H γεμάτη δασμούς και προστατευτισμό ατζέντα του Ντόναλτ Τραμπ ήταν γνωστή από την προεκλογική περίοδο και ως εκ τούτου στα τέλη του έτους είχαν γίνει ήδη κάποιοι πρώτοι υπολογισμοί του αντίκτυπου που θα έχει στην παγκόσμια οικονομία, αν εν τέλει εφαρμοσθεί.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι δασμοί αναμένεται να αφαιρέσουν μεταξύ 0,5% και 1% από την ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025. Πρόκειται για έναν σαφώς απογοητευτικό υπολογισμό, ο οποίος μπορεί να γίνει ακόμα χειρότερος, αν κλιμακωθεί η εμπορική σύγκρουση μέσω των αντιποίνων. Σε ένα τέτοιο σενάριο, δεν αποκλείεται η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη να πέσει ακόμα και κάτω από το όριο του 3%, ένα σενάριο που ισοδυναμεί σε πρακτικούς όρους με ύφεση.
Μια εβδομάδα πριν την ορκωμοσία του νέου προέδρου η αγορά δέχεται αντιφατικά μηνύματα όσον αφορά την υλοποίηση της προεκλογικής του ατζέντας.
Πριν λίγες ημέρες διαβάζαμε στο CNN ότι ο Ντόναλντ Τραμπ σκέφτεται να κηρύξει κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλίσει νομική αιτιολόγηση για μια μεγάλη δέσμη καθολικών δασμών σε συμμάχους και αντιπάλους.
Χρησιμοποιώντας τον Νόμο Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης, γνωστό ως «IEEPA», ο οποίος εξουσιοδοτεί μονομερώς έναν πρόεδρο να διαχειρίζεται τις εισαγωγές κατά τη διάρκεια μιας εθνικής έκτακτης ανάγκης, ο Τραμπ θα μπορεί να έχει ευρεία δικαιοδοσία όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι δασμοί, χωρίς αυστηρές απαιτήσεις απόδειξης ότι οι δασμοί αυτοί εξασφαλίζουν την εθνική ασφάλεια.
Εν ολίγοις, βάση του ΙΕΕPΑ ο Τραμπ θα έχει ευρεία εξουσία για τη διαχείριση των εισαγωγών, χωρίς να χρειάζεται καν να αποδείξει τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.
Βέβαια, και το 2019, ο Τραμπ χρησιμοποίησε τον νόμο IEEPA για να απειλήσει με δασμούς έως και 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό, εάν η χώρα αρνιόταν να λάβει μέτρα για να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών χωρίς έγγραφα που περνούν τα σύνορα με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι δασμοί αυτοί όμως δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ, αφού Μεξικανοί αξιωματούχοι ταξίδεψαν στην Ουάσιγκτον για μια εβδομάδα διαπροσωπικών διαπραγματεύσεων και εν τέλει επετεύχθη συμφωνία για την αποκατάσταση της μεταναστευτικής πολιτικής, γνωστή ως «Παραμονή στο Μεξικό».
Σύμφωνα με το CNN λοιπόν, δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση για το αν θα κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά ακόμα και αν αυτό γίνει, δεν εξυπακούεται ότι εν τέλει οι δασμοί θα εφαρμοσθούν.
Την ίδια στιγμή όμως, το CNN μας ενημέρωσε ότι οι σύμβουλοι του Τραμπ εξακολουθούν να διερευνούν άλλες νομικές οδούς προκειμένου να στηρίξουν τους δασμούς που υποσχέθηκε ο Αμερικανός πρόεδρος στην προεκλογική του εκστρατεία, όπως για παράδειγμα το άρθρο 338 του εμπορικού νόμου των ΗΠΑ, το οποίο επιτρέπει σε έναν πρόεδρο να επιβάλλει «νέους ή πρόσθετους δασμούς» εναντίον χωρών που θεωρείται ότι κάνουν διακρίσεις κατά του εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν και δεν έχει εφαρμοσθεί στην πρόσφατη ιστορία, η νομοθεσία αυτή επιτρέπει στον πρόεδρο να επιβάλει νέους δασμούς σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων.
Οι σύμβουλοι του Τραμπ επανεξετάζουν επίσης τον εμπορικό νόμο 301, ο οποίος αξιοποιήθηκε στους αρχικούς δασμούς του Τραμπ κατά της Κίνας για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν άφησε σε ισχύ τη συντριπτική πλειονότητα των δασμών του Τραμπ που πάτησαν σε αυτόν τον νόμο και μάλιστα αύξησε τους δασμούς σε ορισμένα προϊόντα όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, παρέχοντας μια βάση στον επερχόμενο πρόεδρο να αυξήσει ή να προσαρμόσει τους δασμούς αυτούς όπως κρίνει σκόπιμο.
Ωστόσο, η εφαρμογή των δασμών βάσει αυτού του καταστατικού απαιτεί κυβερνητική έρευνα και οι εταιρείες που επηρεάζονται από τις αλλαγές, συχνά ασκούν πιέσεις για μήνες, ώστε να εξαιρεθούν από τις εισφορές.
Οι σύμβουλοι, λοιπόν, σταθμίζουν τις νομικές και πολιτικές επιπτώσεις των δασμών, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αντίθεσης από επιχειρηματικούς ομίλους.
Ακριβώς για να κατευναστούν οι ανησυχίες πολλών επιχειρηματικών ομίλων άλλωστε, πιθανότατα να διέρρευσε το περιβάλλον του προέδρου ότι θα ακολουθηθεί μια σταδιακή επιβολή των δασμών. Μόλις μάλιστα δημοσιεύτηκε η «πληροφορία» αυτή στο Bloomberg, αφαιρέθηκε ένα μεγάλο μέρος της πίεσης τόσο στα κρατικά ομόλογα όσο και στις μετοχικές αγορές.
Οι προβλέψεις του CES 2025 για τον αντίκτυπο των δασμών
Η αλήθεια είναι ότι ο Τραμπ είναι πάνω από όλα ένας επιχειρηματίας και ως επιχειρηματίας προφανώς λαμβάνει υπόψιν του τα «νούμερα», ειδικά όταν αυτά προέρχονται από ζωτικά τμήματα της αγοράς, όπως για παράδειγμα το Consumer Electronics Show- CES- το οποίο υποστηρίζεται από την Consumer Technology Association –CTA. (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Στην εκδήλωση, λοιπόν, του CES 2025 «Tech Trends to Watch», η Consumer Technology Association προέβλεψε για το 2025 έσοδα ρεκόρ λιανικής για τη βιομηχανία καταναλωτικής τεχνολογίας στις ΗΠΑ, στα 537 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτό σηματοδοτεί μια καλή αύξηση των καταναλωτικών δαπανών για προϊόντα και υπηρεσίες τεχνολογίας.
Όμως η έρευνα του CTA υπέδειξε ότι τα προϊόντα τεχνολογίας που αγαπούν οι καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των smartphones και των φορητών υπολογιστών, απειλούνται από τις δασμολογικές προτάσεις του εκλεγμένου προέδρου Τραμπ.
Η ενημερωμένη αναφορά της CTA «Πώς οι προτεινόμενοι δασμοί Τραμπ αυξάνουν τις τιμές για προϊόντα τεχνολογίας», η οποία ανατέθηκε στην Trade Partnership Worldwide LLC*, δείχνει ότι :
- Οι δασμοί σε προϊόντα τεχνολογίας θα μπορούσαν να επιφέρουν μείωση 90-143 δισεκατομμυρίων δολαρίων της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών των ΗΠΑ.
- Οι αγορές φορητών υπολογιστών και tablet θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 68%, η κατανάλωση κονσολών παιχνιδιών θα μπορούσε να μειωθεί έως και 58% και η κατανάλωση smartphones θα μπορούσε να μειωθεί έως και 37%.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της CTA, Gary Shapiro δεν θα μπορούσε να τοποθετηθεί καλύτερα: «Ο τομέας της τεχνολογίας είναι η οικονομική μηχανή της Αμερικής, που οδηγεί την παγκόσμια καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας… Η θετική μας πρόβλεψη αντανακλά τη δυναμική του κλάδου, αλλά οι προτεινόμενοι δασμοί απειλούν την αποπληθωριστική δύναμη της τεχνολογίας στην παγκόσμια οικονομία. Οι δασμοί είναι ένας φόρος για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Προτρέπουμε την επερχόμενη κυβέρνηση και το Κογκρέσο να δώσουν προτεραιότητα σε μια Ατζέντα Καινοτομίας που να προωθεί την ανάπτυξη».
Τη σκυτάλη πήρε ο Αντιπρόεδρος Εμπορίου της CTA, Ed Brzytwa: «Η νέα κυβέρνηση πρέπει να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο οι δασμοί επηρεάζουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές...Τα αντίποινα από τους εμπορικούς μας εταίρους θα αυξήσουν το κόστος, θα διαταράξουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και εν τέλει θα βλάψουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών των ΗΠΑ. Η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ θα πρέπει να προστατεύει τους καταναλωτές και να βοηθά τις αμερικανικές επιχειρήσεις να επιτύχουν παγκοσμίως».
Το δημοσίευμα του Bloomberg για σταδιακή επιβολή των δασμών λοιπόν, μόνο τυχαία δεν αναρτήθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά την ολοκλήρωση του CES 2025.
* Η TPW χρησιμοποίησε μια στρατηγική μοντελοποίησης που δίνει τη δυνατότητα στους ερευνητές να εκτιμήσουν τις διακρατικές επιπτώσεις των αλλαγών στην εμπορική πολιτική -εφαρμογή αυξημένων δασμολογικών συντελεστών πέρα από τους υπάρχοντες δασμολογικούς συντελεστές- για λεπτομερείς κατηγορίες προϊόντων.
Μαίρη Βενέτη
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
