Με κομμένη την ανάσα, οι επενδυτές περιμένουν την αντίδραση των αγορών μετά τη χθεσινή βουτιά και την παρέμβαση της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας. Η βύθιση της μετοχής της Credit Suisse έφερε στην Ευρώπη τους φόβους για τραπεζική κρίση και οι αγορές ψάχνουν για αδύναμους κρίκους. Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι επενδυτές αναζητούν τρόπους προστασίας των κεφαλαίων τους.
Η σαουδαραβική νάρκη που ανατίναξε την μετοχή της Credit Suisse
Εκεί που φαινόταν πως οι φόβοι για εμφάνιση και άλλων προβλημάτων στις αμερικανικές τράπεζες άρχισαν να υποχωρούν, αυτοί επανήλθαν δριμύτεροι, αυτή τη φορά όμως στην Ευρώπη. Από το ξεκίνημα της χθεσινής χρηματιστηριακής συνεδρίασης, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρέθηκε η μετοχή της πολύπαθης ελβετικής τράπεζας Credit Suisse (CSGN ZURICH, CS NYSE), της οποίας η αρχική πτώση εξελίχθηκε σε βουτιά που στην συνέχεια παρέσυρε όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες και τους χρηματιστηριακούς δείκτες.
Η αφορμή για την πτώση δόθηκε, κατά τα φαινόμενα, από τις δηλώσεις που έκανε ο εκπρόσωπος της σαουδαραβικής τράπεζας η οποία κατέχει το 10% των μετοχών της Credit Suisse. Τις μετοχές τις απέκτησε πέρυσι το φθινόπωρο καλύπτοντας μεγάλο μέρος της αύξησης κεφαλαίου που έκανε η τράπεζα στα πλαίσια του σχεδίου ενδυνάμωσης και ανασυγκρότησής της. Ο Σαουδάραβας αξιωματούχος απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο περαιτέρω χρηματοδότησης της τράπεζας στην περίπτωση που θα το απαιτούσαν οι συνθήκες.
Η άρνησή του όμως δεν είχε σχέση με οποιαδήποτε δυσαρέσκεια ή ανησυχία για την πορεία της τράπεζας αλλά με το ότι δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να ξεπεράσει το ποσοστό συμμετοχής 10% στο μετοχικό κεφάλαιο της ελβετικής τράπεζας καθώς αυτό θα δημιουργούσε στην Σαουδαραβική τράπεζα μέτοχο της CS πρόσθετες εποπτικές υποχρεώσεις.
Σε κάποια άλλη χρονική συγκυρία, αυτές οι δηλώσεις θα μπορούσαν να περάσουν σχεδόν απαρατήρητες. Όχι όμως τώρα, για δύο βασικούς λόγους. Αφενός εξαιτίας της προϋπάρχουσας ανησυχίας σχετικά με την υγεία της Credit Suisse και αφετέρου εξαιτίας της μεγάλης αναταραχής που προκάλεσε στις διεθνείς αγορές το κλείσιμο δύο μεσαίων αμερικανικών τραπεζών μέσα σε δύο ημέρες.
Η ελβετική τράπεζα παρασύρει όλες τις ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές
Παρά το γεγονός πως δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη πως η δεύτερη μεγαλύτερη ελβετική τράπεζα αντιμετωπίζει αυτή την στιγμή οποιοδήποτε πραγματικό πρόβλημα, η εμπειρία των επενδυτών από την κατάρρευση των μετοχών πλήθους αμερικανικών τραπεζών και όχι μόνο των δύο που τελικά πέρασαν υπό τον έλεγχο των αρχών έκανε πολλούς επενδυτές να προχωρήσουν σε επιθετικές πωλήσεις. Όπως λέμε συχνά στο χρηματιστήριο, ακολούθησαν το δόγμα «πρώτα πουλάμε και μετά ρωτάμε».
Η μετοχή άρχισε να κατεβαίνει όλο και περισσότερο και ξαφνικά η πτώση της ξεπέρασε το 10%. Στην συνέχεια άρχισε μία αλυσιδωτή αντίδραση, με τις μετοχές σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών να αρχίζουν να πέφτουν η μία μετά την άλλη, ανεξαρτήτως μεγέθους, οικονομικής ευρωστίας ή μοντέλου λειτουργίας.
Όταν η πτώση της μετοχής της Credit Suisse ξεπέρασε το 20%, σχεδόν όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες βρέθηκαν να χάνουν 10% ή και περισσότερο. Γερμανικές, γαλλικές, ισπανικές, ιταλικές, αγγλικές, ακόμα και ελληνικές τράπεζες έγιναν στόχοι των πωλητών. Από ένα σημείο και μετά, όλα τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια βρέθηκαν σε βαθιά κόκκινη περιοχή με απώλειες μεγαλύτερες του 3%.
Το αρνητικό κλίμα μεγαλώνει τους φόβους ακόμα και χωρίς να υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις προβλημάτων
Είναι σχεδόν βέβαιο πως το, δύσκολο για τον τραπεζικό κλάδο διεθνώς, προηγούμενο δεκαήμερο λειτούργησε σαν προσάναμμα και μετέδωσε τη φωτιά της Credit Suisse σε όλο τον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη και την άναψε και πάλι στις ΗΠΑ. Είναι δύσκολο, και ίσως να μην έχει και νόημα, να πούμε αν οι μαζικές πωλήσεις οφείλονται σε πραγματικούς φόβους σχετικά με την υγεία κάποιων τραπεζών ή σε ένα είδος πανικού που πιάνει τις αγορές μόλις δουν την μετοχή μίας εταιρείας να πέφτει πολύ.
Στην διεθνή ειδησεογραφία δεν μπορέσαμε να βρούμε κάποια συγκεκριμένη αναφορά σε πιθανά προβλήματα ευρωπαϊκών τραπεζών, σε αντίθεση με ό,τι είχε γίνει την προηγούμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ όπου υπήρχαν πληροφορίες για μαζικές αποσύρσεις καταθέσεων από περιφερειακές τράπεζες.
Είναι αλήθεια πως στο τέλος του 2022 η Credit Suisse είχε αντιμετωπίσει τέτοια προβλήματα αλλά δεν υπήρχαν σχετικές πληροφορίες για επανεμφάνισή τους μέσα στο 2023 (τουλάχιστον μέχρι την Δευτέρα). Το μόνο που βρήκαμε σε άρθρο του Reuters ήταν δήλωση εκπροσώπου της γερμανικής εποπτικής αρχής (BaFin) ο οποίος εξέφρασε την εμπιστοσύνη της αρχής στην υγεία του γερμανικού τραπεζικού συστήματος, προσθέτοντας πως αυτό που τους απασχολεί τώρα είναι μόνο μερικές μικρές τράπεζες που δεν έχουν μεγάλη περίσσεια κεφαλαίων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας αντιλαμβάνεται την σοβαρότητα της κατάστασης και ετοιμάζει την παρέμβασή της
Όμως, το γεγονός πως δεν υπάρχει καμία ένδειξη για υπαρκτά προβλήματα στις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει υπαρκτός κίνδυνος δημιουργίας και μετάδοσης μίας τραπεζικής κρίσης στην Ευρώπη (και φυσικά στον υπόλοιπο κόσμο αν εμφανιστεί στην Ευρώπη). Τα τραπεζικά συστήματα βασίζονται πάνω απ’ όλα στην εμπιστοσύνη των πολιτών και των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες.
Αν αυτή χαθεί έστω και για λίγο, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ δύσκολα. Στην περίπτωση της Credit Suisse, αυτό σημαίνει πως οι εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές της Ελβετίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου (τουλάχιστον αυτών) θα πρέπει να φροντίσουν να βρουν γρήγορα τρόπο να ηρεμήσουν την κατάσταση και να πείσουν τις αγορές και την κοινή γνώμη πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχούν για την ασφάλεια της Credit Suisse.
Αν δεν το κάνουν σύντομα, ενδέχεται να αναγκαστούν να κάνουν κάτι ανάλογο για παραπάνω από μία τράπεζα. Όπως είχαμε δει κατά την κρίση του 2008, αυτό δεν είναι τόσο εύκολο και δεν γίνεται και πολύ γρήγορα.. Όπως είναι ήδη γνωστό από ρεπορτάζ των Financial Times, η διοίκηση της ελβετικής τράπεζας φέρεται να ζήτησε από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας να προβεί σε δημόσια δήλωση στήριξής της.
Παρά την αρχική σιωπή της η Κεντρική Τράπεζα παρενέβη φραστικά αργά το βράδυ επισημαίνοντας πως η Credit Suisse πληροί όλες τις απαιτήσεις κεφαλαίου και ρευστότητας και πως θα παρέμβει για να την στηρίξει αν αυτό κριθεί απαραίτητο (Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας: Θα στηρίξουμε με ρευστότητα την Credit Suisse | Liberal.gr).
Δεν είναι εύκολο να πούμε αν η λεκτική παρέμβαση αυτή θα είναι αρκετή ή θα χρειαστεί τελικά κάποια άλλη λύση σαν αυτές που γράφονται στον διεθνή Τύπο: Την παροχή ισχυρής στήριξης από κάποιον μεγάλο επενδυτή, όπως είχε γίνει το 2008 με την επένδυση του Warren Buffett στην Goldman Sachs η την εμφάνιση είναι η εμφάνιση κάποιου αγοραστή για την τράπεζα, αναφέροντας μάλιστα ως πιθανή υποψήφια την συμπατριώτισσά της UBS (UBSG ZURICH, UBS NYSE).
Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα η αναφορά σε άλλα τέτοια σενάρια. Αυτό που μετράει είναι να δούμε σύντομα συντονισμένες κινήσεις έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί τραπεζική κρίση, γιατί αυτή την στιγμή η τραπεζική κρίση στην Ευρώπη είναι περισσότερο στο μυαλό μας παρά πραγματική.
Αν πρέπει να πιθανολογήσουμε κάτι θα τολμήσουμε να πούμε πως οι αρμόδιες αρχές θα καταφέρουν να βρουν τον τρόπο να αφοπλίσουν τον εκρηκτικό μηχανισμό που υπάρχει αυτή την στιγμή κάτω από την Credit Suisse. Δεν ξέρουμε ποιος θα είναι αυτός ο τρόπος, μπορεί και να μην τον μάθουμε ποτέ και απλώς να δούμε τα αποτελέσματα.
Ο φόβος φυλάει τα έρμα και τα οδηγεί σε αναζήτηση ασφαλών επενδύσεων
Επειδή όμως το τι πιθανολογούμε εμείς δεν έχει καμία σημασία για τους επενδυτές που ανησυχούν και θέλουν να εξασφαλιστούν όσο καλύτερα μπορούν από μία ενδεχόμενη τραπεζική κρίση, δεν μας κάνει εντύπωση το ενδιαφέρον που εμφανίστηκε πάλι χθες για τον χρυσό ούτε η αυξημένη ζήτηση για τα έντοκα γραμμάτια και τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου.
Αναφερόμαστε μόνο στον χρυσό και όχι σε όλα τα πολύτιμα μέταλλα γιατί η χθεσινή μέρα ήταν πολύ κακή για οτιδήποτε είχε σχέση με την οικονομική ανάπτυξη, κάτι που δεν βοήθησε καθόλου το ασήμι και κυρίως το παλλάδιο και την πλατίνα.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ο χαλκός και άλλα βασικά μέταλλα σημείωσαν σημαντική πτώση, καθώς πολλοί επενδυτές πιθανολογούν πως τα τραπεζικά προβλήματα στις ΗΠΑ και πιθανώς και αλλού θα βάλουν φρένο στην οικονομική ανάπτυξη.
Αυτό φάνηκε και από την σημαντική πτώση πολλών βιομηχανικών και ενεργειακών μετοχών στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Η πτώση αυτών των μετοχών μπορεί να οφείλεται εν μέρει και στις χθεσινές ανακοινώσεις διάφορων οικονομικών στοιχείων στις ΗΠΑ που έδειξαν μία πιο αδύναμη εικόνα για την οικονομία απ’ ότι αυτές των προηγούμενων εβδομάδων.
Αν κάποιοι επενδυτές φοβούνται έναν συνδυασμό οικονομικής αδυναμίας με τραπεζική κρίση δεν υπάρχουν και πολλές ασφαλείς επιλογές. Αυτός ο συνδυασμός συνεπάγεται με σχετική βεβαιότητα τη μείωση των αποδόσεων των δανειακών τίτλων του αμερικανικού δημοσίου, πράγμα που σημαίνει πως όποιος αγοράσει τώρα αυτούς τους τίτλους αφενός θα νοιώθει ασφαλής και αφετέρου θα εξασφαλίσει καλύτερες αποδόσεις από όσους καθυστερήσουν να το κάνουν.
Στα ίδια πλαίσια, ένα οικονομικό περιβάλλον τέτοιου τύπου θα είναι σαφώς ευνοϊκό για τον χρυσό, καθώς ωφελείται και από την αυξημένη ανασφάλεια και από την μείωση των αποδόσεων των κρατικών τίτλων. Προφανώς, δεν υποστηρίζουμε πως θα εκδηλωθεί μία σοβαρή διεθνής τραπεζική κρίση και δεν την θεωρούμε πραγματικά πιθανή. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι επενδυτές πρέπει να είναι εντελώς απροετοίμαστοι στην απευκταία περίπτωση που θα αποδειχθούμε υπεραισιόδοξοι.
