Της Γιάννας Σουλάκη
“Πρόσεχε το, σαν τα μάτια σου” λέει ο λαός και πραγματικά τα μάτια μας είναι, από τα πολυτιμότερα όργανά μας. Πόσο προσέχουμε, όμως, στην πραγματικότητα την υγεία των ματιών μας και τι κάνουμε για να τα διατηρούμε σε καλή κατάσταση;
Οι παρακάτω συμβουλές είναι σημαντικές, ώστε να να αποκτήσετε καλές συνήθειες, που θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε την καλή υγεία και τη γερή όρασή σας, για το υπόλοιπο της ζωής σας.
Φοράτε γυαλιά ή φακούς επαφής;
Πόσο συχνά προβληματίζεστε για την όρασή σας; Αν φοράτε γυαλιά ή φακούς επαφής, ίσως είναι μια κατάσταση που την έχετε συνηθίσει. Εάν η όρασή σας δεν είχε ποτέ πρόβλημα, όμως, ίσως να φοβάστε τη δυσάρεστη εξέλιξη να χρειαστεί να βάλετε γυαλιά για να μπορείτε, π.χ. να διαβάσετε ένα βιβλίο. Υπάρχουν όμως σοβαρότερα προβλήματα όρασης που μπορεί να ανησυχήσουν έναν οφθαλμίατρο, όπως για παράδειγμα οι χιλιάδες τραυματισμοί οφθαλμών που συμβαίνουν καθημερινά και οι εκατομμύρια επισκέψεις ετησίως σε γιατρούς ανθρώπων που πάσχουν από κερατίτιδα, μία λοίμωξη που συνδέεται με την κακή φροντίδα των φακών επαφής. Επίσης, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η οποία επηρεάζει τουλάχιστον 11 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και μπορεί να βλάψει μόνιμα την όρασή σας. Ευτυχώς, οι περισσότερες από αυτές τις καταστάσεις μπορούν σε μεγάλο βαθμό να προληφθούν.
“Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι καθημερινά και τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης οφθαλμικών νόσων”, λέει ο James Tsai, MD, πρόεδρος του New York Eye and Ear Infirmary of Mount Sinai, της Νέας Υόρκης.
Τι πρέπει να κάνετε
Να φοράτε πάντα γυαλιά ηλίου σε εξωτερικούς χώρους
Είτε το πιστεύετε είτε όχι, ακόμη και τα μάτια σας μπορούν να “υποστούν εγκαύματα”. “Με τον ίδιο τρόπου που η UV ακτινοβολία βλάπτει το δέρμα σας συσσωρευτικά κατά τη διάρκεια της ζωής, το ίδιο συμβαίνει και με το εξωτερικό μέρος των ματιών μας”, υποστηρίζει ο Rachel Bishop, MD, επικεφαλής του τμήματος συμβουλευτικών υπηρεσιών στο Εθνικό Ινστιτούτου Οφθαλμών, στο Μέριλαντ. Με την πάροδο των ετών, η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει πολύ τον κίνδυνο να πάθετε καταρράκτη (ασθένεια που θολώνει την όραση), πάχυνση του οφθαλμικού ιστού και καρκίνο του δέρματος γύρω από τα μάτια. Αν φοράτε γυαλιά με κρύσταλλα που έχουν φίλτρα UVA και UVB, θα μειώσετε σημαντικά αυτούς τους κινδύνους. (Οι πολωμένοι -polarised- φακοί μειώνουν μεν την αντανάκλαση, αλλά δεν προστατεύουν πολύ την όραση).
Χρησιμοποιείστε με ασφάλεια τους φακούς επαφής
Ξέρετε ότι πρέπει πάντα να πλένετε τα χέρια σας πριν τοποθετήσετε ή αφαιρέσετε τους φακούς επαφής; Το 90% των χρηστών δεν φροντίζουν σωστά τους φακούς τους, σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Η πλημμελής φροντίδα στην τοποθέτηση των φακών επαφής οδηγεί συχνά σε κερατίτιδα, μία θεραπεύσιμη φλεγμονή του κερατοειδούς. Ωστόσο, “κάποιες λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στα μάτια μας, που μπορεί ακόμη και σε ένα μόλις 24ώρο, να γίνουν μη αναστρέψιμες”, λέει η Carolyn Carman, OD, διευθύντρια του Κέντρου Ενίσχυσης της Όρασης του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Οφθαλμού στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον.
Προσέξτε: Πλύνετε τα χέρια σας κάθε φορά που πρέπει να αγγίξετε τα μάτια σας και καθαρίστε την θήκη των φακών σας με ζεστό νερό κάθε εβδομάδα. Εάν τα μάτια σας είναι κόκκινα και ερεθισμένα εξαιτίας των φακών, “φορέστε τα γυαλιά σας για να δώσετε την ευκαιρία στα μάτια σας να κάνουν ένα διάλειμμα”, λέει ο Jeff Pettey, επίκουρος Καθηγητής Κλινικής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο Utah Moran Eye Center, στο Salt Lake City.
Ξεπλύνετε καλά τα μάτια σας με νερό
Ξεπλύνετε καλά αν συμβεί να μπει στα μάτια σας σαπούνι ή κάποια άλλη ουσία που τα ερεθίσει. Χρησιμοποιείστε νερό, όχι κάποιο φαρμακευτικό προϊόν με δάκρυα για να ξεπλύνετε την ουσία, ειδικά αν αυτή είναι κάποιο αλκαλικό διάλυμα (πχ οδοντόκρεμα) ή κάποιο προϊόν καθαρισμού (π.χ. χλωρίνη). Τέτοια ερεθιστικές ουσίες μπορεί να μην σας προκαλέσουν τόσο τσούξιμο όσο κάποια οξέα (για παράδειγμα, ξύδι), αλλά μπορεί να είναι πολύ πιο επικίνδυνα για τα μάτια σας, λέει η Carman. Τα δάκρυα δεν μπορούν να ξεπλύνουν τις ουσίες αυτές τόσο γρήγορα και σχολαστικά, όπως το νερό. Κρατήστε το πρόσωπό σας κάτω από μια βρύση που τρέχει ή μέσα στο ντους, ή ρίξτε επανειλημμένα επί 15 λεπτάνερό στο μάτι σας με ένα καθαρό κύπελλο. Εάν εξακολουθεί να σας τσούζει, επισκεφθείτε οφθαλμίατρο.
Μέτρα προστασίας
Αν σκοπεύετε να κάνετε μια δουλειά στον κήπο σας ή να καθαρίσετε την μπανιέρα φορέστε προληπτικά προστατευτικά γυαλιά. Τα γυαλιά μπορεί να σας προστατεύσουν από πετραδάκια, κλαδιά, χημικά, ώστε να μην κινδυνεύσουν τα μάτια σας. "Αυτό το τόσο απλό μέτρο προφύλαξης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να προκαλέστε κάποιο μόνιμο πρόβλημα στην όρασή σας", λέει η Carman. Τα ανθεκτικά, μεγάλα γυαλιά προστασίας με πολυκαρβονικούς φακούς μπορούν πραγματικά να προστατεύσουν τα μάτια σας από πολλούς κινδύνους. Είναι μια επένδυση ασφαλείας για τα μάτια σας και καλό είναι να τα προμηθευτείτε και να υπάρχουν πάντα στο σπίτι σας.
Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο για τα μάτια σας
Γύρω στα 40 όλοι θα πρέπει να υποβληθούν σε μια λεπτομερή εξέταση στα μάτια από ειδικό. Οι οπτομετρικές εξετάσεις, γίνονται από ειδικούς οπτομέτρες, οι οποίοι έχουν ως αντικείμενο την πρωτοβάθμια εξέταση της όρασης και μπορούν να αποφανθούν εάν κάποιος χρειάζεται να βάλει γυαλιά, ή αν πάσχει από κάποια ασθένεια των ματιών. Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και το γλαύκωμα (ασθένειες που προκαλούν απώλεια της περιφερικής όρασης και προκαλούνται από καταστροφή των νεύρων, που οφείλεται σε αυξημένη πίεση των ματιών) συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες τύφλωσης. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να επιβραδυνθεί η εξέλιξη εάν διαγνωστούν εγκαίρως, λέει η Natasha Herz, M.D., εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας. Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξετάσεις κάθε δύο έως τρία χρόνια. Εάν έχετε διαβήτη ή υψηλή αρτηριακή πίεση - και οι δύο παράγοντες κινδύνου για προβλήματα όρασης – να επισκέπτεστε τον οφθαλμίατρο κάθε χρόνο.
Μην κοιτάτε το φως
Δεν είναι μύθος: Κοιτάζοντας απευθείας πάνω σε πηγές έντονου φωτός, όπως ο ήλιος ή οι ακτίνες λέιζερ, μπορεί να βλάψετε μόνιμα την όρασή σας. “Ακόμη και αν κοιτάξετε με γυαλιά ηλίου, μπορείτε να υποστείτε βλάβη στο κέντρο της όρασής σας” λέει ο Tsai. Εάν κοιτάτε τον ήλιο στο τέλος της ημέρας, δηλαδή στο ηλιοβασίλεμα δεν είναι τόσο βλαβερό, καθώς η αντανάκλαση των ακτίνων είναι μικρότερη, ωστόσο, θα είστε περισσότερο ασφαλείς εάν περιορίσετε το χρόνο.
Έχετε πάντα τα γυαλιά σας σε πρώτη ζήτηση
Επειδή οι φακοί επαφής λειτουργούν σαν σφουγγάρια απορρόφησης, είναι πολύ πιθανόν να παγιδεύουν βακτήρια, τα οποία προκαλούν λοιμώξεις στα μάτια, λέει ο Tsai. 1 στους 500 χρήστες φακών επαφής παθαίνει τουλάχιστον μια σοβαρή λοίμωξη κάθε χρόνο. Φροντίστε να φοράτε γυαλιά αντί φακούς, σε μέρη που μπορεί να υπάρχουν ασυνήθιστα είδη βακτηρίων, όπως σε ζεστές πισίνες ή γήπεδα.
Τι μπορείτε να κάνετε στο πρόβλημα
Μην τρίβετε τα μάτια σας
Το δυνατό τρίψιμο των ματιών μπορεί να προκαλέσει περισσότερο βλάβη αντί ανακούφιση. Όχι μόνο θα ερεθίσει την εξαιρετικά λεπτή επιδερμίδα γύρω από τα μάτια σας, αλλά θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει τραυματισμό του κερατοειδούς, να ανεβάσει την πίεση των ματιών και να προκαλέσει οπτικές στρεβλώσεις (θολή όραση), λέει ο Tsai. Αντί να τρίβετε τα μάτια σας εξ των υστέρων αποφύγετε την πηγή του προβλήματος: τη σαπουνάδα, τη γάτα της αδελφής σας κλπ.
Προσοχή στη γιόγκα
Το να στη στάση του κεριού με το κεφάλι κάτω στην γιόγκα, μπορεί να προκαλέσει άνοδο της πίεσης των ματιών σας, λέει ο καθηγητής Tsai. Ανάλογα με την προδιάθεση που μπορεί να έχετε για υψηλή πίεση, κάτι τέτοιο μπορεί να επιδεινώσει την βλάβη του οπτικού νεύρου και να προκαλέσει γλαύκωμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ανατροφές του κεφαλιού θα πρέπει γενικά να αποφεύγονται από οποιονδήποτε έχει γλαύκωμα, ακόμα και στα αρχικά στάδια του, ή ακόμα και προδιάθεση για γλαύκωμα.
Ακολουθήστε τον κανόνα 20-20-20
Μήπως έχετε παρατηρήσει, ότι κοιτάζοντας πολύ ώρα την οθόνη του υπολογιστή σας ή του κινητού σας τηλεφώνου, τα μάτια σας στεγνώνουν από υγρασία; Αυτό συμβαίνει επειδή κατά τη διάρκεια της παρατήρησης των οθονών, εντείνουμε την προσοχή μας και δεν ανοιγοκλείνουμε τόσο συχνά τα μάτια μας, λέει ο Bishop. Τα ξηρά μάτια μπορεί να προκαλούν πόνο και μπορεί, επίσης, σε σοβαρές περιπτώσεις, να οδηγήσουν σε ουλές ή έλκη στον κερατοειδή ή απώλεια της όρασης.
Για να αντισταθμίσετε το πρόβλημα, κρατήστε τις οθόνες χαμηλότερα από τον οπτικό σας ορίζονται, ώστε να μάτια σας να μην χρειάζεται να ανοίγουν τόσο πολύ. Κάτι τέτοιο βοηθά να διατηρείτε περισσότερη υγρασία στα μάτια. Επίσης, να ακολουθείτε τον κανόνα 20-20-20: Κάθε 20 λεπτά, να κάνετε ένα διάλειμμα 20 δευτερολέπτων και να κοιτάτε μακριά, εστιάζοντας στα 20 μέτρα απόσταση. Τα μάτια σας μπορούν να ξεκουραστούν, να εστιάσουν καλύτερα και να ενυδατωθούν όταν κάνετε κάποια απαραίτητα διαλείμματα.
“Ακούστε” τα μάτια σας
Μήπως αγνοείτε τα μάτια σας που δακρύζουν, όταν καθαρίζετε κρεμμύδια; Την επόμενη φορά μην το κάνετε. Είναι ο τρόπος που το σώμα σας σας λέει τι μπορεί να αντέξει και τι όχι. Αυτό που μπορεί να φαίνεται ως ένας απλός αθώος προσωρινός ερεθισμός, πχ. το κρεμμύδι, η καύση των ξύλων στο τζάκι κ.α. μπορεί να προκαλέσει στα μάτια σας φλεγμονή, λέει ο Tsai. Προστατεύστε τα μάτια σας παίρνοντας απόσταση από πηγές ερεθισμού και ανοίξτε τα παράθυρα για καλό εξαερισμό.
Με πληροφορίες από realsimple.com
