Μπορεί ο χαιρετισμός του Μασκ και οι εξαγγελίες του Τραμπ για κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην ενέργεια και στα σύνορα, δασμούς, αποχώρηση από τον ΠΟΥ και τη συμφωνία του Παρισιού, αφαίρεση της «καθοδήγησης ιδεολογίας φύλου», κλπ να έκλεψαν τους τίτλους των ειδήσεων, όμως υπάρχει άλλη μια σημαντική εξέλιξη την οποία ανέδειξε η εκτόξευση των μετοχών κατασκευής δορυφόρων και εξερεύνησης του διαστήματος: Η δεύτερη θητεία Τραμπ σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τη NASA και τις διαστημικές αποστολές.
H εμμονή του CEO της SpaceX, Ίλον Μασκ, για μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη είναι από καιρό γνωστή, όμως πλέον το όραμα του Μασκ έλαβε την πλήρη έγκριση από τον 47o Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Κατά την εναρκτήρια ομιλία του, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα κυνηγήσει το προφανές πεπρωμένο των ΗΠΑ στα αστέρια, στέλνοντας Αμερικανούς αστροναύτες στον πλανήτη Άρη, με τον Μασκ να στέκεται λίγα μέτρα μακριά, ορατός σχεδόν σε όλα τα τηλεοπτικά πλάνα και να χαμογελάει πλατιά, υψώνοντας τις γροθιές του στον αέρα.
Θερμό ήταν το χειροκρότημα από την αφρόκρεμα του τεχνολογικού γίγνεσθαι στις ΗΠΑ, όπως ο CEO της Google, Sundar Pichai και ο CEO της Meta, Mark Zuckerberg, επικροτώντας προφανώς τη φιλόδοξη ατζέντα του δίδυμου Τραμπ- Μασκ για την ιστορία των διαστημικών πτήσεων των ΗΠΑ, που περιλαμβάνει τα πρώτα ανθρώπινα ίχνη στον Άρη.
Ο Τραμπ ενδιαφέρεται για το διάστημα κυρίως γιατί το βλέπει ως ισχυρό σύμβολο της αμερικανικής ισχύος και ικανότητας, γι’αυτό άλλωστε υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για την αναβίωση του αδρανούς Εθνικού Διαστημικού Συμβουλίου για πρώτη φορά από το 1993.
Για τον Ίλον Μασκ, όμως, είναι το μεγάλο του όνειρο. Χρόνια τώρα είχε εκφράσει απογοήτευση για τα ρυθμιστικά εμπόδια που εμπόδιζαν τις φιλοδοξίες του για διαστημικές πτήσεις – ιδιαίτερα το πρόγραμμα Starship Super Heavy – και επιτέλους ως στενός σύμμαχος του Τραμπ και με κεντρικό ρόλο στο νεοσύστατο Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας -DOGE- θα έχει την ευελιξία να «κόψει και να ράψει» στα μέτρα του όλες τις συνισταμένες που θα συγκλίνουν στην υλοποίηση των στόχων του.
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, όλα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να επεκταθούν πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ.
Μια νέα εποχή για τη NASA
Σε μια προεκλογική συγκέντρωση στη Βόρεια Καρολίνα τον Σεπτέμβριο, ο Ντόναλτ Τραμπ μας είχε ήδη προετοιμάσει για τις προθέσεις του:«Ίλον, θα φτάσουμε στον Άρη πριν από το τέλος της θητείας μου», είχε χαρακτηριστικά δηλώσει, προτρέποντας τον Μασκ να επισπεύσει το αισιόδοξο σχέδιό του για προσγείωση με πλήρωμα στον κόκκινο πλανήτη έως το 2028 και μια αυτοσυντηρούμενη κοινότητα στον Άρη μέσα σε δύο δεκαετίες.
Η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία, σε συνδυασμό με την επιρροή του Μασκ, αναμένεται να μεταμορφώσει όχι μόνο τον Λευκό Οίκο αλλά και τη NASA.
Ήδη οι προθέσεις τους είναι εμφανείς με τον διορισμό ως νέου διαχειριστή της NASA του Isaacman, του δισεκατομμυριούχου πιλότου και συνεργάτη του Μασκ, που έγραψε ιστορία το 2024 ως ο πρώτος ιδιώτης αστροναύτης που πραγματοποίησε διαστημικό περίπατο κατά τη διάρκεια της αποστολής Polaris Dawn της Space X, εκατοντάδες μίλια πάνω από τη γη.
Ο Isaacman θα επιβλέπει έναν προϋπολογισμό 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα πρέπει να κατανείμει τους πόρους με σύνεση. Υπό την ηγεσία του, η NASA αναμένεται να επιταχύνει την ανθρώπινη εξερεύνηση της Σελήνης και του Άρη, ευθυγραμμιζόμενη με την Οδηγία 1 της διαστημικής πολιτικής της διοίκησης.
Σύμφωνα με αυτή την οδηγία, η προτεραιότητα δίνεται πλέον στις αποστολές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την επιστροφή αστροναυτών στη Σελήνη και την προετοιμασία για φιλόδοξα ταξίδια στον Άρη.
Συνεργασία της NASA με ιδιωτικές εταιρείες
Η NASA συνεργάζεται ολοένα και περισσότερο με ιδιωτικές εταιρείες για αποστολές εξερεύνησης, με τη SpaceX να αναδεικνύεται εδώ και αρκετό καιρό ως ένας από τους κύριους δικαιούχους.
Η εμπειρία του Isaacman με τη SpaceX προφανώς εμβάθυνε περαιτέρω τη συνεργασία της NASA με ιδιωτικές εταιρείες, προκειμένου να ενσωματώσει πιο γρήγορα και αποτελεσματικά τις εμπορικές δυνατότητες στην εθνική εξερεύνηση του διαστήματος.
Η NASA αντιμετωπίζει ήδη αρκετές προκλήσεις, όπως η επισκευή του διαστημικού σκάφους Orion για σεληνιακές αποστολές. Υπενθυμίζουμε ότι στόχος είναι η αμερικανική σημαία να τοποθετηθεί ξανά στη σεληνιακή επιφάνεια στα μέσα του 2027 και τον Απρίλιο του επόμενου έτους, όταν το Αrtemis 2 θα υλοποιήσει μια προγραμματισμένη πτήση με πλήρωμα στη Σελήνη. Έχουν μάλιστα εκδοθεί νέα συμβόλαια με τη SpaceX και την Blue Origin του Jeff Bezos για την ανάπτυξη σεληνιακών προσεδαφίσεων.
Τα συμβόλαια αυτά όμως έχουν αρκετά μηδενικά... ως εκ τούτου θα πρέπει να λάβουν έγκριση από το Κογκρέσο. Ο Isaacman θα είναι στην ουσία ο «οικοδόμος» της συναίνεσης στο Κογκρέσο για αυτά τα budgets, ενώ ταυτόχρονα θα κληθεί να διαχειριστεί τις ολοένα και πιο αλληλένδετες και απαιτητικές σχέσεις της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας με διεθνείς εταίρους και ιδιώτες εργολάβους, συμπεριλαμβανομένης της Boeing, Lockheed Martin και Blue Origin αλλά και πολλών μικρότερων ονομάτων που ήδη χθες προεξόφλησαν ότι ενδεχομένως να έχουν ένα μικρό μερίδιο της πίτας.
Από την AST SpaceMobile, Viasat και την Intuitive Machines με άνοδο 10%, 33% και 22% αντίστοιχα, έως την Rocket Lab και τη Redwire με άνοδο 28% και 50%, ο κλάδος αεροδιαστημικής, τεχνολογίας διαστημικών υποδομών, σχεδιασμού και κατασκευής δορυφόρων κατέγραψε χθες μια από τις πιο εντυπωσιακές συνεδριάσεις στην ιστορία του.
Το διακύβευμα είναι διπλό
Βέβαια, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και για εμπλοκές. Βλέπετε, υπό τη διοίκηση Μπάιντεν, η Ινδία έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με τη NASA για το πρόγραμμα Artemis και ως εκ τούτου ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Έρευνας –Isro – θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Οι δύο διαστημικές υπηρεσίες, Isro και NASA, βρίσκονται μάλιστα στην τελική φάση της εκτόξευσης του πιο δαπανηρού δορυφόρου παρατήρησης της Γης που κατασκευάστηκε από κοινού, του Nisar.
Εν τω μεταξύ, δύο Ινδοί αστροναύτες εκπαιδεύονται με τη NASA και το Axiom Space για μια αποστολή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Όλα αυτά τα μεγάλα σχέδια κρέμονται από μια κλωστή μετά την ανάληψη καθηκόντων από τη νέα κυβέρνηση Τραμπ.
Η εξερεύνηση του διαστήματος όμως βασίζεται στην παγκόσμια συνεργασία. Μπορεί ο Μασκ να κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά εκτόξευσης στο διάστημα, ο ρόλος του όμως στην κυβέρνηση Τραμπ ιδανικά θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από προσεκτική διπλωματία, ώστε να διασφαλιστεί ότι το διάστημα θα παραμείνει ένας τομέας κοινής ανάπτυξης και όχι εργαλείο ανταγωνισμού και νέων γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων.
Το δεύτερο διακύβευμα εντοπίζεται στη δυσκολία χρηματοδότησης των σχεδίων για την εξερεύνηση του διαστήματος, καθώς μια από τις πρωταρχικές αρμοδιότητες του Ίλον Μασκ εκτός του να μειώσει την ομοσπονδιακή γραφειοκρατία, είναι να μειώσει και τις δαπάνες στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Περικοπές όμως αυτής της κλίμακας πιθανότατα θα απαιτήσουν στόχευση προγραμμάτων όπως η Κοινωνική Ασφάλιση και το Medicare, καθώς και την απόλυση εκατοντάδων χιλιάδων ομοσπονδιακών υπαλλήλων. Πόσο εύκολο όμως είναι να προωθήσεις τέτοιες περικοπές και ταυτόχρονα να χρηματοδοτείς ένα φιλόδοξο διαστημικό πρόγραμμα χωρίς να προκαλέσεις τη λαϊκή δυσαρέσκεια; (σ.σ: Σημειωτέον ότι ο Ίλον Μασκ ήδη έριξε τον πήχη περικοπής δαπανών στο 1 τρισ. κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας ερωτήσεων και απαντήσεων στο X με τον δημοσκόπο Mark Penn).
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
