Το αρκτικό κύμα χιονιά που έπληξε την Ευρώπη μέσα στο Σαββατοκύριακο δίνει μία πρώτη γεύση του τι μπορεί να ακολουθήσει κατά τους χειμερινούς μήνες, δοκιμάζοντας τις ενεργειακές αντοχές της Ευρώπης. Μέχρι σήμερα, ο χειμώνας δεν είχε δείξει τα δόντια του, διευκολύνοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό τις προσπάθειες εξοικονόμησης ενέργειας στη Γηραιά Ήπειρο. Γι’ αυτό και η γερμανική βιομηχανία εμφανίζει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, γι’ αυτό και η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνει λιγότερο απ’ ότι αναμενόταν, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος βαθιάς ύφεσης.
Στη χώρα μας οι πολύ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες συνεχίζονται, όμως στην Ευρώπη τα πράγματα αλλάζουν και αναμένονται λευκά Χριστούγεννα, που μαζί με την εορταστική ατμόσφαιρα θα φέρουν και μεγαλύτερες ανάγκες κατανάλωσης ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Είναι σαν ένα πρώτο «τεστ αντοχής», σημειώνουν αναλυτές του ενεργειακού κλάδου, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει καταφέρει να γεμίσει τις ενεργειακές της αποθήκες σε ποσοστό 90%. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι οι πιο ευάλωτες περιοχές είναι η νότια Γερμανία, εξαιτίας των διακοπών πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία και η Μ. Βρετανία, ιδιαίτερα στην περίπτωση που μειωθούν οι εξαγωγές ενέργειας από την ΕΕ.
Οι Άλπεις είναι πλέον κατάλευκες, κάτι φυσιολογικό καθώς μπαίνουμε στην καρδιά του χειμώνα. Αυτό που δεν είναι τόσο φυσιολογικό είναι ότι το χιόνι και ο πάγος προκάλεσαν χάος στη Μ. Βρετανία με δεκάδες πτήσεις να ακυρώνονται στα μεγαλύτερα αεροδρόμια του Λονδίνου, η Σλοβακία και η Πολωνία παραδόθηκαν στον χιονιά και στους ισχυρούς ανέμους, ενώ στη Στοκχόλμη το θερμόμετρο έδειξε -10 βαθμούς Κελσίου και οι μετεωρολόγοι προειδοποιούν ότι οι θερμοκρασίες στη Σκανδιναβία θα φτάσουν στους -23 βαθμούς Κελσίου την επόμενη εβδομάδα.
Σε οικονομικό επίπεδο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα εξασθένησε στις αρχές του δ’ τριμήνου, αλλά όχι σε βαθμό που να προμηνύουν βαθιά ύφεση, με τον βιομηχανικό κλάδο να είναι αυτός που δέχεται το ισχυρότερο πλήγμα. Με άλλα λόγια, αποφεύχθηκαν μέχρι στιγμής τα χειρότερα και η Ευρώπη αντιστέκεται στις υφεσιακές πιέσεις. Με τα σημερινά δεδομένα, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες θα περάσουν μία διαχειρίσιμη ύφεση χωρίς κατάρρευση της δραστηριότητας. Τον Οκτώβριο για παράδειγμα, οι περισσότεροι αναλυτές περίμεναν μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στη Γερμανία αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι ενώ η παραγωγή σε ενεργοβόρους κλάδους μειώνεται σημαντικά, οι υπόλοιποι κλάδοι αντέχουν ακόμη την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους.
Για τους επόμενους μήνες, πολλά θα κριθούν από την πορεία των ενεργειακών τιμών. Όσο κρυώνει ο καιρός τόσο θα ανεβαίνουν οι τιμές του φυσικού αερίου, με την τιμή αναφοράς του ολλανδικού TTF να διαμορφώνεται σήμερα στα 140 ευρώ/κιλοβατώρα, έχοντας ενισχυθεί κατά 33% τον τελευταίο μήνα. Υπενθυμίζεται ότι η τιμή του TTF είχε φτάσει στο ιστορικό υψηλό των 346 ευρώ/κιλοβατώρα στις 26 Αυγούστου για να υποχωρήσει στη συνέχεια έως τα 105 ευρώ στις 11 Νοεμβρίου.
Η Oxford Economics εκτιμά ότι η Ευρώπη κατά πάσα πιθανότητα θα αποφύγει την επιβολή δελτίου στην κατανάλωση τον φετινό χειμώνα, όμως η πτώση της ζήτησης τόσο από εργοστάσια όσο και από νοικοκυριά, θα αντικατοπτριστεί στα στοιχεία του ΑΕΠ των επόμενων μηνών. Ο οίκος επισημαίνει ότι η μεγάλη αναπροσαρμογή που συντελείται στη χρήση φυσικού αερίου δεν έχει ακόμη φανεί στους δείκτες ανάπτυξης.
Επιπλέον, ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν πολύ χαμηλότερα από τα υψηλά του Αυγούστου, η μεταβλητότητα στις αγορές ενέργειας θα συνεχίσει να αποτελεί μόνιμο στοιχείο των μακροοικονομικών προοπτικών της Ευρώπης, εγείροντας κινδύνους για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Αυτό που θα πρέπει σιγά σιγά να μας απασχολεί είναι το πως θα επηρεάσουν οι καιρικές συνθήκες του φετινού χειμώνα, κυρίως στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου, την προσπάθεια να γεμίσουν και πάλι οι ενεργειακές αποθήκες έως τον Νοέμβριο του 2023.
