Η κίνηση των κυβερνήσεων της Δύσης να αποβάλλουν αριθμό ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στις τιμές πετρελαίου αρκετά πάνω από τα $100 το βαρέλι καθώς τα ρίσκα εμπορικών συναλλαγών κορυφώνονται, εκτιμούν οι αναλυτές της UBS.
Το σύστημα SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) είναι ένα ασφαλές ηλεκτρονικό σύστημα μηνυμάτων που διευκολύνει διασυνοριακές πληρωμές και κατά συνέπεια το διεθνές εμπόριο. Οι ρωσικές εξαγωγές εμπορευμάτων, από το πετρέλαιο και τα μέταλλα μέχρι τα σιτηρά, θα επηρεαστούν αρνητικά από τις κυρώσεις αυτές της Δύσης.
Αναμένονται διαταραχές στις ροές ρωσικών εμπορευμάτων προς τις αγορές της Δύσης ή ακόμα και παύση για ημέρες έως και εβδομάδες, μέχρις ότου ξεκαθαριστεί το μέτωπο όσον αφορά στις εξαιρέσεις. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η τιμή του αργού πετρελαίου Brent θα επιστρέψει πάνω από τα $100 το βαρέλι προς το επίπεδο των $105, χωρίς να αποκλείουν και τα $110 το βαρέλι.
Οι τιμές πετρελαίου ξεπέρασαν τα $100 το βαρέλι όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου με το Brent να εκτινάσσεται πάνω από τα $105 το βαρέλι για πρώτη φορά από τα μέσα του 2014. Την Παρασκευή είχαν διορθώσει κάτω από τα $100. Ενώ σήμερα Δευτέρα κινούνται πάνω από 100 δολάρια το βαρέλι.
Τον Ιούλιο του 2020, λίγους μήνες πριν η πανδημία COVID-19 εξαπλωθεί εκτός ελέγχου ο επικεφαλής της Shell Ben van Beurden είχε δηλώσει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου είχε ήδη δει την κορύφωση της και οτι θα έπαιρνε μεγάλο διάστημα για να ανακάμψει, αν ανέκαμπτε ποτέ πλήρως.
Δεν ήταν μόνος στις απαισιόδοξες προβλέψεις του. Αυτό που συνέβαινε στις αγορές καυσίμων την περίοδο της πανδημίας ήταν άνευ προηγουμένου. Η ζήτηση είχε πέσει τόσο απότομα μετά τα lockdown που η βιομηχανία πετρελαίου δεν προλάβαινε να διακόψει την παραγωγή έγκαιρα ώστε να υπάρξει ισορροπία. Την ίδια περίοδο η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία, δύο από τα ισχυρότερα μέλη του OPEC+, είχαν εμπλακεί σε μια διαμάχη προσφοράς που πλημμύρισε τις αγορές με πετρέλαιο.
Υπήρχε τότε τόσο πολύ πετρέλαιο που δεν έβρισκαν χώρο να αποθηκευτεί και στα μέσα Απριλίου του 2020 η τιμή του αργού πετρελαίου West Texas έπεσε κάτω από το $0 το βαρέλι καθώς οι πωλητές έπρεπε να πληρώσουν για να το ξεφορτωθούν. Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα οι προβλέψεις του επικεφαλής της Shell είχαν διαψευστεί. Από αχρείαστο, η τιμή του είχε απογειωθεί στα $100 το βαρέλι.
Παρόλο που οι κυρώσεις στο σύστημα SWIFT θα εξαιρέσουν συναλλαγές ενέργειας, η αποκοπή ρωσικών τραπεζών μπορεί να προκαλέσει σημαντική διαταραχή στις ροές ενέργειας βραχυπρόθεσμα, τουλάχιστον μέχρις ότου οι αγοραστές στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις πληρωμών όπως το telex η άλλα συστήματα. Οι συναλλαγές σε άλλα εμπορεύματα θα είναι ακόμη πιο δύσκολες χωρίς εξαιρέσεις.
Οι κυρώσεις της Δύσης που περιλαμβάνουν περιορισμούς και στα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας στοχεύουν να εμποδίσουν τον πρόεδρο Πούτιν να χρησιμοποιήσει τα $630 δις της κεντρικής τράπεζας σε ξένο νόμισμα για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων εισβολής της Ουκρανίας και για να υποστηρίξει το ρούβλι η ισοτιμία του οποίου καταρρέει στην αγορά συναλλάγματος.
Αν η λίστα των ρωσικών τραπεζών που θα αποβληθούν από το σύστημα SWIFT συμπεριλάβει τις τράπεζες Sberbank, VTB και Gazprombank, οι συνέπειες για την οικονομία της Ρωσίας θα είναι πολύ μεγάλες, εκτιμούν οι αναλυτές. Αν μια από τις τράπεζες που θα αποκοπούν από το SWIFT θελήσει να κάνει πληρωμή με μια τράπεζα στο εξωτερικό θα αναγκαστεί να το κάνει με τηλέφωνο η fax. Οι περισσότερες τράπεζες ανά τον κόσμο είναι πολύ πιθανό να σταματήσουν τις συναλλαγές με ρωσικές τράπεζες που έχουν αποβληθεί από το σύστημα SWIFT.
Σύμφωνα με τη UBS, ο κίνδυνος διαταραχών στην προσφορά πετρελαίου έχει αυξηθεί μετά τις τελευταίες κυρώσεις της Δύσης όσον αφορά στο SWIFT. Αν ληφθούν υπόψη τα χαμηλά αποθέματα και το μικρό περιθώριο πρόσθετης παραγωγής, είναι φυσικό οι τιμές πετρελαίου να αντιδράσουν ανοδικά. Την Κυριακή η Ιαπωνία ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει στις κυρώσεις της Δύσης, μπλοκάροντας αριθμό ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα πληρωμών.
