Όταν οι αγορές ετοιμάζονται να χάσουν από αυτόν τον Σεπτέμβριο και για άγνωστο χρονικό διάστημα… σίγουρο χρήμα ύψους 100 δισ. δολαρίων μηνιαίως και αναμένεται συνολικά να απολέσουν ρευστότητα έως και 4 τρισ. δολάρια σε ορίζοντα τριετίας, υπάρχουν σοβαροί λόγοι να καταγράφεται υψηλή μεταβλητότητα και πολύ τακτικά νευρικότητα στα χρηματιστήρια. Είναι επίσης εύλογο να υπάρχει έντονη ανησυχία για την ικανότητα της Fed να βρει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και ποσοτικής σύσφιξης (QT), έτσι ώστε να προσγειώσει ομαλά την αμερικανική οικονομία.
Από το 2009 έως και τον Μάιο του 2022, η Fed τύπωσε περί τα 8 τρισ. δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 33% του ΑΕΠ της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου. Αποτέλεσμα ήταν η συνολική αξία των παγκόσμιων μετοχών να υπερδιπλασιαστεί για να ξεπεράσει τα 120 τρισ. δολάρια στο τέλος του 2021. Από τότε, η συνολική κεφαλαιοποίηση έχει υποχωρήσει κάτω από τα 110 τρισ. δολάρια αλλά και πάλι μιλάμε για εξωφρενικά επίπεδα αποτιμήσεων. Τόσο εξωφρενικά που έχουν ακουστεί φωνές, όπως του Elon Musk, που υποστηρίζουν ότι η τρέχουσα κρίση θα οδηγήσει σε ένα βίαιο και συνάμα απαραίτητο ξεκαθάρισμα και πολυάριθμα λουκέτα.
Στην ατελείωτη ρευστότητα που χορηγήθηκε αποδίδεται εν μέρει και η εκτίναξη του πληθωρισμού στο υψηλότερο επίπεδο από το 1979, γεγονός που υποχρέωσε τα… εκτυπωτικά μηχανήματα να σιγήσουν πριν λίγους μήνες. Μέσα σε δώδεκα χρόνια η Fed κακόμαθε τις αγορές σε μία μόνιμη άνοδο που υποστηριζόταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα από ενέσεις ρευστότητας. Όλα αυτά είναι παρελθόν και οι αγορές πρέπει να συνηθίσουν σε ένα νέο καθεστώς στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες απορροφούν ρευστότητα από το σύστημα για να ρίξουν τον πληθωρισμό.
Μπορεί η Ευρώπη να ζει καθημερινά με τον ενεργειακό εκβιασμό της Ρωσίας και τον κίνδυνο να ξεμείνει από φυσικό αέριο τον χειμώνα, σενάριο που ενδεχομένως θα οδηγήσει μέχρι και στην κατάρρευση βιομηχανικών κολοσσών σε Γερμανία και Ιταλία, όμως ο μεγάλος φόβος των παγκόσμιων αγορών σήμερα είναι άλλος. Επειδή οι εξελίξεις στην αμερικανική οικονομία επηρεάζουν πολύ περισσότερο το κλίμα στις διεθνείς αγορές απ’ ότι τα ευρωπαϊκά δρώμενα, ο επενδυτικός κόσμος εστιάζει στην προσπάθεια της Fed να τιθασεύσει με επιτυχία τον πληθωρισμό. Να θέσει δηλαδή υπό έλεγχο την ακρίβεια χωρίς να προκαλέσει ύφεση.
Ο προβληματισμός σήμερα στα γραφεία των fund managers και γενικότερα του επενδυτικού κόσμου σχετίζεται με τον αντίκτυπο που θα έχει η ισορροπία μεταξύ QT και QE στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Με απλά λόγια, οι αγορές τρομάζουν στην ιδέα του να λειτουργούν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς την άπλετη ρευστότητα που διοχέτευαν στο σύστημα οι κεντρικές τράπεζες στην περίοδο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και μέχρι την εκτίναξη του πληθωρισμού το 2022.
Για πόσο θα παραμείνουν κλειστές οι κάνουλες της ρευστότητας; Αυτό είναι το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι αναλυτές των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων. Με τα σημερινά δεδομένα, το πιθανότερο σενάριο είναι πως κάποια στιγμή μέσα στο 2023, τόσο η Fed όσο και η ΕΚΤ, θα αναγκαστούν να αλλάξουν πλεύση για να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα, η οποία θα βρίσκεται σε διαδοχικά τρίμηνα ύφεσης.
Όμως το βασικό πλάνο της Fed είναι να συρρικνώσει τον ισολογισμό της από τα 8,5 τρισ. δολάρια που βρισκόταν τον περασμένο Μάιο, λίγο πάνω από τα 5 τρισ. δολάρια το 2025. Σε όρους ΑΕΠ, ο ισολογισμός της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας θα υποχωρήσει από το 35% γύρω στο 18% μέσα σε τρία χρόνια. Σύμφωνα με όσα έχει πει στο παρελθόν ο καθ’ ύλην αρμόδιος, Τζερόμ Πάουελ, το βέλτιστο μέγεθος του ισολογισμού της Fed θεωρείται ότι περιλαμβάνει 1,5 τρισ. δολάρια στα απαραίτητα συναλλαγματικά διαθέσιμα, νομίσματα σε κυκλοφορία που αυξάνονται κατά 4% του ονομαστικού ΑΕΠ και μία μόνιμη κατανομή 2,8% του ΑΕΠ για τους γενικούς λογαριασμούς του υπουργείου Οικονομικών και άλλες υποχρεώσεις.
