Της Γιάννας Σουλάκη
Υγρό πόσιμο, σκόνη και χάπια: Τα διατροφικά συμπληρώματα με κολλαγόνο έχουν γίνει ιδιαιτέρως της μόδας τα τελευταία χρόνια, ενώ από πίσω τους κινείται ένας τζίρος εκατομμυρίων. Οι περισσότεροι που κάνουν χρήση αυτών των προϊόντων πιστεύουν – όπως προβάλλεται από τη διαφήμιση – ότι το κολλαγόνο θα τους βοηθήσει να ενισχύσουν τη γενική τους υγεία αλλά και την εμφάνισή τους.
Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;
Για να πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή, να πούμε ότι το κολλαγόνο προέρχεται από τα οστά, τους χόνδρους και το δέρμα των ζώων (αγελάδες, κοτόπουλα και ψάρια). Η δημοτικότητα που έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια, οφείλεται εν μέρει και στην - εκ του εξωτερικού ορμόμενη – διατροφή Paleo (Παλαιολιθική Δίαιτα), η οποία έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των ανθρώπων και κυρίως των επωνύμων, διαφημίζοντας τα καλά της διατροφής “από τη μύτη έως την ουρά των ζώων” ή αλλιώς τα οφέλη της κατανάλωσης περισσότερου ζωικού μυϊκού ιστού.
Είναι, όμως, το κολλαγόνο το νέο must-eat superfood; Ή μήπως είναι μια υπερβολική τάση που δεν αξίζει να πετάτε τα χρήματά σας;
Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για το κολλαγόνο
Το κολλαγόνο δεν υπάρχει μόνο στα ζώα. Παράγεται και από το ίδιο τον άνθρωπο. Στην πραγματικότητα, είναι η πιο άφθονη δομική πρωτεΐνη στον ανθρώπινο οργανισμό και το κύριο συστατικό του συνδετικού μας ιστού. Πιο συγκεκριμένα, το κολλαγόνο είναι μία ομάδα ινωδών πρωτεϊνών, που σχηματίζει τον συνδετικό ιστό όλων των πολυκύτταρων οργανισμών. Συναντάται στα οστά, τους τένοντες, τους συνδέσμους, τα μαλλιά, το δέρμα, τα όργανα, τους μύες και τα αιμοφόρα αγγεία.
Ο οργανισμός μας παρασκευάζει το κολλαγόνο του από αμινοξέα, τα οποία παίρνουμε καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη. Μελέτες έχουν αποδείξει, ότι υπάρχουν κι άλλα συστατικά που εμπλέκονται στην παραγωγή του κολλαγόνου, όπως είναι ο χαλκός και οι βιταμίνες Α και C, αλλά και οι χρωστικές των φυτών, που ονομάζονται ανθοκυανίνες - οι οποίες απαντώνται στις έντονα κόκκινες, μωβ και μπλε τροφές, όπως είναι τα μούρα, τα βατόμουρα και τα σμέουρα.
Καθώς μεγαλώνουμε, παράγουμε λιγότερο κολλαγόνο. Κατάσταση που έχει ως αποτέλεσμα τις ρυτίδες, τη χαλάρωση του δέρματος και την αποδυνάμωση των αρθρώσεων μας. Υπάρχουν, όμως, και επιβαρυντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή κολλαγόνου κι έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής μας. Αυτοί είναι : η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και αλκοόλ, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και φυσικά το κάπνισμα.
Το θαυματουργό κολλαγόνο και τα συμπληρώματα
Τώρα προκύπτει το εύλογο ερώτημα: Αν το σώμα μας παράγει το δικό του κολλαγόνο, υπάρχει κάποιο όφελος από την κατανάλωση, επιπλέον κολλαγόνου;
Η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι όταν πίνει κάποιος κολλαγόνο, ο οργανισμός του απλώς το χωνεύει και το απορροφά όπως και τα αμινοξέα. Με λίγα λόγια - λέει αυτή η ομάδα των ειδικών - η κατανάλωση του κολλαγόνου δεν διαφέρει από την κατανάλωση τροφών, που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες.
Είναι γεγονός και οι επιστήμονες παραδέχονται, ότι δεν γνωρίζουν ακόμη πολλά για το κολλαγόνο, η κατανάλωση του οποίου μάλιστα γίνεται και σε διαφορετικές μορφές (π.χ. σε υγρό, σκόνη, χάπια), καθώς δεν έχουν γίνει προς το παρόν εκτεταμένες και σε βάθος χρόνου μελέτες για το θέμα. Οι περισσότερες από τις διαθέσιμες μελέτες που υπάρχουν μέχρι σήμερα, επικεντρώνονται κυρίως στα συμπληρώματα.
Οι μελέτες για το κολλαγόνο
Μια μελέτη του 2014 εξέτασε τις επιπτώσεις του υδατοδιαλυτού κολλαγόνου στην γυναικεία επιδερμίδα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας εξετάστηκαν 69 γυναίκες, ηλικίας από 35 έως 55 ετών, οι οποίες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: Η μία ομάδα έλαβε συμπλήρωμα κολλαγόνου (μια φορά την ημέρα για 8 εβδομάδες), ενώ η άλλη έπινε εικονικό φάρμακο (placebo). Η πρώτη ομάδα αποδείχθηκε ότι είχε πράγματι βελτίωση στην ελαστικότητα του δέρματος σε σύγκριση με την ομάδα που έπινε το placebo και παρουσίασε μεγαλύτερη βελτίωση στο δέρμα και κυρίως στην ελαστικότητά του. Eνα μήνα αργότερα, οι επιπτώσεις εξακολουθούσαν να είναι στατιστικά σημαντικές, κυρίως δε μεταξύ των πιο μεγάλων σε ηλικία γυναικών. (Δεν καταγράφηκαν, ωστόσο, αξιοσημείωτες διαφορές στην ενυδάτωση του δέρματος).
Μια άλλη μελέτη εξέτασε, επίσης, την επίδραση του υδατοδιαλυτού κολλαγόνου – αυτή τη φορά, στην ανακούφιση του πόνου που σχετίζεται με τις αρθρώσεις και τη γενική φυσική κατάσταση. Η μελέτη περιελάμβανε 147 αθλητές, άνδρες και γυναίκες. Οπως και στην προηγούμενη περίπτωση, οι μισοί από αυτούς έλαβαν μια υγρή φόρμουλα που περιείχε υδατοδιαλυτό κολλαγόνο και οι υπόλοιποι ένα εικονικό υγρό (placebo). Μετά από 24 εβδομάδες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα του κολλαγόνου εμφάνιζε μικρότερο πόνο στις αρθρώσεις – σε στάση ανάπαυσης, αλλά και στο περπάτημα, στην όρθια στάση και στην ανύψωση βαρέων αντικειμένων – σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Ερωτήματα... χωρίς απάντηση
Υπάρχει, όμως, η περίπτωση να έχετε παρόμοια αποτελέσματα προσθέτοντας - αντί για σκόνη κολλαγόνου στο πρωινό σας - ένα ρόφημα που περιέχει π.χ. σκόνη πρωτεΐνης ορού γάλακτος; Ή εάν αντικαταστήσετε την πρωτεϊνη που θα πάρετε από το κολλαγόνο, με πρωτεΐνη που περιέχουν τα αυγά;
Επίσης, μπορεί στα αλήθεια το κολλαγόνο να εξαφανίσει την κυτταρίτιδα και τις ραγάδες, να βελτιώσει την υγεία των εντέρων και του στομάχου, να σας προσφέρει υγιή μαλλιά και να σας βοηθήσει στον ύπνο και την απώλεια βάρους, όπως ισχυρίζεται η διαφημιστική προώθηση αυτών των προϊόντων;
Η απάντηση είναι ότι δεν ξέρουμε ακόμα. Υπάρχουν άνθρωποι που δηλώνουν – σε σχετικά φόρουμ στο ίντερνετ – ότι η καθημερινή χρήση του κολλαγόνου βελτίωσε την ποιότητα των μαλλιών και του δέρματος τους και άλλοι που υποστηρίζουν ότι δεν παρατήρησαν καμία διαφορά μετά τη λήψη του κολλαγόνου.
Έχει ανεπιθύμητες ενέργειες το κολλαγόνο;
Οι περιορισμένες έρευνες καθιστούν, επίσης, δύσκολη και την πρόβλεψη πιθανών παρενεργειών. Μια μελέτη που έγινε σε άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα, συνέκρινε τις επιδράσεις του κολλαγόνου (από κοτόπουλο), με ένα κοινό φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων της νόσου. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η ομάδα του κολλαγόνου είχε λιγότερες παρενέργειες γενικά. Στις ανεπιθύμητες ενέργειες που κατέγραψαν περιλαμβάνονται οι πεπτικές διαταραχές και η ζαλάδα. Ωστόσο, δεν έχει γίνει γνωστό, εάν ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να παρατηρηθούν και σε υγιείς ανθρώπους που καταναλώνουν κολλαγόνο.
Συμπέρασμα
Υπάρχει ανάγκη να δημοσιευθούν περισσότερες μελέτες, που να επικεντρώνονται μάλιστα στις διαφορετικές μορφές του κολλαγόνου, αλλά και στις ποσότητες που υπάρχουν σήμερα, στα ευρείας κατανάλωσης προϊόντα που το περιέχουν και να συγκριθούν με άλλες ουσίες placebo, αλλά και με άλλες μορφές πρωτεϊνών διατροφής.
Μέχρι τότε, οι γιατροί συμβουλεύουν τους πελάτες τους, να μην θεωρούν το κολλαγόνο, ως θαυματουργή ουσία.
Για να έχετε καλά αποτελέσματα στην ομορφιά, την υγεία των αρθρώσεων, την υγεία του πεπτικού συστήματος και σε πολλά άλλα, θα ωφεληθείτε περισσότερο από τη σωστή διατροφή, λένε οι ειδικοί. Αυτό σημαίνει να καταναλώνετε άφθονα λαχανικά, άπαχη πρωτεΐνη, λιπαρά οξέα φυτικής προέλευσης (π.χ. αβοκάντο, καρύδια, σπόρους), βότανα, μπαχαρικά και άφθονο νερό, μαζί με “καλούς” υδατάνθρακες από φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια και ζυμαρικά ολικής αλέσεως.
Η κατανάλωση αυτών των τροφών μπορεί να σας παρέχει ένα ευρύ φάσμα θρεπτικών συστατικών, μια υγιή ισορροπία σε μακροθρεπτικά συστατικά, αλλά και πολλά αντιοξειδωτικά και φυσικές αντιφλεγμονώδεις ενώσεις. Οι νέες τάσεις είναι πάντα ευχάριστες, αλλά το να καταναλώνει κανείς με συνέπεια υγιεινά τρόφιμα, είναι η σίγουρη και ασφαλής προσέγγιση ενός έξυπνου και υγιούς ανθρώπου.
Με πληροφορίες από health.com και time.com
