Σε ένα ιδιαίτερα κομβικό σημείο βρίσκεται η οικονομία της Ευρωζώνης, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι Ευρωπαίοι πιστεύουν στην οικονομική ανάκαμψη - κάτι που αντικατοπτρίζεται και στα ιστορικά υψηλά των κορυφαίων χρηματιστηριακών δεικτών - αλλά μέχρι στιγμής δεν τη βλέπουν. Η προσμονή για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων παίζει σημαντικό ρόλο, ενώ και οι προσδοκίες για ισχυρή ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας στα επόμενα τρίμηνα, συμβάλλουν στη βελτίωση του κλίματος.
Πιο αναλυτικά, ο δείκτης επενδυτικού κλίματος Sentix διαμορφώθηκε στις 0,3 μονάδες τον Ιούνιο. Πρόκειται για την υψηλότερη μέτρηση από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την πρώτη σε θετικό έδαφος σε διάστημα άνω των 2 ετών. Ο δείκτης Sentix ενισχύθηκε κατά 3,9 μονάδες τον Ιούνιο, σηματοδοτώντας την όγδοη διαδοχική μηνιαία άνοδο, υποδηλώνοντας παράλληλα ότι το κλίμα αλλάζει προς το καλύτερο στην Ευρώπη, καθώς η ενεργειακή κρίση αποτελεί παρελθόν και ο πληθωρισμός δείχνει να έχει τεθεί υπό έλεγχο.
Χρηματιστηριακά, οι μεγαλύτεροι δείκτες, όπως ο DAX, ο CAC, ο Stoxx 50 και ο Stoxx 600, σημείωσαν ιστορικά υψηλά στα μέσα Μαΐου, εν αναμονή της πρώτης μείωσης επιτοκίων από την ΕΚΤ. Στη συνέχεια, ωστόσο, υποχώρησαν και μετά την αβεβαιότητα που προκάλεσε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, απέχουν πλέον έως και άνω του 2,5% από τα υψηλά.
Ο δείκτης Sentix χωρίζεται σε δύο υποδείκτες, τον υποδείκτη τρεχουσών συνθηκών και τον υποδείκτη προσδοκιών. Και οι δύο συνέβαλαν στην άνοδο, όμως ο δείκτης των προσδοκιών ενισχύθηκε κατά 2,2 μονάδες στις 10 μονάδες, ενώ ο δείκτης αποτίμησης των τρεχουσών συνθηκών ενισχύθηκε μεν κατά 5,3 μονάδες αλλά παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος και στο -9.
Μόνο όταν και οι δύο υποδείκτες είναι σε θετικό έδαφος μπορούμε να μιλάμε για… κανονική ανάκαμψη του επενδυτικού κλίματος και της οικονομίας, κάτι που εκτιμάται ότι θα συμβεί μέσα στο επόμενο τρίμηνο.
Τα στοιχεία, λοιπόν, μας λένε ότι ενώ οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι έρχονται καλύτερες ημέρες, η κατάσταση σήμερα παραμένει ζοφερή, με την ακρίβεια να συνεχίζει να αποτελεί το βασικό και μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή για τη Γηραιά Ήπειρο. Οι πρόδρομοι δείκτες PMI υποδηλώνουν ότι η ανάκαμψη βρίσκεται προ των πυλών και η Oxford Economics εκτιμά πλέον ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα αναπτυχθεί κατά 0,3% στο β’ τρίμηνο (σε τριμηνιαία βάση) και θα επιταχύνει στη συνέχεια.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η Γερμανία είναι αυτή που καλείται να δώσει το έναυσμα της οικονομικής… αντεπίθεσης. Ενώ παραδοσιακά αποτελεί την ατμομηχανή της Ευρώπης και ταυτόχρονα τον καταλύτη της ανάπτυξης, ο δείκτης Sentix παραμένει στη Γερμανία σε αρνητικό έδαφος και στο -12,5, με τον υποδείκτη τρεχουσών συνθηκών να βελτιώνεται πολύ αργά και να διαμορφώνεται στο άκρως ανησυχητικό -26,3.
Η οικονομία της Γερμανίας έχει σημειώσει από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη από τότε που ξέσπασε η πανδημία και στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης.
Τα καλά νέα για τη Γερμανία είναι ότι το επιχειρηματικό κλίμα έχει βελτιωθεί και η σημαντική βιομηχανική δραστηριότητα έχει ανακάμψει από τα χαμηλά της. Γι’ αυτό το λόγο η Oxford Economics πιστεύει ότι το ΑΕΠ της Γερμανίας θα ανακάμψει δυναμική προς το τέλος του 2024, προετοιμάζοντας το έδαφος για μία ακόμη πιο ισχυρή ανάκαμψη το 2025 που θα οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη 1,2% και ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής κατά 3,1%.
Όμως τίποτα δεν είναι σίγουρο και όπως φάνηκε από τις Ευρωεκλογές, όσο η οικονομία δεν ανακάμπτει, τόσο κλιμακώνεται η στροφή προς την ακροδεξιά. Και με τους δημοσιονομικούς κανόνες να απειλούν με νέα περίοδο λιτότητας, που αν επιβεβαιωθεί θα επιτείνει το πρόβλημα της ακρίβειας και θα το αναβαθμίσει σε πρόβλημα επιβίωσης, η Κομισιόν και οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών θα πρέπει να βγάλουν… λαγούς από το καπέλο αν θέλουν να ανακόψουν την άνοδο των ακραίων φωνών.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται άνευρα και νωχελικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν εξαιρέσουμε την περίοδο της πανδημίας, η τελευταία φορά που η οικονομία της Ε.Ε. αναπτύχθηκε με ρυθμό άνω του 2,7% ήταν το μακρινό 2007. Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι πανάκεια και σίγουρα δεν αρκεί. Στην πλειονότητά τους οι διασημότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η Ευρώπη χρειάζεται μία μεγάλη επενδυτική ώθηση, η οποία με φόντο την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση θα μπορούσε να έχει πανευρωπαϊκό χαρακτήρα και ταυτότητα.
Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει επιτέλους να σπάσουν τα δεσμά που θέτει η απαγόρευση της έκδοσης κοινού χρέους. Το Ταμείο Ανάκαμψης, για παράδειγμα, είναι έκτακτο αλλά θα μπορούσε να γίνει μόνιμο, δίνοντας τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους να αξιοποιούν καλύτερα τον πλούτο που παράγουν. Κάπως έτσι οδηγούμαστε στην ανάγκη αναθεώρησης των ευρωπαϊκών κανόνων με στόχο την ομαλότερη και ταχύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση.
