Γράφει ο
Γρηγόριος Δερδελής
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Εξειδικευμένος στον Γυναικολογικό Υπέρηχο, υπεύθυνος Τμήματος Γυναικολογικών Υπερήχων ΜΗΤΕΡΑ
Όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας αδιαθεσία στην κοιλιακή χώρα. Ιδίως οι γυναίκες αντιμετωπίζουν συχνότερα κοιλιακά άλγη λόγω της ιδιαίτερης φύσης του γεννητικού τους συστήματος. Οι πόνοι στην κοιλία μπορούν να οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, που έχουν να κάνουν με τα όργανα που περικλείονται σ’ αυτήν, αλλά πολλές φορές είναι και πόνοι αντανακλαστικοί.
Όσον αφορά τους γυναικολογικούς πόνους, μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: τον οξύ και τον χρόνιο πόνο.
Οι οξείς πόνοι
Ο οξύς πόνος μπορεί να οφείλεται σε μια απλή ωορρηξία, με ή χωρίς τη δημιουργία αιματώματος στην ωοθήκη. Μπορεί, όμως, να οφείλεται και στη συστροφή ή τη διάνοιξη ήδη υπάρχουσας κύστης.
Η ύπαρξη μιας ευμεγέθους κύστεως δύναται να προκαλέσει πόνο χωρίς τις παραπάνω προϋποθέσεις, απλά και μόνο πιέζοντας γειτονικά όργανα. Οξύς πόνος μπορεί να προκληθεί από φλεγμονή στις σάλπιγγες και στις ωοθήκες. Δυστυχώς, ο οξύς πόνος πολλές φορές είναι και η πρώτη ένδειξη κακοήθειας στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας.
Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πόνος από το ουροποιητικό μοιάζει με τον πόνο γυναικολογικής φύσεως. Για παράδειγμα πολλές φορές αποκαλύπτονται από τους γυναικολόγους ουρολοιμώξεις, πέτρες ή και κακοήθειες.
Ο υπέρηχος είναι το διαγνωστικό μέσο πρώτης γραμμής, που είναι άμεσα προσβάσιμο σε πολλά ιατρεία και τμήματα επειγόντων των νοσοκομείων. Δίνει μια άμεση εκτίμηση του γεννητικού συστήματος της γυναίκας, αλλά ταυτόχρονα και μια αδρή εκτίμηση της πυέλου και των γειτονικών οργάνων.
Με αυτόν τον τρόπο μέσα σε λίγα λεπτά μπορεί να τεκμηριωθεί μια διάγνωση και άμεσα να προχωρήσει ο θεράπων στην εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας. Λόγω του χαμηλού κόστους και ρίσκου του υπερηχογραφήματος υπάρχει η δυνατότητα να επαναληφθεί η εξέταση όσες φορές χρειάζεται για να παρακολουθείται και η αποτελεσματικότητα ή μη της θεραπείας, αλλά και των πιθανών επιπλοκών της.
Οι χρόνιοι πόνοι
Όσον αφορά τους χρόνιους πόνους που οφείλονται στο γεννητικό σύστημα, μπορεί να οφείλονται σε κύστες των ωοθηκών ή και συστροφή, παραωοθηκικές ή παρασαλπιγγικές κύστες. Εικόνα κύστης μπορεί να έχουν και οι συμφύσεις μέσα στην κοιλία, οι λεγόμενες ψευδοκύστεις, που είναι απόλυτα καλοήθεις, αλλά αρκετά επώδυνες για τη γυναίκα. Οι ψευδοκύστεις αυτές είναι συνήθως αποτέλεσμα χειρουργικών επεμβάσεων ή πυελικών φλεγμονών. Οι συμφύσεις, όμως, δημιουργούνται και σε όσες γυναίκες πάσχουν από ενδομητρίωση, πάθηση που ανακαλύπτεται όλο και πιο συχνά.
Η μέθοδος εκλογής μέχρι σήμερα για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι η χειρουργική διάγνωση και μάλιστα η λαπαροσκόπηση. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας οι υπέρηχοι έχουν φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο, που είναι η εξέταση εκλογής για τις γυναικολογικές παθήσεις. Ιδίως ο διακολπικός υπέρηχος, λόγω της εγγύτητας του ηχοβολέα και των εξεταζόμενων οργάνων, μπορεί να δημιουργήσει μια λεπτομερή εικόνα και να μας δώσει μια λεπτομερή εικόνα της παθολογίας.
Αν προσθέσουμε και το γεγονός ότι η εξέταση γίνεται σε πραγματικό χρόνο, οπότε ο χειριστής-ιατρός μπορεί να παρέμβει και να εστιάσει στην περιοχή με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, τότε τα παραπάνω δίνουν ένα ακόμα προβάδισμα στον υπέρηχο. Η εξέταση με τη συμμετοχή του ασθενούς έχει πολύ μεγάλη κλινική σημασία γιατί κατά τη διάρκειά της ο ιατρός «καθοδηγείται» από τον ασθενή και έτσι μπορεί να εντοπίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πηγή του πόνου.
Πολλές φορές, όταν η παθολογία δεν είναι εύκολα εμφανής, οι οδηγίες της ασθενούς είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμες. Για παράδειγμα στην ενδομητρίωση, το λεπτομερές ιστορικό σε συνδυασμό με τα υπερηχογραφικά ευρήματα και την καθοδήγηση της ασθενούς, μας επιτρέπουν να καταλήξουμε σε μια λεπτομερή διάγνωση και εντόπιση της ενδομητρίωσης.
Έτσι, με το διακολπικό υπερηχογράφημα αποφεύγουμε ένα χειρουργείο, που ίσως δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα απ’ ό,τι ήδη υπάρχουν και ταυτόχρονα δίνεται μια αρκετά αξιόπιστη και άμεση απάντηση στην ασθενή. Το μειονέκτημα του υπερηχογραφήματος έγκειται στο γεγονός ότι η ποιότητα του αποτελέσματος εξαρτάται από τον χειριστή – ιατρό και το μηχάνημα.
Κλείνοντας, ο γυναικολογικός υπέρηχος είναι μια εξέταση φθηνή, αξιόπιστη που μπορεί να δώσει λύσεις στον γυναικολογικό πόνο όποτε εμφανίζεται αυτός. Σήμερα κάθε γυναίκα οφείλει να εξετάζεται τακτικά και να υποβάλλεται σε υπερηχογραφικό έλεγχο για να προλαμβάνει πιθανές δυσάρεστες καταστάσεις.
