Μέσα στον καταιγισμό των ειδήσεων αναφορικά με τα πιθανά εμβόλια, τα ελπιδοφόρα φάρμακα και την πορεία της εξάπλωσης του κορονοϊού, τα παγκόσμια χρηματιστήρια έχουν καταφέρει να βρεθούν σε πολύ μικρή απόσταση από τα ιστορικά τους υψηλά, με τον S&P 500 να «φλερτάρει» με τις 3.000 μονάδες. Η κατάσταση, όμως, τους τελευταίους τρεις μήνες θυμίζει τρενάκι σε λούνα παρκ. Μία πάνω, μία κάτω, με μεγάλες διακυμάνσεις που δεν είχαμε συνηθίσει και το χειρότερο απ’ όλα χωρίς ξεκάθαρη -έστω βραχυπρόθεσμη- τάση.
Τη μία μέρα η είδηση για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας φάσης δοκιμών εμβολίου της Moderna δίνει… φτερά στους επενδυτές και αρχίζουν οι προβλέψεις για νέα ράλι, ενώ την επόμενη βγαίνει ένα δημοσίευμα που δείχνει ότι τελικά… δεν σωθήκαμε ακόμη, με αποτέλεσμα να επιστρέφει η απαισιοδοξία, οδηγώντας σε «βουτιά» μετοχές, εμπορεύματα.
Δύο είναι οι παράμετροι που θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας δίνουν τον «χαρακτήρα» των αγορών στην τρέχουσα περίοδο και κάποιες ενδείξεις για τη συνέχεια. Ο πρώτος είναι η επαφή με τα ιστορικά υψηλά. Ο S&P 500 βρίσκεται περίπου 420 μονάδες μακριά από το ζενίθ της 19ης Φεβρουαρίου και σχεδόν 720 μονάδες υψηλότερα από ναδίρ της 23ης Μαρτίου. Αφού η πανδημία και τα lockdown υποχρέωσαν τον μεγαλύτερο χρηματιστηριακό δείκτη στον κόσμο – ο οποίος αποτελείται από 500 κολοσσούς όλων των κλάδων – να χάσει το 34% της αξίας του μέσα σε 23 συνεδριάσεις, ξεκίνησε μία λιγότερο απότομη ανοδική πορεία και μετά από δύο μήνες ο S&P 500 βρίσκεται 32% υψηλότερα.
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η συμπεριφορά του δείκτη CBOE Volatility Index, ή VIX, ή δείκτη φόβου. Ο VIX στην ουσία «μετράει» τη μεταβλητότητα. Βασίζεται σε συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης, τα γνωστά options, για τις επόμενες 30 ημέρες, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τον S&P 500. Ο δείκτης συνήθως ενισχύεται όταν οι μετοχές πέφτουν και υποχωρεί όταν οι μετοχές ανεβαίνουν.
Σήμερα ο δείκτης διαμορφώνεται λίγο κάτω από τις 29 μονάδες. Οι αναλυτές λένε πως όταν ο VIX ξεπερνά τις 30 μονάδες βρισκόμαστε σε φάση αυξημένης αβεβαιότητας, ενώ για να περάσουμε σε… ήρεμα νερά πρέπει να πέσει κάτω από τις 20 μονάδες. Για του λόγου το αληθές, ο VIX παρέμεινε κάτω από τις 20 μονάδες από τα τέλη του 2015 έως τις αρχές του 2020, με μία μικρή εξαίρεση στα τέλη του 2018. Ακόμη όμως και τότε που νομίζαμε ότι θα έπεφτε ο ουρανός στο κεφάλι μας, ο δείκτης δεν ξεπέρασε το επίπεδο των 25 μονάδων. Υπενθυμίζεται ότι ο VIX ξεπέρασε τις 80 μονάδες γράφοντας ιστορικό υψηλό στα μέσα Μαρτίου.
Σε έκθεσή της η Standard Chartered δείχνει την πολύ στενή σχέση που έχει ο VIX με τον S&P 500 το τελευταίο δίμηνο και προβλέπει ότι αν υποχωρήσει σε ένα εύρος μεταξύ 12 και 15 μονάδων (εκεί που βρισκόταν δηλαδή πριν τον Φεβρουάριο), ο S&P 500 μπορεί να σημειώσει ράλι έως τις 3.100 μονάδες. Ο δείκτης της Wall θα ενισχύεται κατά 50 μονάδες για κάθε «σκαλοπάτι» που θα κατεβαίνει ο VIX, από τα τρέχοντα επίπεδα στις 20 μονάδες, μετά τις 16 και τέλος στις 12 μονάδες.
Οι αναλυτές της τράπεζας, ωστόσο, επισημαίνουν ότι μετά την παγκόσμια κρίση του 2008-09, ο VIX χρειάστηκε πάνω από ένα χρόνο για να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Σύμφωνα με την Standard Chartered, ο παράγοντας που μπορεί στην τρέχουσα κρίση να επιταχύνει τα πράγματα – εκτός βέβαια από μία θετική έκπληξη σε επιστημονικό επίπεδο – είναι τα άνευ προηγουμένου μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες.
