Η ανάλυση των παραγόντων που οδήγησαν σε στρεβλώσεις στο σύστημα τιμολόγησης, ανατιμολόγησης και αποζημίωσης και οι προτάσεις και τα μέτρα που μπορούν να εξασφαλίσουν πρόσβαση των πολιτών στο φάρμακο και ταυτόχρονα να μην θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, ήταν το κύριο θέμα των συζητήσεων και των παρουσιάσεων του συνεδρίου “Pricing & Reimbursement” που διοργανώθηκε από το Health Daily και τη Boussias Communications, την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα, με τη συνεργασία της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας.
Ανοίγοντας το συνέδριο ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Υγείας κ. Γιώργος Γιαννόπουλος αναφέρθηκε στο νέο θεσμικό πλαίσιο για την τιμολόγηση και ανατιμολόγηση φαρμάκων, το οποίο προωθεί άμεσα το υπουργείο Υγείας, καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, το παρόν πλαίσιο «έχει σημαντικές στρεβλώσεις και πρέπει άμεσα να αλλάξει», ενώ σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα, το νέο πλαίσιο θα διαθέτει συγκεκριμένα εργαλεία, όπως είναι οι κλειστοί προϋπολογισμοί ανά θεραπευτική κατηγορία. Η τιμολόγηση, ανατιμολόγηση, αποζημίωση και τα ποσοστά ασθενών θα εξεταστούν σε μία ενιαία βάση, θα γίνει αποτίμηση της ανάγκης για κάθε θεραπευτική κατηγορία και αμέσως μετά θα οριστούν οι αντίστοιχοι κλειστοί προϋπολογισμοί. Όπως ανέφερε ο κ. Γιανόπουλος στο άμεσο μέλλον το υπουργείο έχει στόχο: την εισαγωγή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στο νοσοκομείο, το ενιαίο μητρώο φαρμάκων, την αποϋλοποίηση των συνταγών, την αλλαγή συσκευασιών των φαρμάκων, καθώς και την αλλαγή διάρκειας των συνταγών. Επίσης, ανέφερε ότι δημιουργείται μια ενιαία πλατφόρμα, η οποία θα είναι εγκατεστημένη στον ΕΟΠΥΥ, για να γίνονται προεγκρίσεις και γνωματεύσεις για ΦΥΚ και για φάρμακα εκτός ενδείξεων, ώστε να υπάρξει μείωση των καθυστερήσεων.
Για πρώτη φορά οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο υπουργείο Υγείας σε σχέση με τη φαρμακευτική πολιτική βασίζονται σε δεδομένα που αναλύονται, σε βάθος και διεπιστημονικά, τόνισε ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, κ. Σωτήρης Μπερσίμης, μιλώντας στο συνέδριο. Όπως ανέφερε, η βασική μεταρρύθμιση του ΕΟΠΥΥ αφορά μία νέα διαδικασία ελέγχου και εκκαθάρισης δαπανών υγείας. Ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ ανέφερε ότι μετά τη διαπραγμάτευση που θα γίνει με όλες τις κατηγορίες παρόχων, θα γίνει ανακατανομή και καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Ακολουθούν στο κοντινό μέλλον η νέα διαδικασία αποζημίωσης ιατροτεχνολογικών προϊόντων και αναλωσίμων και το νέο ηλεκτρονικό σύστημα για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ).
Στις «απίστευτες στρεβλώσεις» που υπήρχαν στο σύστημα τιμολόγησης και ανατιμολόγησης αναφέρθηκε στην ομιλία της η πρόεδρος του ΕΟΦ κα. Κατερίνα Αντωνίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΦ, από το 2015 τιμολογούνται 7.500 προϊόντα και σε κάθε ανατιμολόγηση υπάρχει κατά μέσο όρο μια μείωση 4%. Σύμφωνα με το mapping που έχει γίνει στον ΕΟΦ για την τιμολόγηση, η μείωση στα γενόσημα ανέρχεται σε 10-11% και στα πρωτότυπα 6%. Στα προϊόντα με λιανική τιμή 0-6 ευρώ η μείωση ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 9%. Η κ. Αντωνίου ανέφερε ότι 639 φάρμακα off patent βρίσκονται κάτω από τη χαμηλότερη τιμή της Ευρώπης (λαμβάνοντας υπόψιν και τα γενόσημα), 737 off patent έχουν τιμή χαμηλότερη από το μέσο όρο, αλλά υψηλότερη από μια χώρα της Ευρώπης, όμως εάν αυτή η χώρα φύγει, η τιμή θα μειωθεί ακόμα περισσότερο. Επίσης, 237 γενόσημα είναι χαμηλότερα από το 65% του μέσου όρου των τιμών off patent, ενώ 162 γενόσημα έχουν τιμή χαμηλότερη από το 65%, αν το συγκρίνουμε με το προϊόν αναφοράς στην Ελλάδα. Η κ. Αντωνίου ανέφερε ότι έπρεπε στην Ελλάδα κάποια στιγμή να αναστραφεί η καταστροφική πορεία μιας τιμολόγησης που οδηγούσε σε αποζημίωση χωρίς κριτήρια, χωρίς ΗΤΑ και χωρίς πρωτόκολλα.
Ο κ. Ιωάννης Ποδηματάς, Ειδικός Σύμβουλος φαρμακευτικής πολιτικής του ΓΓ Υπουργείου Υγείας ανέφερε ότι η έννοια της αποζημίωσης δεν υπήρχε πριν την κρίση. Η θετική λίστα έχει 7.000 κωδικούς εκ των οποίων οι 5.000 καταγράφουν πωλήσεις. Αν εξαιρέσουμε τα γενόσημα μένουν μόλις 1.700 κωδικοί που αντιστοιχούν στο 50% της δαπάνης. «Μόλις οι 3.000 κωδικοί έχουν λιανική τιμή μεγαλύτερη από την τιμή αποζημίωσης και αυτό είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι δεν υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα αποζημίωσης» ανέφερε ο κ. Ποδηματάς. Άρα το νέο σύστημα ΗΤΑ αποτελεί μία αναγκαιότητα. Το σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται σε διαβούλευση, σύντομα θα ψηφιστεί και θα προχωρήσει η εφαρμογή του.
Ο Παναγιώτης Γεωργακόπουλος, Αντιπρόεδρος ΕΟΠΥΥ, ανέφερε ότι ο ΕΟΠΥΥ μπορεί και αποζημιώνει τις δαπάνες υγείας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. «Ο προϋπολογισμός είναι εργαλείο πρόβλεψης. Σε περίπτωση που τον υπερβούμε πρέπει να έχουμε την ευελιξία, να προσαρμοστούμε» ανέφερε ο Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ.
Η πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας
Ο κ.Βασίλης Πενταφράγκας, Εντεταλμένος Σύμβουλος ΠΕΦ, τόνισε: «Παρά τα οριζόντια μέτρα, σημειώθηκαν ρυθμοί ανάπτυξης στην αγορά φαρμάκου. Πρέπει να καταργηθεί το clawback στα γενόσημα και παράλληλα να αποσυρθεί το επιπλέον 25% τέλος εισόδου στη θετική λίστα για τα καινοτόμα. Ο εξορθολογισμός της δαπάνης σε επίπεδο χρήσης των φαρμάκων και όχι με μείωση των τιμών, μπορεί να εξοικονομήσει πάνω από 1 δισ. ευρώ το χρόνο και να μην λείψει κανένα απαραίτητο φάρμακο από τους ασθενείς».
Η κα. Ελένη Χουλιάρα, Πρόεδρος & Διευθύνουσα Σύμβουλος AstraZeneca, Μέλος ΔΣ PhRMA Innovation Forum (PIF), ανέφερε: Περικοπές οριζόντιες και στο ίδιο ποσοστό έχουν γίνει παντού, θέτοντας σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών στο φάρμακο. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε εάν τα χρήματα που επενδύουμε σε κάθε θεραπευτική κατηγορία είναι αυτά που πρέπει» αναρωτήθηκε η κα Χουλιάρα, προσθέτοντας: «Οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να αναγνωρίσουν όλοι ότι αυτό που μας συνδέει είναι ο ασθενής. Ας κατανοήσουμε ο καθένας τις ανάγκες του άλλου. Δεν θέλουμε το ΗΤΑ να λειτουργήσει απλώς ως ένας επιπρόσθετος μηχανισμός περιορισμού των φαρμάκων, ενώ μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα» κατέληξε η κα Χουλιάρα.
Η πλευρά των ασθενών
Στην ενότητα για το κόστος συμμετοχής των ασθενών, την οποία συντόνισε ο Γιώργος Τσιακαλάκης, υπεύθυνος επικοινωνίας της «Θετικής Φωνής», ο Γιάννης Γκουβίτσος, Consultant IQVIA TM, παρουσίασε τις προτάσεις του για τη συμμετοχή των ασθενών, τονίζοντας ότι θα πρέπει να αναλυθούν οι παράγοντες που οδηγούν σε αύξηση του όγκου, το κόστος της υποκατάστασης φαρμάκων, καθώς και εάν η διείσδυση των γενοσήμων οδηγεί σε μείωση του κόστους συμμετοχής για τους ασθενείς.
Ο Λεωνίδας Φωτιάδης, Ταμίας συλλόγου ασθενών ΕΠΙΔΕΡΜΙΑ, παρουσίασε την πρόσφατη επιτυχία του συλλόγου για μείωση του ποσοστού συμμετοχής των ασθενών με ψωρίαση από 25% σε 10% με ταυτόχρονη ένταξης της ψωρίασης στα δυσίατα νοσήματα. Όπως ανέφερε, η επιτυχία αυτή οφείλεται τόσο στη συγκροτημένη προσπάθεια που έγινε όσο και στη θετική στάση της Πολιτείας.
Ο Γιάννης Νάτσης, Policy Manager for Universal Access and Affordable Medicines, European Public Health Alliance (EPHA), τόνισε ότι απασχολούν πολύ τους συλλόγους ασθενών τόσο οι υψηλές τιμές φαρμάκων (π.χ. ογκολογικά), αλλά και οι επιχειρηματικές πρακτικές των εταιρειών. Επίσης ζητούν τη δημόσια στήριξη, όπως αυτή των Πανεπιστημίων, στη διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Πρωτοβουλίες όπως η Beneluxa, που υιοθετήθηκε από το Βέλγιο και την Ολλανδία, πρωτοστατούν στην αξιολόγηση της «καινοτομίας» του εκάστοτε φαρμάκου και βρήκαν τη στήριξη των υγειονομικών αρχών και της Πολιτείας των συγκεκριμένων χωρών. Επίσης, ο ΗΤΑ δεν συνδέεται υποχρεωτικά με μειώσεις τιμών» δήλωσε ο κ. Νάτσης.
Το παράδειγμα άλλων χωρών
Η Entela Xoxi, PharmD, PhD, MSci, Independent Consultant, Senior Regulatory & Health Policy Advisor, Former AIFA' Registries Co-Ordinator δήλωσε ότι σήμερα υπάρχει πίεση στους προϋπολογισμούς στην Ευρώπη, και πλέον χρειαζόμαστε ένα νέο σύστημα τιμολόγησης. Στην Ιταλία, ο Ιταλικός Οργανισμός Φαρμάκων (AIFA), αξιολογεί τα φάρμακα με βάση κάποιες βαθμολογίες που μετρούσαν διάφορες παραμέτρους όπως η τεκμηριωμένη καινοτομία. Έπειτα ακολουθεί η διαδικασία διαπραγμάτευσης με τον Οργανισμό και αποζημιώνονται τα φάρμακα που είναι αποδοτικά για το σύστημα υγείας.
Ο Helder Mota-Filipe, Associate Professor of Social Pharmacy, Faculty of Pharmacy, University of Lisbon, Portugal, τόνισε ότι το μνημόνιο που εφαρμόστηκε στην Πορτογαλία, αφορούσε και τη διαχείριση της φαρμακευτικής δαπάνης. Ακολούθησαν μέτρα της Τρόικας, όπως έγινε και στην Ελλάδα. Το ποσοστό σε σχέση με το ΑΕΠ έπεσε από το 1,5% το 2009 σε σχεδόν 1% το 2015. Στην εξω-νοσοκομειακή αγορά εφαρμόστηκαν μέτρα όπως η συνταγογράφηση με δραστική ουσία, η επιτάχυνση της έγκρισης γενοσήμων, νέα ποσοστά κέρδους για φαρμακοποιούς και χονδρεμπόρους και μία ετήσια αξιολόγηση των τιμών φαρμάκων. Επίσης, κάποια ΜΗΣΥΦΑ διατίθενται και εκτός φαρμακείων.
Ο Dennis Ostwald, CEO WifOR, παρουσίασε το παράδειγμα της Γερμανίας, όπου υπήρξαν επενδύσεις στον τομέα της υγείας και δεν υπήρξαν περικοπές στους προϋπολογισμούς υγείας. Και πρόσθεσε ότι η σωστή κατανομή πόρων στηρίζει την κοινωνία και την οικονομία, οι πάροχοι υγείας έχουν υγιή οικονομική πορεία και συμβάλλουν μέσω των φόρων στην οικονομία.
Χορηγός του συνεδρίου ήταν η εταιρεία Vertex, υποστηρικτές οι εταιρείες Janssen και Pfizer.
