Οι προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών 2016 διεξήχθησαν την Τρίτη, 8 Νοεμβρίου 2016. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, «ο τυφώνας Τραμπ» θα σάρωνε τις αγορές και θα γκρέμιζε τη Wall Street.
Οι αγορές βρίσκονταν σε κατάσταση πανικού υπό τον φόβο του «τυφώνα» και η διάθεση ήταν αρνητική για ανάληψη ρίσκου και αγορές μετοχών. Οι θέσεις short στα ύψη και οι αγορές επιβεβαίωναν με τον καλύτερο τρόπο τους πωλητές. Δε θα ξεχάσω τη βραδιά των εκλογών, όπου οι θέσεις short σε συμβόλαια στον S&P 500 ενισχύονταν, καθώς με την ανακοίνωση του αποτελέσματος, στις πέντε περίπου τα ξημερώματα, ο S&P 500 υποχωρούσε -5%.
Παρά τους χαμηλούς τζίρους της νύχτας, ήταν αρκετά αγχωτικό να παρακολουθείς την κίνηση και να ακούς τους αναλυτές στο CNBC για την επερχόμενη καταστροφή. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο πανικός την επόμενη ημέρα οδήγησε σε ανοιχτές πωλήσεις και ενίσχυση του short που τελικά κράτησε μισή ημέρα και αποδείχθηκε η «μεγαλύτερη ανάποδη φούσκα», καθώς ο δείκτης έκλεισε θετικά και πάνω από τις 2.200 μονάδες. Οι διαθέσεις των επενδυτών παρέμεναν πτωτικές και ο δείκτης συνέχισε την ανοδική του πορεία μέχρι το κραχ του Covid.
Οκτώ χρόνια μετά διαβάζουμε καθημερινά για τα υπέρ και τα κατά των δύο μονομάχων στις ΗΠΑ και τις εκτιμήσεις των ειδικών για την αντίδραση των αγορών στις 6 Νοεμβρίου. Θα έρθει τελικά η πτώση που περιμένουν όλοι από το 2022; Θα είναι καταστροφική; Θα είναι κραχ; Θα είναι -10% και έπειτα νέα υψηλά ως είθισται; Θα δούμε μια συνέχιση του θετικού κλίματος λόγω της υπερβολικής ευφορίας των τελευταίων ετών; Ή θα παραμείνουμε ως έχει μέχρι το κλείσιμο του έτους;
Εστιάζοντας στο προφίλ των δύο μονομάχων, θα δώσω την προσωπική μου εκτίμηση για την επόμενη ημέρα και τι περιμένω να συμβεί. Σε γενικές γραμμές δεν περιμένω να αλλάξει τίποτε ουσιαστικά, καθώς όλοι μας παρατηρούμε ότι όταν απειλούνται τα συμφέροντα της Αμερικής όλοι δουλεύουν με τον ίδιο τρόπο. «Καταλαβαίνεις πως δεν μπορείς να προστατεύσεις την Αμερική απλά κλείνοντας τις πόρτες μας και μαζεύοντας την τέντα» λέει ο Γερουσιαστής Κρις Μέρφι, ανώτατο στέλεχος των Δημοκρατικών στην επιτροπή εξωτερικών σχέσεων.
Η προεκλογική καμπάνια του Τραμπ στηρίζεται στο να κάνει την Αμερική σπουδαία και πάλι, το ίδιο θέλουν και οι δημοκρατικοί παρόλο που δεν το φωνάζουν τόσο. Βέβαια, αυτό που ξεχωρίζει στις φετινές αλλά και προηγούμενες εκλογές με τον Τραμπ αντίπαλο, είναι η συστράτευση όλων των δημοκρατικών, ενώ ο Τραμπ παραμένει μόνος! Αυτό που διαχρονικά δεν αλλάζει με οποιαδήποτε κυβέρνηση (προς ώρας), είναι η υπεροχή των ΗΠΑ στον πλανήτη μέσω της άμεσης σχέσης των παγκόσμιων συναλλαγών με το αμερικάνικο δολαρίου. Η ΗΠΑ αποτελούν τη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του πλανήτη, που μέσω της αναζήτησης του «αμερικανικού ονείρου», κατόρθωσε να επιβάλει την «οικονομία των αγορών» στις πέντε ηπείρους.
Όσον αφορά στους πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής των Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων υπάρχουν σημαντικές διαφορές. «Δε νομίζω πως υπάρχει κανένας πρόεδρος που να εφαρμόζει ολοκληρωτικά την εξωτερική πολιτική του προηγούμενου προέδρου» λέει προσεκτικά ο έτερος γερουσιαστής των Δημοκρατικών Μέρφι, για να δείξει ότι η Κάμαλα Χάρις πιθανόν θα έχει μια διαφορετική στάση ως προς το Ισραήλ.
Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο ότι θα υπεραμυνθεί της πολιτικής Μπάιντεν στο ζήτημα της Ουκρανίας, καθώς, έχει πραγματοποιήσει έντονες ομιλίες υποστήριξης του Κιέβου. Θα συνέχιζε να παρέχει αυτό που χρειάζεται για να είναι σε καλή θέση σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων, λένε άτομα που γνωρίζουν τον τρόπο σκέψης της, αν και αξιωματούχοι στο Κίεβο πιστεύουν πως θα ακολουθούσε την πολιτική Μπάιντεν και δεν θα τους επέτρεπε να χρησιμοποιήσουν αμερικανικούς πυραύλους για να πλήξουν στόχους βαθιά εντός της Ρωσίας. Η Χάρις είναι βέβαιο ότι δε θα πίεζε για γρήγορο διακανονισμό, όπως λέει ότι θα κάνει ο Τραμπ. Η αντιπρόεδρος πιστεύει πως η επιβράβευση της ρωσικής επιθετικότητας θα έστελνε μήνυμα ανά τον κόσμο πως μπορείς να εισβάλλει σε μια χώρα χωρίς να πληρώνεις το τίμημα.
Το μεγάλο ζήτημα που απασχολεί τους απανταχού επενδυτές είναι φυσικά η οικονομική πολιτική, η οποία στηρίζεται στις εξαγωγικές εταιρείες της Wall Street που υπερισχύουν στον πλανήτη. Αξιοσημείωτη είναι η συμπεριφορά των δεικτών τα τελευταία 2 χρόνια, όπου ολόκληρος ο πλανήτης έχει επιδοθεί σε ένα γενικευμένο επενδυτικό παροξυσμό, με τις «επτά υπέροχες μετοχές» και όχι μόνο, που διαφημίζει περισσότερο αυτό που η Wall Street ξέρει καλύτερα από όλους.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τα οποία φυσικά και θα αλλάξουν στην πορεία (αποτελούν κυρίως μια μάχη εντυπώσεων), η Χάρις θα υπερφορολογήσει τις εταιρείες με υψηλότερο συντελεστή 29%, ενώ ο Τραμπ θα τον κατεβάσει στο 15%. Με μια πρώτη ματιά δε χρειάζεται να αναλύσουμε τι θέλουν οι επενδυτές. Όμως είναι οι δασμοί Τραμπ το «μυστικό όπλο» για μια ισχυρή οικονομία;
Ο Ντόναλντ Τραμπ πιστεύει πως οι δασμοί έχουν «μαγικές ιδιότητες». Ισχυρίστηκε, μάλιστα, στην ομιλία του στο Economic Club of New York τον περασμένο μήνα, ότι «σταμάτησα πολέμους με την απειλή δασμών». Τόσο μεγάλη είναι η πίστη του στους δασμούς που έχει προτείνει την αύξησή τους στο 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και έως 20% στις εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο. Έχει προτείνει ακόμα και δασμό 100% στις εισαγωγές από χώρες που απειλούν να απομακρυνθούν από το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα επιλογής τους.
Οι δασμοί είναι φόρος επί των εισαγωγών. Ο Τραμπ φαίνεται να πιστεύει πως ο φόρος θα πληρωθεί από τους ξένους. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως οι πληθωριστικές επιπτώσεις των δασμών του Τραμπ είναι αδύνατον να προσδιοριστούν, καθώς είναι λογικό ένας φόρος επί των εισαγωγών να αποτελεί και φόρο επί των εξαγωγών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δασμοί επιβαρύνουν όσους εξαγωγείς βασίζονται σε εισαγόμενες εισροές. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστήσει αναγκαστικά τις εξαγωγές λιγότερο ανταγωνιστικές.
Έτσι, οι εξαιρετικά υψηλοί δασμοί που προτείνει ο Τραμπ θα τείνουν να επεκτείνουν τους λιγότερο ανταγωνιστικούς κλάδους που υποκαθιστούν τις εισαγωγές, αλλά να συρρικνώσουν τις εξαγωγικές εταιρείες της Wall Street. Άρα όσα επιπλέον κέρδη βγάλουν από τη μείωση της φορολογίας θα καούν από μια πιθανή πτώση των πωλήσεων τους. Επίσης, τα πιθανά αντίποινα από τις υπόλοιπες χώρες θα επιδεινώσουν περισσότερο την εικόνα, καθώς θα βλάψουν τις πιο ανταγωνιστικές εταιρείες με σοβαρές συνέπειες στο διεθνές εμπόριο, την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς σχέσεις. Εδώ θα σταθώ και στο παράδειγμα της Ε.Ε. με τους δασμούς στα ηλεκτρικά της Κίνας που το μόνο που θα καταφέρουν είναι να χρεοκοπήσουν τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες της Ένωσης.
Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που πολλοί δεν το έχουν αναφέρει είναι στο θέμα της μεταναστευτικής πολιτικής που μεταφράζεται φυσικά σε «εργατικά χέρια». Καθώς η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται πλέον κοντά στην πλήρη απασχόληση, οποιαδήποτε μετατόπιση της εργασίας σε βιομηχανίες που υποκαθιστούν τις εισαγωγές θα γίνει εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων.
Αν υποθέσουμε ότι όλες οι εταιρείες γυρίσουν στις ΗΠΑ και θελήσουν εργαζόμενους και ο Τραμπ κλείσει τα σύνορα, ποιος θα εργαστεί; Τι θα συμβεί με τον πληθωρισμό, όταν θα αναγκάζονται εταιρείες να πληρώνουν περισσότερο και οι εργαζόμενοι να καταναλώνουν με υψηλότερες τιμές προϊόντων, ενέργειας, κ.ο.κ.; Θα αντέξει η Αμερική τα υψηλά επιτόκια για περισσότερο χρονικό διάστημα από μια πιθανή εκτόξευση του πληθωρισμού, λόγω των πολιτικών Τραμπ; Πόσο ανεξάρτητη θα μείνει η FED; Όλες οι απορίες μας θα λυθούν μετά το πέρας των εορτών του Δεκεμβρίου.
Παραμένουμε λοιπόν στο ίδιο έργο θεατές για ακόμη μια προεκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ. Ο «τυφώνας Τραμπ» εναντίον της Κάμαλα Χάρις. Βραχυπρόθεσμα οι αγορές θα σταθούν στην πρώτη ανάγνωση μιας υπεραισιόδοξης πολιτικής Τραμπ και μιας ισχυρής οικονομίας με στήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων και από την άλλη στο συμμάζεμα που θα επιχειρήσει η Κάμαλα, με ερωτηματικά για την εξωτερική της πολιτική. Ο «απρόβλεπτος Τραμπ» έναντι μιας μετριοπαθούς πολιτικού που και οι δύο έχουν κατά βάθος το ίδιο όραμα με το οποίο μεγάλωσαν. Να διατηρήσουν ισχυρή την Αμερική και το «αμερικάνικο όνειρο» πάση θυσία.
Η Wall Street βραχυπρόθεσμα θα υποδεχθεί με χαρά τον αγαπημένο της επιχειρηματία και όσους φωτογραφίζονται μαζί του. Στον αντίποδα, θα υποδεχθεί με σκεπτικισμό και πιθανή πτώση των μετοχών ενδεχόμενη νίκη της Χάρις, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές. Όμως η διαφορά θα έρθει από τις εκπλήξεις που κρύβουν ο «απρόβλεπτος και διχαστικός Τραμπ» και η «ενωτική Κάμαλα». Το παράδειγμα του 2016, όπου όλοι περίμεναν την καταστροφή με Τραμπ, ενώ τώρα την περιμένουν με Χάρις είναι αντιπροσωπευτικό για την επόμενη ημέρα. Αν κάτι μας έχει μάθει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Ή καλύτερα όπως θέλουν να μας το περάσουν.
