Η κορτιζόνη παράγεται από το ανθρώπινο σώμα με τη μορφή της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που εκκρίνεται από τον φλοιό των επινεφριδίων και επηρεάζει πληθώρα οργανικών συστημάτων. Ο μεταβολισμός υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών, η αντοχή στο stress, η φλεγμονώδης αντίδραση, το ενδοκρινικό σύστημα αλλά ακόμα και το στομάχι είναι μερικά μόνο από τα σημεία της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος στα οποία συμμετέχει ενεργά η κορτιζόλη, λέει η Παρασκευή Κουστουράκη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc.
Η χορήγηση οποιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής, εκτός από τα οφέλη που αναμφισβήτητα προσφέρει, είναι πιθανό να δημιουργεί και ποικίλες ανεπιθύμητες ενέργειες. Ένα από τα πιο διφορούμενα φάρμακα της θεραπευτικής είναι η κορτιζόνη.
Σε ποιες παθήσεις χορηγείται;
Η κορτιζόνη λοιπόν, έχοντας αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και ανοσοκατασταλτική δράση, χορηγείται για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού νοσημάτων. Τα παρακάτω νοσήματα είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν χωρίς τη βοήθειά της: ρευματοειδής αρθρίτιδα, νόσος Addison, σύνδρομο Cushing, φλεγμονώδεις καταστάσεις του δέρματος και των εντέρων, αυτοάνοσες ασθένειες, αλλεργίες.
Παρενέργειες από τη λήψη κορτιζόνης
Ένα τόσο ευρείας δράσεως φάρμακο δε θα ήταν δυνατό να μη συνοδεύεται και από πλήθος παρενεργειών. Οι παρενέργειες αυτές εξαρτώνται:
- από την ποσότητα του χορηγούμενου φαρμάκου
- από τη χρονική διάρκεια κατά την οποία ακολουθείται η συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή
Συχνότερη είναι η εμφάνιση:
- Οστεοπόρωσης
- Λοιμώξεων
- Αυξημένης όρεξης
- Υπέρτασης
- Καταρράκτη
- Οιδήματος
- Ψυχώσεις
Κάποιες από τις παρενέργειες που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια χορήγησης κορτιζόνης είναι άμεσα εξαρτώμενες από τη διατροφή. Αλλαγές στις καθημερινές διατροφικές συνήθειες μπορεί ακόμα και να αποτρέψουν τα δυσάρεστα αυτά συμπτώματα. Η διατροφή αναμφισβήτητα διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο κατά τη διάρκεια της θεραπείας με κορτιζόνη.
Παρουσία οιδήματος και περιορισμός πρόσληψης νατρίου
Η παρουσία οιδήματος, λόγω της κατακράτησης νατρίου και υγρών, είναι η κυριότερη παρενέργεια που σχετίζεται με διατροφικούς παράγοντες. Αποτέλεσμα του προαναφερόμενου οιδήματος είναι και η αύξηση του σωματικού βάρους. «Ο περιορισμός της πρόσληψης νατρίου είναι σημαντικός τόσο για την αποφυγή του οιδήματος, όσο και για τη διατήρηση του σωματικού βάρους. Το πρόσθετο αλάτι στο φαγητό πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια χορήγησης κορτιζόνης και για διάστημα περίπου έξι μηνών, μετά το τέλος της φαρμακευτικής αγωγής», τονίζει η κ. Κουστουράκη.
Ποια τρόφιμα είναι πλούσια σε νάτριο;
Εκτός όμως από το επιτραπέζιο αλάτι, πολλές από τις τροφές που καθημερινά καταναλώνονται έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε νάτριο: ψωμί και φρυγανιές, τουρσιά κονσερβοποιημένα, καπνιστά- παστά, αλλαντικά, αλμυρά τυριά και αλατισμένους ξηρούς καρπούς, ελιές, μαγιονέζα, έτοιμες σάλτσες, σνακ εμπορίου όπως τα πατατάκια, τα γαριδάκια, τα αλμυρά αρτοπαρασκευάσματα, έτοιμο φαγητό όπως σουβλάκια, πίτσες, αλμυρές κρέπες, μαγειρική σόδα, μπεϊκιν πάουντερ.
Στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων κάποιες από αυτές τις τροφές, όπως το ψωμί και οι φρυγανιές, παράγονται χωρίς την προσθήκη νατρίου προσφέροντας έτσι, τη δυνατότητα να καταναλωθούν και από άτομα που πρέπει να ακολουθήσουν μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο. Πάντως, η χρήση των ετικετών τροφίμων είναι απαραίτητη όταν χρειάζεται να προσεχθεί η πρόσληψη νατρίου.
Πώς θα προσθέσετε γεύση χωρίς αλάτι;
Για να νοστιμίσετε το φαγητό σας μπορείτε να προσθέσετε ξύδι, χυμό λεμονιού, διάφορα μπαχαρικά, κρεμμύδι, σκόρδο.
- Δοκιμάστε τους παρακάτω συνδυασμούς με καρυκεύματα:
- Γαρύφαλο: Συνοδεύει ιδανικά τις συνταγές με κρέας
- Γλυκάνισο: Ταιριάζει με σκούρα κρέατα όπως η πάπια, μπορεί να προστεθεί σε σάλτσα σόγιας και γενικότερα σε κινέζικες συνταγές
- Θυμάρι και ρίγανη: Ταιριάζει σε σαλάτες, σε σάλτσες, σε θαλασσινά αλλά και σε κρέατα σχάρας
- Κάρι: Δίνει άρωμα σε κρέατα, ρύζι και σάλτσες
- Κύμινο: Μπαχαρικό με έντονη μυρωδιά, μπαίνει σχεδόν σε όλα τα κρέατα
- Μοσχοκάρυδο: Χρησιμοποιείται σε σάλτσες όπως η μπεσαμέλ, σε πιάτα με κρεατικά
- Πάπρικα: Συνδυάζεται με πουλερικά, θαλασσινά, σούπες και σάλτσες
Κορτιζόνη και σακχαρώδης διαβήτης
Η αύξηση του σακχάρου στο αίμα είναι μια ακόμα πιθανή συνέπεια της λήψης κορτιζόνης. Για την αποφυγή αυτών των υψηλών τιμών, η διατροφή των ασθενών που χρησιμοποιούν αυτή τη φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να ακολουθεί τις αρχές της διατροφής του σακχαρώδους διαβήτη. Τα μικρά και συχνά γεύματα, καθώς και η αποχή από τα απλά σάκχαρα (ζάχαρη, μέλι, μαρμελάδα, γλυκά και αναψυκτικά με ζάχαρη) θα συνεισφέρουν στην καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος.
Τρία κυρίως γεύματα και δύο σνακ, με χρονική απόσταση μεταξύ τους τις δύο με τρεις ώρες, είναι απαραίτητα. Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων αλλά και δημητριακών ολικής άλεσης πρέπει να αποτελεί τη βάση της καθημερινότητας των ατόμων αυτών ώστε να προσλαμβάνουν την απαιτούμενη ποσότητα φυτικών ινών για να επιτευχθούν ιδανικές τιμές σακχάρου στο αίμα.
