Τα ακραία πάνω - κάτω της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς το τελευταίο διήμερο αποκρυσταλλώνουν την τάση που θα χαρακτηρίσει τη φετινή χρονιά, την υψηλή μεταβλητότητα. Η μεταβλητότητα έχει πάρει τον έλεγχο των πηδαλίων και οι επενδυτές θα πρέπει να δέσουν τις ζώνες ασφαλείας καθώς οι αγορές προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες.
Το sell off της Πέμπτης έστειλε το λεγόμενο βαρόμετρο φόβου της Wall Street, τον δείκτη μεταβλητότητας VIX του χρηματιστηρίου CBOE, στις 31,20 μονάδες, πολύ πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο των 17,63 μονάδων και πολλοί θεωρούν απίθανο ότι ο δείκτης VIX θα επανέλθει σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα σύντομα.
Την Πέμπτη ο ευρύς χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 index έχασε 3,6%, μια ημέρα μετά την άνοδο του κατά 3,0% που ακολούθησε τη συνεδρίαση της Federal Reserve, της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ και τις αποφάσεις της για την πορεία της νομισματικής πολιτικής. Στις πέντε τελευταίες συνεδριάσεις ο δείκτης S&P 500 έχει σημειώσει δύο από τις μεγαλύτερες ημερήσιες πτώσεις του από τότε που η πανδημία τάραξε τις αγορές πριν δύο χρόνια. Μέχρι στιγμής φέτος ο δείκτης αναφοράς έχει απώλειες 13%. Αντίστοιχα, ο δείκτης Νasdaq έκανε βουτιά 5%.
Με βάση τη σημειωθείσα μεταβλητότητα 10 ημερών του δείκτη S&P 500, η χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ που δίνει τον τόνο και στις υπόλοιπες πλέει στα πιο τρικυμιώδη νερά από το μεγάλο ξεπούλημα που προκάλεσε η πανδημία στο πρώτο εξάμηνο του 2020. Οι διακυμάνσεις της αγοράς σημειώνονται καθώς οι επενδυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με σειρά παραγόντων που δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν ανάφλεξη, με κύρια ανησυχία το αν η Federal Reserve θα καταφέρει να τιθασεύσει τον πληθωρισμό χωρίς να οδηγήσει τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σε ύφεση.
Το ράλι της χρηματιστηριακής αγοράς την Τετάρτη ήλθε μετά την ανακοίνωση της Fed μιας ευρέως αναμενόμενης αύξησης 50 μονάδων βάσης στα επιτόκια και τις διαβεβαιώσεις του επικεφαλής Jerome Powell ότι το επιτελείο της κεντρικής τράπεζας δεν συζητούσε μεγαλύτερες αυξήσεις. Ο Powell εξέφρασε την πεποίθηση ότι η κεντρική τράπεζα μπορεί να πιλοτάρει την οικονομία σε μια ομαλή προσγείωση, άποψη για την οποία η αγορά έδειξε μεγάλο σκεπτικισμό μόλις μια ημέρα μετά καθώς οι μετοχές βυθίστηκαν.
Το ξεπούλημα της Πέμπτης ήταν ιδιαίτερα ευρύ με κάθε κλάδο του δείκτη S&P 500 να σημειώνει απώλειες και με πάνω από το 95% των μετοχών που τον απαρτίζουν να κλείνουν στο κόκκινο. Το κλίμα αβεβαιότητας με τον πληθωρισμό και τα παγκόσμια μακροοικονομικά ρίσκα θα διατηρήσουν τη μεταβλητότητα σε υψηλά επίπεδα πιθανότατα ολόκληρη τη φετινή χρονιά.
Την Πέμπτη ήταν η εικόνα του «τρέχα προς την έξοδο και άσε τις ερωτήσεις για αργότερα». Το ξεπούλημα ήρθε καθώς η απόδοση στα 10ετη κρατικά ομόλογα αναφοράς υπερέβη το 3%. Οι υψηλότερες αποδόσεις στα χρεόγραφα πλήττουν την ελκυστικότητα των μετοχών, ιδιαίτερα στους κλάδους της τεχνολογίας όπου οι μελλοντικές ταμειακές ροές των επιχειρήσεων επηρεάζονται περισσότερο όταν προεξοφλούνται με υψηλότερα επιτόκια.
Αυτό που φάνηκε είναι ότι η αγορά ομολόγων είχε αρχίσει να προεξοφλεί την έξαρση του πληθωρισμού και τη στροφή στη νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών νωρίτερα και πιο αποτελεσματικά από την αγορά μετοχών, με αρκετά hedge fund να παίζουν το θέμα αυτό. Το αποτέλεσμα είναι ότι ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος ή περισσότερη πίεση για να προσαρμοστεί κατάλληλα και η χρηματιστηριακή αγορά στον νέο ανοδικό κύκλο επιτοκίων.
Ανάμεσα στους πωλητές στο ξεπούλημα της Πέμπτης ήταν και funds τα οποία ακολουθούν και παίζουν τις μακροοικονομικές τάσεις. Η αγορά δείχνει να πιστεύει ότι η Fed έχει μείνει πίσω από την καμπύλη αποδόσεων, όσον αφορά στις αυξήσεις του κόστους χρήματος που επιχειρεί. Αλλά δεν είναι μόνο η Fed που απασχολεί τις αγορές. Οι τιμές πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων παραμένουν πολύ υψηλές, εν μέρει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο παραλληλισμός του σημερινού κύκλου με τον ανοδικό κύκλο επιτοκίων της Federal Reserve το 1994-95 συζητείται όλο και περισσότερο, με τους αξιωματούχους να ελπίζουν για παρόμοια κατάληξη: αποφυγή της ύφεσης.
Υπό το φως όμως της βίαιης μεταβλητότητας στις αγορές μετά την αύξηση επιτοκίων κατά μισή ποσοστιαία μονάδα της Τετάρτης, οι αξιωματούχοι μάλλον θα πρέπει να «σταυρώνουν τα δάχτυλα τους». Η βίαιη αντιστροφή της Πέμπτης μετά το καλωσόρισμα της αγοράς στην απόρριψη από τη Fed μιας αύξησης των 75 μονάδων βάσης υποδηλώνει ότι το παράθυρο ευκαιρίας για μια ομαλή προσγείωση της οικονομίας θεωρείται μικρό από την αγορά.
Ο ανοδικός κύκλος επιτοκίων που ξεκίνησε η Fed τον Φεβρουάριο του 1994 διήρκεσε 12 μήνες και διπλασίασε τα επιτόκια στο 6%. Ήταν η μοναδική φορά τα τελευταία 50 χρόνια που η επιθετική συσταλτική πολιτική της δεν ακολουθήθηκε από ύφεση.
