Η λέξη «δασμός» είναι η πιο όμορφη που υπάρχει μετά την «αγάπη» και τη «θρησκεία». Αυτό δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ σε προεκλογική εκδήλωση στη Βόρεια Καρολίνα την περασμένη Δευτέρα. Αν ο Τραμπ τηρήσει τις υποσχέσεις του και επιβάλλει δασμούς σε επίπεδα που έχουν να καταγραφούν από τη Μεγάλη Ύφεση του περασμένου αιώνα, τότε πολλά μπορεί να αλλάξουν στο παγκόσμιο εμπόριο, με την ευρωπαϊκή οικονομία και τις ευρωπαϊκές αγορές να δέχονται ισχυρό πλήγμα.
Πόσο πιθανό, όμως, είναι να επιστρέψει ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο; Αν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις, τότε οι πιθανότητες είναι μοιρασμένες μεταξύ των δύο υποψηφίων. Αν πιστέψουμε τις στοιχηματικές εταιρείες, τότε ο πρώην πρόεδρος έχει περισσότερες πιθανότητες από τη νυν αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Πάντως, νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι ο Τραμπ προηγείται στα όρια του στατιστικού λάθους αλλά η Κάμαλα Χάρις κάνει δυνατό φίνις, κερδίζοντας έδαφος.
Οι αναλυτές, λοιπόν, αρχίζουν να τρέχουν σενάρια για το πως θα επηρεάσει μία δεύτερη θητεία Τραμπ την ευρωπαϊκή οικονομία και τις αγορές.
Μία πρώτη εκτίμηση είναι ότι ο Τραμπ δεν θα διστάσει να επιβάλλει νέους δασμούς, πιέζοντας παράλληλα τις Βρυξέλλες να πάρουν απόσταση από την Κίνα και να κοιτάξουν ακόμα περισσότερο προς τη Δύση. Γενικότερα, η νίκη του Τραμπ αναμένεται να επιταχύνει ορισμένες διαρθρωτικές αλλαγές που ήδη αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για την Ευρώπη. Μία από αυτές είναι η ενίσχυση του προστατευτισμού, μία άλλη είναι η μείωση των ευρωπαϊκών εξαγωγών σε Κίνα και ΗΠΑ και μία τρίτη η αύξηση των αμυντικών δαπανών, σε μία εποχή μάλιστα που οι κρατικοί προϋπολογισμοί δοκιμάζουν τις δημοσιονομικές αντοχές των περισσότερων χωρών-μελών.
Ο κίνδυνος επιβολής νέων δασμών είναι κάτι που δεν πρέπει να πάρουμε αψήφιστα. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να επιβάλλει δασμούς από 10% έως 20% σε οτιδήποτε - ανεξαιρέτως – εισάγεται στις ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το αμερικανικό Tax Foundation, ο μέσος δασμός σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ διαμορφώνεται στο 2%. Αν αυξηθεί στο 10% ή 20%, θα είναι το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, όταν στις 17 Ιουνίου του 1930 πέρασε ο περιβόητος Νόμος περί Δασμών ή Smoot-Hawley Tariff Act.
Γίνεται αντιληπτό ότι οι ευρωπαϊκές εξαγωγές θα δεχτούν μεγάλο πλήγμα, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει πολυετή οικονομική κρίση, αρχικά στη Γερμανία, για την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν μία κρίσιμη αγορά για τις εξαγωγές της. Ο νόμος Smoot-Hawley έκανε τους επενδυτές να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στη Wall Street και σηματοδότησε την απομόνωση των ΗΠΑ. Μέσα σε δύο χρόνια πολλές χώρες προχώρησαν σε αντίποινα αυξάνοντας επίσης τους δασμούς και αρκετές ξένες τράπεζες χρεοκόπησαν. Αποτέλεσμα ήταν το παγκόσμια εμπόριο να μειωθεί σχεδόν κατά τα 2/3 επιφέροντας μεγάλο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές.
Μπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο αν εκλεγεί ο Τραμπ; Αρχικά, δεν αποκλείεται ο Τραμπ να μπλοφάρει, θέλοντας να αποκτήσει πλεονέκτημα σε διαπραγματεύσεις που αφορούν άλλα ανοιχτά ζητήματα που έχει η Ουάσιγκτον με την Ε.Ε. Αυτό, για παράδειγμα, συνέβη το 2018 όταν η Αμερική απείλησε με δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα.
Σύμφωνα με την Capital Economics, η επιβολή δασμών ύψους 10% θα είχε άμεσο αντίκτυπο της τάξης μόλις του 0,1% για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης και αντιστοίχως 0,2% η επιβολή δασμών 20%. Διότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αντιστοιχούν σε μικρό ποσοστό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Επίσης, η επιβολή δασμών προς όλες τις χώρες δεν θα έφερνε την Ευρωζώνη σε χειρότερη θέση σε επίπεδο ανταγωνισμού, ενώ κάποιο μέρος των συνεπειών θα αντισταθμιζόταν από την ανατίμηση του δολαρίου.
Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα για την Ευρώπη έχει να κάνει με τη μεγάλη αύξησης της αβεβαιότητας, σε μία συγκυρία που η Γηραιά Ήπειρος προσπαθεί να βρει λύσεις στα συνεχώς αυξανόμενα ζητήματα που την απασχολούν και κυρίως στην οικονομική στασιμότητα. Επίσης, η ευρύτερη στροφή προς τον προστατευτισμό που θα φέρει ο Τραμπ, απειλεί να πυροδοτήσει μία αλληλουχία αρνητικών εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για παράδειγμα, αν ο Τραμπ τολμήσει να επιβάλει δασμούς 60% στην Κίνα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που εξάγουν σε τρίτες χώρες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και τον κινεζικό ανταγωνισμό, αφού οι κινεζικές εταιρείες θα προσπαθήσουν να καλύψουν το κενό των ΗΠΑ με άλλες αγορές. Γενικότερα, η αλλαγή ροών στο παγκόσμιο εμπόριο, με φόντο τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και για την Ευρώπη και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
