«Με ενδιαφέρει να ζωγραφίσω τη διαδρομή, ή την απόσταση, μεταξύ φωτός και σκιάς, μεταξύ συγκεκριμένου και αφηρημένου (ή ασαφούς), μεταξύ της έκρηξης και του καταλαγιάσματος. Με ενδιαφέρει να αξιοποιήσω το τυχαίο και να το εντάξω σε μια οργανωμένη ζωγραφική επιφάνεια». Έτσι περιγράφει ο Γιάννης Αδαμάκος μια από τις πιο ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές του δουλειές. Συνεπής συνεχιστής της στοχαστικής αφαίρεσης, ο Αδαμάκος είναι από τους πλέον καταξιωμένους Έλληνες ζωγράφους. Έργα του των τριών τελευταίων χρόνων έχουμε την ευκαιρία να δούμε τόσο στην γκαλερί Citronne που άνοιξε χθες για τη φθνοπωρινή σεζόν, όσο και στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηναίων από τις 12 Οκτωβρίου.
Στην πάντοτε φιλόξενη αίθουσα της Τατιάνας Σπινάρη – που κατόρθωσε να μετασχηματίσει την γκαλερί σε σπίτι και να ανεβάσει την τέχνη στο αθηναϊκό διαμέρισμα – έχουμε έργα που ξαφνιάζουν όποιον γνωρίζει το έργο του ζωγράφου. Φτιαγμένα αποκλειστικά με γραφίτη, πρόκειται γα δημιουργίες αυτοτελείς και, ταυτοχρόνως, αναπόσπαστα τμήματα μιας ευρύτερης ενότητας έργων, τα οποία διαφοροποιούνται μόνον ως προς το μέγεθος και τα χρησιμοποιούμενα υλικά. Η ενότητα συμπληρώνεται με έργα φτιαγμένα με λάδια σε καμβά, τα οποία θα εκτεθούν στην ατομική έκθεση του καλλιτέχνη που ακολουθεί σε λίγες ημέρες στην Πινακοθήκη του Δήμου. Το Μουσείο στο Μεταξουργείο έχει σηκωθεί αισθητά τον τελευταίο καιρό τόσο από το ξαναζωντάνεμα της πλατείας Αυδή, όσο, κυρίως, από τις εξαιρετικές επιλογές του επιμελητή της Χριστόφορου Μαρίνου.
Το επιτηδευμένο στη ζωγραφική ενοχλεί τον Αδαμάκο. Όταν καταλάβει ότι τα έργα του τείνουν προς αυτή την κατεύθυνση, αρχίζει να επεμβαίνει αλλάζοντάς τους την όψη. Για να ολοκληρωθεί ένας πίνακας, για να επιτευχθεί η επιθυμητή ισορροπία ανάμεσα στις χρωματικές ζώνες και στις τονικές διαβαθμίσεις, απαιτείται εντέλει μια χειρουργική διαδικασία που εκτείνεται στον χρόνο - χειρουργική, όχι με την έννοια της θεραπείας, όσο με αυτή της προσοχής, της ακρίβειας, της δεξιοτεχνίας, αλλά και της αδιάκοπης διόρθωσης. Πώς μπορεί ένα ζωγραφικό έργο να διαθέτει χρωματική ισορροπία χωρίς να φαίνεται όμορφο και «τακτοποιημένο»; Πώς γίνεται αυτή η ισορροπία να προκύπτει, φυσιολογικά και αβίαστα, χωρίς απαραίτητα να διακρίνεται η προσπάθεια του ζωγράφου; Μπορούν να προκύψουν τυχαίες φόρμες οι οποίες να ενταχθούν οργανικά στη ζωγραφική επιφάνεια του πίνακα; Αυτά είναι ορισμένα βασικά ερωτήματα που θέτει με τη νέα του δουλειά ο Αδαμάκος.
Ο γραφίτης καθώς γράφει, δηλαδή «χαράζει» επάνω στο χαρτί, προσδίδει στα έργα τονικότητα και υφές. Το φως και το σκοτάδι, ως αντιπαραβαλλόμενες εντυπώσεις, επιθέτουν όγκο, ορίζοντα, βάθος και γλυπτικότητα. Οι επιφάνειες αυξομειώνονται, ανεβοκατεβαίνουν, όπως η αναπνοή. “Ο ζωγράφος δημιουργεί επίπεδα, ανοίγματα, παράθυρα, πύλες και κατώφλια. Πρόκειται για εικόνες τις οποίες μπορείς να δεις από όλες τις πλευρές. Η επιφάνειά τους είναι ανάγλυφη και δεν είναι τυχαίο ότι κάποια από αυτά τα σχέδια δουλεύονται με ρολό”, σημειώνει ο ιστορικός της Τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος. Ο ίδιος έχει και την ευθύνη της επιμέλειας για την έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη.
Εκεί, εξηγεί ο επιμελητής, «η ζωγραφική του Αδαμάκου αναδίδει μια γαλήνια ηρεμία, αίσθηση που ενισχύουν οι γήινες αποχρώσεις του καφέ και του πράσινου. Δύσκολα, ωστόσο, αντιλαμβάνεται κανείς τις πυρετώδεις ζυμώσεις που έχουν προηγηθεί: μέχρι να προκύψει το αποτέλεσμα που θέλει, ο ζωγράφος έχει έρθει αντιμέτωπος με «μια απίστευτη σύγκρουση». Είναι αυτή «η σύγκρουση μεταξύ νου και συναισθήματος, δηλαδή μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου, αυτού που βγαίνει πολλές φορές και δεν το ελέγχεις». Όπως συμβαίνει με τα γαλήνια τοπία που αναδύονται μπροστά σου μετά από μια εξαγνιστική καταιγίδα, έτσι και αυτά τα έργα κρύβουν μέσα τους την έκρηξη, τη λάμψη, μια «σκοτεινή θέρμη».
Ο Αδαμάκος αντιλαμβάνεται τα νέα του έργα τόσο ως τοπία όσο και ως εσωτερικούς χώρους. «Είναι σαν να προέρχονται από τα τοπία· αναιρώντας όμως ταυτόχρονα και την έννοια του τοπίου, καταλήγοντας να είναι μια γεωμετρία με συναίσθημα. Πολύ κοντά σε μια αίσθηση του Rothko». Ο τελευταίος έχει στοιχειώσει τον Αδαμάκο, με τον ίδιο τρόπο που «το άσαρκο περίγραμμα των γυμνών του Μιχαήλ Αγγέλου, του Ingres, ακόμη και του Rubens» είχε στοιχειώσει «τους παραστατικούς-αλλά και τους αφηρημένους-πίνακες του de Kooning». Η ζωγραφική του Rothko έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη του Έλληνα ζωγράφου:
«Όταν ήμουνα στο Παρίσι-είχα πάει με μια υποτροφία-και αισθανόμουνα μοναξιά, πήγαινα στο Μπομπούρ, καθόμουν κάτω από ένα μεγάλο καφέ έργο του Rothko και νόμιζα ότι ήμουνα σπίτι μου. Τι συναίσθημα ήταν αυτό! Εκεί κατάλαβα τι μεγάλη δύναμη έχει η τέχνη. Αισθανόμουνα θαλπωρή, ήμουνα σε μια αγκαλιά. Αισθανόμουνα ότι δεν ήμουνα μόνος μου. Μια μεταφυσική αίσθηση. Και μετά, στην Tate Modern, θυμάμαι τα παιδάκια να μπαίνουν μέσα στην αίθουσα του Rothko σαν να μπαίνουν σε εκκλησία. Με ενδιαφέρει αυτή η αίσθηση. Χωρίς να ξέρεις γιατί, μέσα από το χρώμα να δημιουργήσεις θαλπωρή. Γιατί, σίγουρα,αν ζωγραφίσεις έναν άνθρωπο, μια κραυγή, σου δίνει ένα συναίσθημα. Αλλά το χρώμα, η σχέση των χρωμάτων, να σου δώσουν αυτό το συναίσθημα, αυτή τη συγκίνηση, δεν ξέρω πώς γίνεται.» Όπως στα έργα των αφηρημένων εξπρεσιονιστών ή ιμπρεσιονιστών, έτσι και στα έργα του Αδαμάκου το χρώμα συνεργάζεται με το μεγάλο μέγεθος ώστε να συμπεριλάβει τον θεατή.
Έργα του Γιάννη Αδαμάκου βρίσκονται σε σημαντικές συλλογές (ενδεικτικά: Εθνική Πινακοθήκη, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Βορρέ, Τράπεζα της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς). Έχει παρουσιάσει τη δουλειά του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και στη Νέα Υόρκη. Το 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το λεύκωμα Γιάννης Αδαμάκος: Ζωγραφική1977-2007.
CITRONNE Gallery - Αθήνα
Διεύθυνση: Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 10675 Αθήνα
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11:00 - 20:00 Τετάρτη, Σάββατο: 11:00 - 16:00 Κυριακή, Δευτέρα: κλειστά
Επιμέλεια έκθεσης: Τατιάνα Σπινάρη
Η έναρξη της έκθεσης στη Δημοτική Πινακοθήκη θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2021 Διάρκεια έκθεσης: 12 Οκτωβρίου – 12
Δεκεμβρίου 2021
Ωράριο: Τρίτη - Σάββατο 11:00 - 19:00, Κυριακή 10:00 – 16:00, Δευτέρα κλειστά
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων (κτίριο Μεταξουργείου): Λεωνίδου & Μυλλέρου, Πλ. Αυδή. Πληροφορίες: 210 5202420. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
