Για τους ξένους επενδυτές με έκθεση σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, μετοχές και ομόλογα, ο απεγκλωβισμός, η ρευστοποίηση θέσεων μετά τις κυρώσεις είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Είναι παγιδευμένοι. Δεν είναι μόνο η κίνηση της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας να απαγορεύσει προς το παρόν τις πληρωμές στο εξωτερικό, αλλά και η άρνηση των μεγάλων συστημάτων διακανονισμού να δεχτούν ρωσικές κινητές αξίες.
Η Μόσχα μπλοκάρει την έξοδο στους ξένους επενδυτές που κατέχουν δισεκατομμύρια δολάρια ρωσικών μετοχών και ομολόγων. Την Τετάρτη απαγόρευσε τις πληρωμές κουπονιών σε ρωσικά κρατικά ομόλογα που διακρατούν ξένοι επενδυτές και απαγόρευσε επίσης στις ρωσικές επιχειρήσεις την πληρωμή μερισμάτων σε ξένους μετόχους. Δεν διευκρίνισε για πόσο διάστημα θα διαρκέσουν οι απαγορεύσεις.
Οι ξένοι επενδυτές διακρατούν γύρω στα 3 τρισ. ρούβλια (28 δισ. δολ.) ρωσικών ομολόγων από το σύνολο των εκδοθέντων που υπολογίζεται στα 15,5 τρις ρούβλια, σύμφωνα με στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Τα μεγαλύτερα συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού συναλλαγών του κόσμου, τα Euroclear και Clearstream, δεν δέχονταν ρωσικές κινητές αξίες, κλείνοντας μια οδό διαφυγής για τους ξένους επενδυτές που είναι εκτεθειμένοι στη Ρωσία.
Το Euroclear με έδρα το Βέλγιο ανέφερε ότι οι ρωσικές αρχές είχαν μπλοκάρει τους λογαριασμούς του μετά τις αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας και απενεργοποίησε τον λογαριασμό του στην ανταποκρίτρια τράπεζα στη Ρωσία, την ING. To Clearstream ενημέρωνε τους πελάτες του ότι οι αρχές στη Ρωσία είχαν μπλοκάρει όλες τις κινητές αξίες στον λογαριασμό του μέχρι νεοτέρας.
Η αντίδραση των ΗΠΑ, Βρετανίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης και Καναδά να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία, αποκόπτοντας αριθμό μεγάλων ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT μετά την εισβολή της στην Ουκρανία προκάλεσε κύματα εξόδου από τα ρωσικά assets. Όμως, οι επενδυτές που προσπαθούν να πωλήσουν ρωσικά αξιόγραφα και χρεόγραφα αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα.
Αντιδρώντας, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας απαγόρευσε στις χρηματιστηριακές να πωλούν κινητές αξίες ξένων επενδυτών. Η απόφαση της Μόσχας να επιβάλει capital controls σημαίνει ότι δισεκατομμύρια μετοχών και ομολόγων που διακρατούν ξένοι επενδυτές έχουν εγκλωβιστεί.
Στις ΗΠΑ οι επενδυτές με πρόσβαση στη ρωσική αγορά μέσω ADRs (American Depositary Receipts) διαπίστωναν ότι το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και ο Nasdaq αποφάσισαν προσωρινή αναστολή του trading σε μετοχές ρωσικών επιχειρήσεων που είναι εισηγμένες στις αγορές τους. Τα ADR εκδίδονται από αμερικανικές τράπεζες και διαπραγματεύονται στα αμερικανικά χρηματιστήρια, αντιπροσωπεύοντας μετοχές ξένων επιχειρήσεων. Είναι ένα χρήσιμο όχημα για έκθεση σε ξένες αγορές.
Μια πιθανή διέξοδος για να ξεφορτωθούν τις θέσεις τους σε ρωσικές αξίες θα ήταν να πιέσουν τις τράπεζες που εκδίδουν τα ADRs, όπως τις JP Morgan, Bank of New York Mellon, Citigroup, να τα ακυρώσουν.
Στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, η μετοχή της ρωσικής τράπεζας Sberbank βυθίστηκε σχεδόν στο μηδέν μετά την απόφαση του να αναστείλει τις συναλλαγές σε GDRs (global depository receipts) μιας άλλης ρωσικής τράπεζας, της VTB.
Ξένα funds κατείχαν το 86% του free-float του ρωσικού χρηματιστηρίου στο τέλος του 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου της Μόσχας. Η BlackRock συζητούσε με τις εποπτικές αρχές για να βρεθεί λύση ώστε οι πελάτες της να είναι σε θέση να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους σε κινητές αξίες της Ρωσίας.
Τα ξένα συνταξιοδοτικά ταμεία ανά τον κόσμο αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, ένα αδιέξοδο που επιδεινώνεται και από την έλλειψη ρευστότητας λόγω των μέτρων. Η μεταβίβαση της ιδιοκτησίας μετοχών μέσω των τοπικών εταιρειών θεματοφυλακής είναι δύσκολη υπόθεση καθώς εξαρτάται από την ερμηνεία των κανονισμών που επέβαλε η ρωσική κεντρική τράπεζα. Εξάλλου, το χρηματιστήριο της Μόσχας είναι κλειστό.
Τα ξένα συνταξιοδοτικά ταμεία επανεξετάζουν τις επενδύσεις τους στους κλάδους ενέργειας, εξόρυξης και στις τράπεζες στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Το μεγαλύτερο συνταξιοδοτικό ταμείο της Νορβηγίας KLP Group με ενεργητικό 70 δισ. δολ. υπό διαχείριση, το Akademiker Pension της Δανίας όπως και αμερικανικά από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Καλιφόρνια θέλουν να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους στη Ρωσία. Οι επενδυτικές επιτροπές τους διερωτώνται αν οι αποταμιεύσεις πυροσβεστών, δασκάλων για σύνταξη αρμόζει να είναι παγιδευμένες σε μια χώρα που διεξάγει πόλεμο σε γειτονική της χώρα.
Το KLP Group κατάφερε να ξεφορτωθεί έγκαιρα μερικές θέσεις στο χρηματιστήριο του Λονδίνου αλλά όχι τις υπόλοιπες. Συχνές τοποθετήσεις των ξένων funds ήταν στις τράπεζες Sberbank κaι VTB που περιλαμβάνονται στις κυρώσεις και στον ενεργειακό γίγαντα Gazprom.
Aυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η αποεπένδυση από τις ρωσικές αξίες, όταν επιτευχθεί, θα γίνει με σημαντικές ζημιές. Ακόμη και αν τα ξένα funds είναι αποφασισμένα να τις πάρουν, θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες καθώς δυνητικοί αγοραστές δείχνουν απέχθεια σε ρωσικές επενδύσεις. Το να προσπαθείς να ρευστοποιήσεις θέσεις σε μια αγορά που έχει κλείσει η υπόκειται σε κυρώσεις και όπου υπάρχει έλλειψη αγοραστών είναι μια πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση.
