Εδώ και πολλές δεκάδες χρόνια, ο χαλκός έχει αποκτήσει το παρατσούκλι Doctor Copper, καθώς πολύ συχνά η πορεία της τιμής του αντικατοπτρίζει τις εκτιμήσεις των επενδυτών για την πορεία της οικονομίας. Εκτός από το διδακτορικό δίπλωμα στην οικονομική επιστήμη, εδώ και 20 χρόνια ο χαλκός έχει αποκτήσει και μία ακόμα ιδιότητα, αυτή του καθρέφτη της κινεζικής οικονομίας, αφού η ζήτηση για αυτόν εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον ρυθμό ανάπτυξης της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.
Αυτό είναι αρκετά λογικό αφού σχεδόν το 50% της παγκόσμιας κατανάλωσης χαλκού γίνεται από τα κινεζικά εργοστάσια. Η πιο πρόσφατη ιδιότητα του κόκκινου μετάλλου είναι αυτή του «πρεσβευτή» της πράσινης μετάβασης, της στροφής προς την ηλεκτροκίνηση και της αναγκαιότητας για εκσυγχρονισμό των παγκοσμίων δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος.
Από την αρχή της χρονιάς μέχρι τώρα, ο χαλκός έχει κάνει μία μεγάλη ανοδική κίνηση, η οποία όμως έχει μερικά πολύ παράξενα χαρακτηριστικά. Η άνοδος αυτή διαφέρει κατά πολύ ανάμεσα στα δύο πιο σημαντικά παραδοσιακά χρηματιστήρια, το Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγου (Comex) και το Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (LME). Στο Comex η τιμή του είναι κοντά στα 5,10 δολάρια/λίβρα ή περίπου 11.250 δολάρια/τόνο και στο LME είναι γύρω από τα 10.000 δολάρια/τόνο.
Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που ετοίμασε το Bloomberg αντλώντας στοιχεία από τα δύο χρηματιστήρια, ενώ για ολόκληρο το 2024 οι τιμές του χαλκού σε δολάρια/τόνο ήταν σχεδόν ίδιες και στα δύο, από την αρχή του 2025 η τιμή στο Comex έχει αρχίσει να ξεφεύγει ανοδικά σε σχέση με αυτήν του LME. Με τις χθεσινές τιμές, η άνοδος από την αρχή του χρόνου είναι κοντά στο 27% για τον χαλκό στο αμερικανικό αυτό χρηματιστήριο και κοντά στο 14% στο αγγλικό και ο αμερικανικός είναι κατά 12% περίπου ακριβότερος από τον αγγλικό και στην ουσία από τον χαλκό σε όλες τις περιοχές εκτός ΗΠΑ.
Έτσι, αυτή τη στιγμή ο αμερικανικός χαλκός βρίσκεται κοντά στα ιστορικά υψηλά που σημειώθηκαν την περσινή άνοιξη και ο αγγλικός είναι αρκετά μακριά από αυτά. Αυτή η διαφορά δεν είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο αλλά έχει μία ξεκάθαρη εξήγηση, η οποία δεν έχει σχέση ούτε με το διδακτορικό του χαλκού στην οικονομία, ούτε με την ταύτισή του με την κινεζική ζήτηση ούτε με την πράσινη ανάπτυξη και τον στροφή στην ηλεκτροκίνηση.
Έχει άμεση σχέση με τον πρόεδρο Τραμπ και τους δασμούς του. Από τη στιγμή που φάνηκε πως ο πρόεδρος μιλούσε πολύ σοβαρά όταν αναφερόταν στην πρόθεσή του να επιβάλλει υψηλούς δασμούς σε μία πληθώρα προϊόντων και, ακόμα περισσότερο, από τη στιγμή μέσα στον Φεβρουάριο όταν έδωσε εντολή στο υπουργείο Εμπορίου να εξετάσει τις εισαγωγές χαλκού στη χώρα, οι αγορές άρχισαν να χορεύουν στον ρυθμό των δασμών. Οι συναλλασσόμενοι στις χρηματιστηριακές αγορές εμπορευμάτων και μετάλλων αλλά και οι εισαγωγείς χαλκού στις ΗΠΑ και οι διεθνείς επιχειρήσεις που στέλνουν χαλκό στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο επιβολής δασμών ύψους 25%. Η ζήτηση από τις ΗΠΑ έχει εκτοξευθεί και μεγάλα φορτία χαλκού αλλάζουν προορισμό και κατευθύνονται στα αμερικανικά λιμάνια. Οι αμερικανικές βιομηχανίες που χρησιμοποιούν εισαγόμενο χαλκό στα εργοστάσιά τους προσπαθούν να μαζέψουν όσο μεγαλύτερα αποθέματα γίνεται για να προλάβουν τη μεγάλη άνοδο των τιμών που θα φέρει η επιβολή των δασμών, εφόσον το αποφασίσει τελικά ο πρόεδρος.
Όπως διαβάσαμε στο Bloomberg, τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να φτάσουν στις ΗΠΑ πολύ μεγάλες ποσότητες καθαρού χαλκού. Κατά τις πληροφορίες του διεθνούς πρακτορείου, το βάρος αυτών των φορτίων υπολογίζεται ανάμεσα στους 100.000 και τις 150.000 μετρικούς τόνους. Όπως σημειώνει το σχετικό άρθρο του διεθνούς πρακτορείου, αν όλη η ποσότητα φθάσει μέσα στον ίδιο μήνα, τότε πιθανότατα θα καταρριφθεί το ισχύον ρεκόρ για μηνιαία εισαγωγή χαλκού στη χώρα, το οποίο είναι από τον Ιανουάριο του 2022 όταν είχαν φτάσει 136.951 τόνοι.
Πάλι σύμφωνα με το Bloomberg, μεγάλες διεθνείς εταιρείες εμπορίας μετάλλων όπως η Trafigura, η Gunvor και η Glencore αλλάζουν τον προορισμό των φορτίων χαλκού και αντί για την Ασία τα στέλνουν στις ΗΠΑ. Οι αναμενόμενες αφίξεις χαλκού είναι τόσο μεγάλες που αυτές οι εταιρείες δεσμεύουν πρόσθετους αποθηκευτικούς χώρους στα λιμάνια της Νέας Ορλεάνης και της Βαλτιμόρης όπου καταλήγουν τα περισσότερα φορτία.
Όλα αυτά είναι αρκετά λογικά, καθώς η διαφορά του 12% που πληρώνουν παραπάνω οι Αμερικανοί εισαγωγείς είναι πολύ μεγάλη για να την αγνοήσουν οι παραγωγοί και οι διεθνείς έμποροι. Μιλώντας για τους εισαγωγείς, μπορεί να έχει αυξηθεί πολύ το κόστος εισαγωγής αλλά για όποιον πιστεύει πως σύντομα θα επιβληθούν δασμοί ύψους 25%, το 12% είναι σίγουρα προτιμότερο. Αν βέβαια ο πρόεδρος δεν προχωρήσει τελικά στην επιβολή αυτών των δασμών, τότε πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις θα έχουν ξοδέψει χωρίς λόγο μεγάλα ποσά αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία.
Επιστρέφοντας στους χαρακτηρισμούς που αποδίδονται στον χαλκό και για να είμαστε ακριβείς, οφείλουμε να πούμε πως δεν οφείλεται όλη η φετινή του άνοδος στους φόβους για τους δασμούς των ΗΠΑ. Τα μηνύματα από την Κίνα όπου η ηγεσία της χώρας έχει αρχίσει τις προσπάθειες για την ενίσχυση της οικονομίας είναι σίγουρο πως έχουν συμβάλλει και αυτά στην ενίσχυση της τιμής του.
Η άνοδος που σημείωσε το μέταλλο την 17η Μαρτίου όταν ανακοινώθηκαν τα νέα μέτρα της κινεζικής ηγεσίας για την ενίσχυση της κατανάλωσης στην οικονομία έδωσαν ανοδική ώθηση στην τιμή του στο Λονδίνο και κατ’ επέκταση και στο Σικάγο. Αν φανεί πως οι Κινέζοι πετυχαίνουν τον στόχο για αναζωογόνηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, τότε είναι βέβαιο πως θα κινηθεί ακόμα καλύτερα η τιμή του χαλκού στις διεθνείς (εκτός ΗΠΑ) αγορές.
Αυτό που δεν είναι βέβαιο είναι ποιες θα είναι οι συνέπειες στη διεθνή αγορά χαλκού αν αυτή η κατάσταση με τις πολύ αυξημένες τιμές στις ΗΠΑ κρατήσει πολύ ακόμα, καθώς δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα εμφάνισης κάποιων ελλείψεων. Όπως μεταδίδουν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, εκτός από τα φορτία που αλλάζουν προορισμό, χαλκός προς τις ΗΠΑ φεύγει και από την Ασία από αποθήκες που αδειάζουν.
Προς το παρόν η αναταραχή δεν φαίνεται να προκαλεί πολύ μεγάλα προβλήματα και είναι βέβαιο πως φέρνει μεγάλα κέρδη σε όσους στέλνουν χαλκό στις ΗΠΑ αλλά μία παράταση αυτής της κατάστασης για πολύ καιρό ακόμα μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες που δεν μπορούμε ακριβώς να εκτιμήσουμε τώρα.
Προφανώς, το κλειδί προκειμένου να εξομαλυνθεί η παγκόσμια αγορά και να εξαφανιστεί αυτή η μεγάλη διαφορά τιμών μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου είναι το ξεκαθάρισμα της κατάστασης με τους δασμούς. Φυσικά, δεν θα τολμήσουμε να κάνουμε κάποια πρόβλεψη σχετικά με το τι θα κάνει ο πρόεδρος Τραμπ και πότε θα το κάνει.
Απλώς θα πούμε πως όσο περισσότερο αργεί η επιστροφή στην ομαλότητα τόσο θα αυξάνεται η πιθανότητα για κάποιο «ατύχημα» στην παγκόσμια αγορά χαλκού.
