Ο φόβος των επενδυτών σε μια αγορά είναι να τους μείνουν τα χαρτιά, όταν ξεκινήσει η πτώση και να μην μπορούν να γράψουν τα κέρδη που περίμεναν. Όλοι γνωρίζουν πως τα κέρδη γίνονται με ασφάλεια όταν η ευκαιρία είναι διαθέσιμη. Εάν οι επενδυτές πιστεύουν ότι οι τιμές θα ανέβουν ή θα μειωθούν, αυτό συμβάλλει στην κίνηση των τιμών.
Η ορμή της τάσης της αγοράς ενισχύεται από την «αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία» της τεχνικής ανάλυσης, που ενισχύει την κατεύθυνση. Τώρα και με τα «μηχανάκια» της ΑΙ ξεφεύγει περισσότερο το πράγμα.
Εύκολα λοιπόν μπορεί ένας επενδυτής να ρευστοποιήσει τις θέσεις του όταν το κλίμα είναι θετικό, ενώ στο αρνητικό κλίμα οι αγοραστές θα γίνουν πιο σπάνιοι καθώς αρνούνται να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, ενώ εμφανίζεται και η υποτιμητική κερδοσκοπία, μέσω πωλήσεων στις αγορές των παραγώγων.
Όταν οι πωλητές συνειδητοποιήσουν την αλλαγή, θα βιαστούν να πουλήσουν σε λιγότερους διαθέσιμους αγοραστές και στο τέλος θα αρχίσουν να πωλούν με πανικό καθώς οι αγοραστές εξαφανίζονται και οι τιμές βυθίζονται.
Υπάρχει βέβαια και ο χειρότερος εφιάλτης των επενδυτών (ιδιαίτερα παρατηρείται το φαινόμενο μεταξύ των παλαιών εναπομεινάντων και αποδεκατισμένων Ελλήνων) του να πουλήσουν και να βλέπουν τη μετοχή να συνεχίζει ανοδικά, τα λεγόμενα διαφυγόντα κέρδη. Εδώ βέβαια χρειάζεται βαθύτερης ανάλυσης αυτό το συναίσθημα, καθώς στα 35 χρόνια καριέρας μου στον χώρο δεν έχω καταλάβει ακόμα εάν τους πειράζει τόσο το ότι χάθηκε ένα 15% ή το ότι κερδίζει ο γείτονας.
Το επιπλέον 15% σε μια κορύφωση της αγοράς το παίρνουν πίσω στατιστικά μέσα σε δύο ημέρες, όταν ξεκινήσει η διόρθωση. Βέβαια, εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς όταν η τιμή μιας μετοχής βρεθεί στα 2 ευρώ πουλήσουμε και πιάσει τα 2,4 και στη συνέχεια υποχωρήσει στο 2,1 εκεί θεωρείται ευκαιρία αγοράς, καθώς έχει δημιουργηθεί το θετικό κλίμα πιο μπροστά και στη συνέχεια η δουλειά του «έξυπνου χρήματος» γίνεται ακόμα πιο εύκολη, καθώς βρίσκει άπειρους αγοραστές που αγοράζουν την ευκαιρία.
Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου τον τελευταίο καιρό είναι: «Τελείωσε η διόρθωση;»
Εάν η διόρθωση έχει τελειώσει, πρέπει να δούμε εάν τα θεμελιώδη στοιχεία είναι βοηθητικά και εάν τα σήματα της τεχνικής ανάλυσης που αρχίζουν να εμφανίζονται συνηγορούν σε μια αντιστροφή του κλίματος. Η χρονιά ξεκίνησε με μια τεράστια ανισορροπία με τους δείκτες στην Ευρώπη να υπεραποδίδουν έναντι της Wall Street. Για πρώτη φορά στα τελευταία 30 χρόνια είδαμε μια τεράστια μετακύλιση κεφαλαίων από της ΗΠΑ προς την Ευρώπη εν μέσω των προσδοκιών για την αμυντική θωράκιση της γηραιάς ηπείρου. Το +13% του δείκτη DAX με το -10% του S&P 500 δεν χρειάζεται ανάλυση! Στο γράφημα παρατηρούμε την ανισορροπία η οποία τείνει να κλείσει με το δεύτερο κύμα της πτώσης στη Wall Street.
Τι μας δείχνουν τα θεμελιώδη στις ΗΠΑ
Παρά τη διόρθωση των δεικτών τα οικονομικά στοιχεία δεν είναι όλα ζοφερά. Η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ, παραμένει υγιής, καθώς οι επιχειρήσεις διατηρούν προς ώρας το προσωπικό τους και αντίστοιχα, ο αριθμός όσων υποβάλλουν αίτηση για επίδομα ανεργίας παραμένει πολύ χαμηλός παρά τις ανακοινωθείσες απολύσεις. Η πραγματικότητα είναι ότι η οικονομία των ΗΠΑ είναι αρκετά ανθεκτική, ακόμη και σε περιόδους δυσκολίας.
Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ύφεση έρχεται περίπου κάθε πέντε ή έξι χρόνια, αλλά διαρκεί μόνο δέκα μήνες κατά μέσο όρο. Η ύφεση του COVID-19 διήρκεσε μόνο δύο μήνες, ο μικρότερος που έχει καταγραφεί. Κάθε ύφεση ξεκινά με κάποιο εξωγενές σοκ στην οικονομία, όπως μια τρομοκρατική επίθεση, μια τραπεζική αποτυχία ή μια παγκόσμια πανδημία.
Όπως υποστήριξα στα προηγούμενα μου άρθρα, τη δεδομένη στιγμή δεν έχουμε ένα νέο που να προκαλέσει εκείνο το σοκ που θα γκρεμίσει τις αγορές. Η διόρθωση ήταν αναμενόμενη από τη στήλη και παραμένει ελεγχόμενη και φυσικά δεν μας φοβίζει.
Η οικονομία των ΗΠΑ δεν βρίσκεται σε ύφεση σε αυτό το σημείο, αλλά η αβεβαιότητα σχετικά με την πολιτική της Fed, τον πληθωρισμό και τους δασμούς επηρεάζουν το πώς αισθάνονται οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές συνθήκες. Ένα στατιστικό που πρέπει να παρακολουθήσουμε το επόμενο διάστημα είναι εάν οι αιτήσεις ανεργίας αυξηθούν, αυτό θα είναι ένα πρώτο στοιχείο που θα μας δείξει εάν πλησιάζουμε στην ύφεση.
Στις 4 του Απρίλη θα πάρουμε μια πρώτη γεύση των νέων δεδομένων. Κάτω από το νέφος της εμπορικής αβεβαιότητας θα συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τα καθημερινά οικονομικά δεδομένα (CPI, PMI, PCE, GDP κ.ο.κ.), αλλά και τις ανακοινώσεις των πρώτων αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου, που ωστόσο δεν θα μας διαφωτίσουν ακόμα.
Επίσης, οι εκτιμήσεις των εταιρειών για την κερδοφορία θα αποτελέσουν έναν οδηγό για την συνέχεια, καθώς οι προβλέψεις πολλές φορές ενισχύουν την τάση της αγοράς. Τα πιο ανησυχητικά στοιχεία που παρατήρησα το πρώτο τρίμηνο ήταν οι περικοπές στις πραγματικές καταναλωτικές δαπάνες τον Ιανουάριο και οι ήπιες δαπάνες του Φεβρουαρίου.
Επίσης, οι επιχειρηματικές δαπάνες για κεφαλαιουχικά αγαθά όπως μηχανήματα και εξοπλισμός γραφείου ήταν χαμηλότερες μέχρι στιγμής, λόγω της αβεβαιότητας της πολιτικής Τραμπ.
Τι μας δείχνει η τεχνική ανάλυση
Η εικόνα της τεχνικής ανάλυσης για τον S&P 500 δεν είναι και τόσο ευχάριστη για τους γνωρίζοντες. Όπως γράφω η τεχνική ανάλυση λειτουργεί ως αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία. Βλέπω τον πενηντάρη να σπάει τον 200άρη, άρα καταλήγω σε «Death Cross»! Και τόσα άλλα σήματα που τα βλέπουν όλοι οι αναλυτές.οι κινούμενοι μέσοι όροι των 30, 50, 200 και λιγότερων ημερών δρουν ως στοιχεία που πρέπει να τηρούνται πιστά για μια άνοδο ή πτώση.
Για έναν «κινούμενο μέσο όρο», η αγορά πρέπει να διαπραγματεύεται πάνω και κάτω από αυτόν τον μέσο όρο με την πάροδο του χρόνου. Με άλλα λόγια, Σε πολλές περιπτώσεις όταν η αγορά αποκλίνει πολύ από τον κινητό της μέσο όρο επιστρέφει ως πιεσμένο ελατήριο. Επιπλέον, η σχετική ισχύς (RSI) μαζί με την ορμή (MACD), δίνουν αντίστοιχα σήματα αγοράς, όπως έγινε στο πρόσφατο «ράλι ανακούφισης». Όταν συνδυάζονται, αυτά υποδηλώνουν ότι οι αγοραστές αρχίζουν να επανεμφανίζονται στην αγορά, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Στον δεύτερο χρόνο του ο Golden Cross
Στις 18 Απριλίου του 2023 ο S&P 500 ξεκίνησε με ένα Golden Cross μια πορεία που επιβεβαίωσε με την διατήρηση της ανοδικής γράμμης τάσης από το 2022 και απέχει ακόμα πολύ από την διάσπαση της. Σε πρώτη φάση βέβαια ο στόχος είναι η δημιουργία Death Cross, που περιμένουν όλοι οι αναλυτές, οι πλατφόρμες και η ΑΙ.
Η εξέλιξη της κίνησης θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και περισσότερο για το εάν ακολουθήσει και η Ευρώπη, ώστε να επέλθει η χρηματιστηριακή ισορροπία.έχω αναφερθεί και παλαιότερα στο συναίσθημα που παίζει τον πιο βασικό ρόλο στις αγορές των μετοχών. Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για την συναισθηματική νοημοσύνη και τη σχέση της με τις αγορές. Τελευταία με τη χρήση της ΑΙ χάνεται ένα σημαντικό μέρος της, καθώς όλα λειτουργούν αυτοματοποιημένα και βλέπουμε τις αγορές ως ένα παιχνίδι GAMEBOY.
Συμπερασματικά, λοιπόν, για τους πιστούς παραδοσιακούς επενδυτές της «μαρκέτας» (όπως λέγαμε οι παλιοί), τα συναισθήματα μας οδηγούν σε επενδυτικά λάθη, που είναι ένας βασικός λόγος για την εξέλιξη της κατεύθυνσης των αγορών. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όταν οι επενδυτές βρίσκονται σε πτωτική διάθεση, οι αγορές πλησιάζουν κοντά στα διορθωτικά χαμηλά τους και το αντίστροφο. Οι επενδυτές πρέπει πάντοτε να κεφαλαιοποιούν την επιτυχία τους και να γνωρίζουν πως οι νόμοι της βαρύτητας, ισχύουν για όλους, «ό,τι ανεβαίνει πρέπει να κατέβει»! Χωρίς εξαιρέσεις!
