Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι αγορές «γύρισαν» ή απλώς τα παγκόσμια χρηματιστήρια έπεσαν θύματα του εκρηκτικού μίγματος γεωπολιτικών ανησυχιών και εμπορικών αναταράξεων που «ευδοκιμεί» σε Ανατολή και Δύση; Την ώρα που η τουρκική κρίση και οι απρόβλεπτες ενέργειες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μονοπωλούν το εγχώριο και όχι μόνο ενδιαφέρον, στο σημαντικότερο χρηματιστήριο του κόσμου, στην Wall Street, το οποίο αναμφίβολα αποτελεί σηματωρό εξελίξεων, επικρατεί μία «βουβή» αναταραχή.
Από τη μία πλευρά η Wall είναι έτοιμη να γιορτάσει στις 22 Αυγούστου τη μεγαλύτερη σε διάρκεια «bull αγορά» στην ιστορία (ξεκίνησε στις 9 Μαρτίου 2009) και από την άλλη, χθες, ο Dow κατέγραψε την 131η διαδοχική συνεδρίαση που βρίσκεται τεχνικά σε «διορθωτικό έδαφος». Αυτό δεν σημαίνει πως ο δείκτης των αμερικανικών μεγαθηρίων κινείται πτωτικά για 131 συνεχόμενες συνεδριάσεις αλλά ότι σε αυτό το διάστημα δεν κατάφερε να κινηθεί 10% υψηλότερα από το χαμηλότερο επίπεδο κλεισίματος που σημείωσε νωρίτερα μέσα στο έτος. Έτσι, ο Dow καταγράφει τη μεγαλύτερη σε διάρκεια περίοδο που βρίσκεται σε «διορθωτικό έδαφος» από το 1961 όταν το σερί έφτασε τις 223 συνεδριάσεις.
Στην Wall Street παρατηρείται μία... αλλαγή τάσης εδώ και αρκετό καιρό, αναγκάζοντας πολλές «Κασσάνδρες» να βλέπουν χρηματιστηριακή διόρθωση, οικονομική επιβράδυνση και άλλες αρνητικές εξελίξεις. Όπως ο επικεφαλής επενδύσεων της Guggenheim Partners, Scott Minerd, ο οποίος δήλωσε στο αμερικανικό δίκτυο MarketWatch, ότι αν οι επενδυτές ψάχνουν την κατάλληλη ευκαιρία να ρευστοποιήσουν κέρδη μετά τα αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά, αυτή η ευκαιρία είναι μέσα στον Αύγουστο του 2018. Και ο Αύγουστος έχει ακόμη δύο εβδομάδες...
Όμως, αν τελειώσει η «bull αγορά» και στην Wall επικρατήσουν εντέλει οι «αρκούδες», δεν θα ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο η Τουρκία. Η Μέκκα των επενδυτών δεν μπορεί να φοβάται την Τουρκία, ούτε θα μπορούσε να επηρεάζεται από μία οικονομία που ναι μεν βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αλλά αποτελεί το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η τουρκική κρίση σίγουρα ενδιαφέρει και ανησυχεί τις αγορές, κάτι που γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό στα νομίσματα και τα υπόλοιπα assets των αναδυόμενων αγορών. Γίνεται, επίσης, αντιληπτό στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, στην αγορά ομολόγων, ακόμη και στη Wall. Όχι, όμως, σε βαθμό που να αποτελεί καταλυτικό παράγοντα.
Δυστυχώς για τις αγορές, οι εστίες αβεβαιότητας είναι πολυάριθμες και εξελίσσονται σε παράλληλα μέτωπα, ενώ διαθέτουν διαφορετικά «συστατικά» από τις κρίσεις του 2008 ή του 2001. Είναι τόσο πολυσύνθετο το τοπίο που διαμορφώνεται παγκοσμίως, που οι αναλύσεις των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Άλλοι μιλούν για τον εμπορικό πόλεμο και το «φάντασμα» του προστατευτισμού, άλλοι για το δολάριο που χτυπάει τους Αμερικανούς εξαγωγείς, άλλοι για το τέλος της ευφορίας στις αναδυόμενες αγορές, άλλοι για τα βάσανα της Κίνας και άλλοι για την Τουρκία.
Όσο, όμως, και αν ακούγεται περίεργο, ο βασικότερος παράγοντας, μεταξύ άλλων εξαιρετικά σοβαρών εξελίξεων, είναι το γεγονός ότι η Wall ετοιμάζεται να γιορτάσει στις 22 Αυγούστου. Την ερχόμενη Τετάρτη, λοιπόν, ο S&P 500 θα έχει καταφέρει να μην υποχωρήσει σε ποσοστό 20% ή περισσότερο (σε επίπεδο κλεισίματος) για 3.453 ημερολογιακές ημέρες, οι οποίες μας πηγαίνουν πίσω στο χαμηλό της «bear αγοράς» στις 9 Μαρτίου του 2009, όταν ο S&P άγγιξε το… σατανικό επίπεδο των 666 μονάδων, στον απόηχο της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης από τη Μεγάλη Ύφεση. Τον περασμένο Ιανουάριο ο S&P έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 2.872 μονάδων και από τότε παραμένει πάνω από τις 2.800, με κέρδη δηλαδή από τα χαμηλά της τάξης του 325%.
Μπορεί να ακούγεται αρκετά τεχνικός αυτός ο λόγος, όμως σε επίπεδο ψυχολογίας αυτή τη στιγμή η Wall φοβάται... τον ίδιο της τον εαυτό. Από τη μία πλευρά οι επενδυτές ανησυχούν ότι δεν θα καταρριφθεί τελικά το ρεκόρ με αποτέλεσμα η ανησυχία να γίνεται νευρικότητα και να εξελίσσεται σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Στον αντίποδα, υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι εστίες αβεβαιότητας είναι τόσες πολλές – με βασικότερη τον εμπορικό πόλεμο – που δεν δικαιολογείται η επίτευξη του ρεκόρ.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε Ασία και Ευρώπη. Από τη μία υπάρχουν πολύ θετικά σημάδια και από την άλλη γεωπολιτικές και άλλες ανησυχίες, όπως οι επιχειρηματικές. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της κινεζικής Tencent (η μεγαλύτερη εταιρεία video games στον κόσμο) η οποία προκάλεσε αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές επειδή εμφάνισε πτώση κερδών σε επίπεδο τριμήνου για πρώτη φορά σε διάστημα 13 ετών. Τοι εντυπωσιακό είναι πως η Tencent έχει χάσει περί τα 170 δισ. δολάρια χρηματιστηριακής αξίας από την αρχή του έτους, όταν όλοι οι οίκοι που την καλύπτουν δίνουν σύσταση «Buy» και σήμερα είναι πλήρως εκτεθειμένοι απέναντι στους πελάτες τους.
Επίσης, ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη Wall είναι η άνοδος του δολαρίου, η οποία, βέβαια, οφείλεται σε μία σειρά άλλων παραγόντων. Ο καλπασμός του αμερικανικού νομίσματος οδηγεί σε ρευστοποιήσεις τις μετοχές εξαγωγικών εταιρειών, ωστόσο το «δυνατό δολάριο» ήταν εξαρχής ένας από τους στόχους του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι συνεδριάσεις των επόμενων ημερών είναι πάρα πολύ σημαντικές για την σταθερότητα των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επενδυτές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στη Wall, την τουρκική κρίση και τα υπόλοιπα μέτωπα για να σταθμίσουν τους κινδύνους και να καταλάβουν αν όντως οι αγορές «γύρισαν» και μπαίνουμε σε περιβάλλον γενικευμένης διόρθωσης. Ή αν απλώς βιώνουμε μία μακρά περίοδο μεταβλητότητας η οποία προκαλεί απώλειες όμως δίνει και την ευκαιρία για γρήγορα κέρδη…
