Παρά την ενθαρρυντική ανοδική κίνηση του χρυσού και των υπόλοιπων πολύτιμων μετάλλων, λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η συνέχεια ήταν απογοητευτική για τους φανατικούς υποστηρικτές τους. Κύριος υπεύθυνος της υστέρησης φαίνεται πως είναι το ξεκίνημα της αύξησης των επιτοκίων, τα οποία έχουν δυναμώσει και το δολάριο απέναντι στα ασιατικά νομίσματα. Μία πιθανή κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων ή η αλλαγή της εκτίμησης των αγορών για το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων είναι οι πιθανότεροι καταλύτες για ένα ανοδικό ξέσπασμα.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία, και τα τέσσερα πολύτιμα μέταλλα, υπό την καθοδήγηση του χρυσού, έκαναν αξιόλογες ανοδικές κινήσεις που έδωσαν θάρρος στους παραδοσιακούς οπαδούς τους και σε όσους είχαν αγοράσει ενόψει της διαφαινόμενης έντασης στα σύνορα Ρωσίας Ουκρανίας. Έχουν περάσει δύο μήνες από τότε και οι προσδοκίες που δημιουργήθηκαν έχουν διαψευσθεί.
Ο χρυσός, το ασήμι, η πλατίνα και το παλλάδιο έχασαν όλα τα κέρδη τους και οι τιμές τους βρίσκονται κάτω από τα σημεία που βρισκόντουσαν την 24η Φεβρουαρίου. Μιλώντας για τα επιτόκια, είναι φανερό πως η πορεία τους έχει άμεση σχέση με την κακή πορεία του χρυσού και των υπόλοιπων πολύτιμων μετάλλων και την αδυναμία τους να κινηθούν ανοδικά.
Η εγκατάλειψη της πολιτικής των μηδενικών ή ακόμα και αρνητικών επιτοκίων, έχει αυξήσει τον ανταγωνισμό απέναντι στο χρυσό και κατ’ επέκταση απέναντι και στα υπόλοιπα μέταλλα, καθώς ο χρυσός προσφέρει μηδενικές αποδόσεις στους κατόχους του. Από τη στιγμή που τα πιο μικρής διάρκειας (τριμηνιαίας) έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού δημοσίου προσφέρουν ετησιοποιημένες αποδόσεις κοντά στο 1% και τα ετήσιας διάρκειας είναι κοντά στο 2%, ο χρυσός βρίσκεται σε θέση αδυναμίας, θέση που φαίνεται ακόμα πιο επισφαλής δεδομένου του ότι τα αμερικανικά επιτόκια αναφοράς είναι βέβαιο πως θα αυξηθούν περαιτέρω.
Τα πράγματα χειροτερεύουν για το κίτρινο μέταλλο από τη σημαντική άνοδο των ισοτιμιών του δολαρίου απέναντι σχεδόν σε όλα τα βασικά νομίσματα. Η ζημιά γίνεται κυρίως από την άνοδο του αμερικανικού νομίσματος απέναντι στην ινδική ρουπία και το κινεζικό ρενμίμπι. Αυτό κάνει τον χρυσό πιο ακριβό για τους Ινδούς και Κινέζους αγοραστές του οι οποίοι φαίνεται πως έχουν αποθαρρυνθεί. Είναι λοιπόν χαμένο το παιχνίδι για τον χρυσό; Φυσικά και όχι, υπάρχουν αρκετά πράγματα που θα μπορούσαν να αυξήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον γι’ αυτόν.
Η περαιτέρω αύξηση της γεωπολιτικής έντασης, όχι κατ’ ανάγκην στην περιοχή της Ουκρανίας είναι προφανώς ένα από αυτά. Δεν χρειάζεται να εξειδικεύσουμε περαιτέρω, καθώς η γεωπολιτική αστάθεια είναι ένα από τα παραδοσιακά στηρίγματα του χρυσού. Κάτι που σίγουρα θα μπορούσε να βοηθήσει θα ήταν η πιθανή απόφαση ορισμένων χωρών να συνδέσουν τα εθνικά τους νομίσματα με τον χρυσό, όπως προ ημερών φάνηκε πως θα μπορούσε να κάνει η Ρωσία. Η παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας έσβησε τη σχετική φημολογία αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάτι τέτοιο στο μέλλον.
Περνώντας σε αμιγώς οικονομικά ζητήματα και παίρνοντας αφορμή από μία παρατήρηση του Jim Reid, στελέχους της Deutsche Bank, θα εστιάσουμε στο θέμα των πραγματικών επιτοκίων. Μιλώντας στο Barron's, ο Reid υποστήριξε πως οι αγορές κάνουν λάθος στον τρόπο με τον οποίον υπολογίζουν το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων (real yields). Αυτή την περίοδο, οι αγορές εκτιμούν πως τα πραγματικά επιτόκια είναι οριακά πάνω από το μηδέν, καθώς από τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, οι οποίες βρίσκονται λίγο κάτω από το 3%, αφαιρούν τις προσδοκίες της αγοράς για το μέσο επίπεδο του πληθωρισμού την επόμενη δεκαετία, οι οποίες είναι κάπου εκεί κοντά. Ο Reid υποστηρίζει πως αυτό είναι λάθος.
Ο ίδιος χρησιμοποιεί για αυτόν τον υπολογισμό το τωρινό επίπεδο πληθωρισμού, το οποίο είναι κοντά στο 8%, πράγμα που σημαίνει πως τα πραγματικά επιτόκια είναι έντονα αρνητικά. Δεν ξέρουμε αν οι αγορές θα συμφωνήσουν σύντομα με αυτή την άποψη, αν το κάνουν όμως θα δώσουν σίγουρα ώθηση στον χρυσό.
Δεν είναι όμως σωστό να περιοριστούμε στον χρυσό, παρά το γεγονός πως συνήθως δίνει τον τόνο και στα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα. Ξεκινώντας από το παλλάδιο, μπορούμε να πούμε πως η πορεία του θα καθοριστεί κυρίως από την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία. Όσο παρατείνεται η διάρκειά του, μαζί και οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα για την εμφάνιση προβλημάτων στην τροφοδοσία της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας.
Όπως ξέρουμε, από τη Ρωσία έρχεται το 40% και πλέον της παγκόσμιας παραγωγής παλλαδίου, το οποίο είναι απόλυτα απαραίτητο στην κατασκευή των βενζινοκίνητων αυτοκινήτων, τα οποία ακόμα παράγονται κατά εκατομμύρια. Μία γεύση του τι θα μπορούσε να γίνει σε μία τέτοια περίπτωση πήραμε πριν δύο μήνες όταν η τιμή του μετάλλου εκτινάχθηκε σε χρόνο ρεκόρ από τα 2.250 δολάρια/τόνο προς τα 3.000 για να επιστρέψει στην τιμή εκκίνησης όταν οι φόβοι διαψεύστηκαν.
Σε μία τέτοια περίπτωση, άμεσα ωφελημένη θα έβγαινε και η πλατίνα. Μπορεί το μερίδιο της Ρωσίας στην παραγωγή της να είναι πολύ μικρότερο από αυτό που έχει στο παλλάδιο, αλλά η χρήση της στην αυτοκινητοβιομηχανία είναι βέβαιο πως θα οδηγούσε πολλούς επενδυτές προς την κατεύθυνσή της. Η πλατίνα όμως θα ακολουθήσει οπωσδήποτε και τον χρυσό στην περίπτωση που αυτός θα ξεφύγει ανοδικά.
Όσον αφορά στο ασήμι, είναι η πιο δύσκολη και ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση πολύτιμου μετάλλου. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε δύσκολη θέση, καθώς η κακή πορεία του χρυσού δεν τον βοηθά, ενώ το γεγονός πως το 50% του ασημιού προορίζεται για βιομηχανική χρήση δεν διορθώνει την κατάσταση αφού αρκετοί επενδυτές υποθέτουν πως η άνοδος των επιτοκίων θα πλήξει την οικονομική δραστηριότητα σε μερικούς μήνες από τώρα. Οι πιστοί του ασημιού θα πρέπει να περιμένουν πρώτα την ανοδική έκρηξη του χρυσού, εφόσον βέβαια αυτή έρθει, και μετά να ελπίζουν πως αυτή θα κρατήσει μερικούς μήνες. Τότε θα μπορέσει να έλθει και η μεγάλη απόδοση του ασημιού, το οποίο παραδοσιακά κινείται πολύ πιο επιθετικά από τον χρυσό, όταν τελικά «πάρει μπρος».
Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, είναι αρκετά πιθανόν να δούμε τη συνέχιση της αναιμικής πορείας του χρυσού και των υπόλοιπων πολύτιμων μετάλλων όσο η γεωπολιτική ένταση παραμένει στα τωρινά επίπεδα, και όσο οι επενδυτές εκτιμούν πως το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων είναι όντως θετικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει αναγκαστικά πως οι φίλοι του χρυσού δεν μπορούν να χαρούν.
Υπάρχουν και οι μετοχές των εταιρειών των χρυσωρυχείων, οι οποίες σε γενικές γραμμές πάνε αρκετά καλά, όπως έδειξε χθες η ανακοίνωση της Barrick Gold για τον διπλασιασμό του προς διανομή μερίσματος. Για να διατηρηθούν αυτές οι μερισματικές αποδόσεις δεν χρειάζεται να ανεβεί η τιμή του μετάλλου, απλώς να διατηρηθεί στα τωρινά επίπεδα. Αν κάποια στιγμή ο χρυσός καταφέρει να ξεφύγει ανοδικά, σίγουρα θα ακολουθήσουν και τα χρυσωρυχεία, όπως μάλλον και τα ορυχεία αργύρου.
Πέρα από όλα τα παραπάνω πάντως, πρέπει να επισημάνουμε πως οι μεγάλες αλλαγές που πιθανότατα συντελούνται αυτές τις μέρες σε παγκόσμιο επίπεδο, και σε πολιτικό και σε οικονομικό επίπεδο είναι πιο πιθανόν να βοηθήσουν μεσοπρόθεσμα τον χρυσό και τα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα παρά να μην τον βοηθήσουν. Η αύξηση της αβεβαιότητας έχει αποδειχθεί ευεργετική για τον χρυσό πολλές φορές τις τελευταίες χιλιετίες. Το πιθανότερο είναι πως η τελευταία φορά δεν έχει έρθει ακόμα.
