Μια νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ, διευρυμένα κυβερνητικά ελλείμματα και εξαιρετικά υψηλές αποτιμήσεις μετοχών. Όλα μαζί, ικανά να δημιουργήσουν συνθήκες μιας τέλειας καταιγίδας στις αγορές. Δύο λέξεις μπορούν να περιγράψουν το 2025: Υψηλές προσδοκίες.
Υψηλές προσδοκίες για τον, όχι και τόσο, νέο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Η κυβέρνησή του υπόσχεται ότι θα αναδιαμορφώσει ριζικά το φορολογικό πλαίσιο, θα μειώσει κρατικά ελλείμματα και θα ισχυροποιήσει τη βιομηχανική και ενεργειακή θέση της χώρας. Ο συνδυασμός των τριών θα δώσει ριζικό συγκριτικό πλεονέκτημα στις αμερικανικές εταιρείες ώστε να επεκτείνουν τις παραγωγικές τους δυνατότητες, να έχουν πρόσβαση σε φτηνότερα κεφάλαια και να ωφελήσουν τους μετόχους τους με υψηλά μερίσματα.
Αν όμως κάτι από αυτά δε γίνει, οι πληθωριστικοί κίνδυνοι μπορεί να επιστρέψουν δριμύτεροι. Κάθε προσπάθεια μείωσης φόρων, και κατ’ επέκταση μεγαλύτερων ελλειμμάτων, προκαλεί πληθωριστικές πιέσεις. Τα μικρότερα ελλείμματα είναι απαραίτητα προκειμένου η δημοσιονομική επέκταση να συγκρατηθεί και να μην οδηγήσει σε αύξηση τιμών και επιτοκίων.
Παράλληλα, ο συνδυασμός δασμών και μεγαλύτερης ενεργειακής αυτονομίας μπορεί να κινήσει κεφάλαια και επενδύσεις ισχυροποιώντας τη θέση των αμερικανικών εταιρειών έτι περαιτέρω. Αν οι δασμοί όμως χρησιμοποιηθούν από τη νέα πολιτική ηγεσία σαν διπλωματικό και πολιτικό όπλο και όχι σαν οικονομικό εργαλείο μπορεί να έχουν αντίστροφα αποτελέσματα. Πληθωριστικές πιέσεις και γενικευμένη από-παγκοσμιοποίηση μπορούν εύκολα να προκύψουν, πλήττοντας ραγδαία τις αποτιμήσεις μετοχών και ναρκοθετώντας τον κρατικό προϋπολογισμό.
Υψηλές προσδοκίες για τον λαλίστατο και ιδιοκτήτη του Χ, Ίλον Μασκ. Υπόσχεται ένα μικρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος. Ας μην ξεχνάμε το ήδη ιλιγγιώδες έλλειμμα των 2.8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για το περασμένο έτος. Το 2025 μπήκε με αναταραχή στην αγορά ομολόγων, με χαρακτηριστικό το πιο πρόσφατο ξεπούλημα της περασμένης εβδομάδας.
Συνεπώς, ο Ίλον Μάσκ έχει σοβαρή δουλειά να κάνει με το νεοσύστατο φορέα κρατικής αποτελεσματικότητας. Αν σταματήσει τις φαμφαρώδεις εξαγγελίες, πρέπει να καταφέρει και βρει τους φορείς που δημιουργούν τρύπες στον κρατικό προϋπολογισμό, να κόψει τα αναποτελεσματικά κοινωνικά προγράμματα και να αναδιαμορφώσει το ασθμαίνον σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και υγείας. Πιθανή επιτυχία, θα απελευθερώσει πόρους για την πραγματική οικονομία και θα βοηθήσει στη μείωση πληθωρισμού και επιτοκίων. Η αποτυχία του, κατά πάσα πιθανότητα θα ναυαγήσει τις προσπάθειες του προέδρου για ισχυρή ανάπτυξη και θα τον κάνει εξιλαστήριο θύμα μιας αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής.
Υψηλές προσδοκίες έχουν ήδη αποτιμηθεί στις τιμές των μετοχών. Ο δείκτης S&P 500 είχε απόδοση περί του 27%. Ιστορικά υψηλά αποτελούσαν παρελθόν σε λίγες ημέρες. Τις ημέρες μετά τις εκλογές το χρηματιστήριο έφτασε να εκτινάσσεται 5.5%. Οι αγορές έδωσαν μια λευκή επιταγή στο προαναφερθέν δίδυμο, να αλλάξει την πολιτική και οικονομική ατζέντα προς όφελός τους για τα επόμενα 4 χρόνια.
Αν οι προσδοκίες επιβεβαιωθούν, τα τωρινά υψηλά θα αντικατασταθούν από νέα και οι αγορές ομολόγων θα ανασάνουν. Αν όχι, ο κρότος στις αγορές θα είναι εκκωφαντικός. Οι προσδοκίες θα εξανεμιστούν μέσα σε λίγες ημέρες … και οι εκλογές αργούν.
*Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley
