Αν υποθέσουμε ότι η παγκόσμια ανθρώπινη κοινότητα και η πλανητική οικονομία είναι ένας πολύπλοκος οργανισμός με όλες του τις δραστηριότητες διασυνδεδεμένες, αλληλοεξαρτώμενες και αλληλοσυμπληρούμενες, τότε το περίφημα data centers είναι ο εγκέφαλος αυτού του οργανισμού. Αν υποθέσουμε ότι κάποιο πρωί «πέσει» ένα από τα μεγάλα data centers που υπάρχουν παγκοσμίως (πόσο μάλλον περισσότερα ή όλα), τότε το χάος που δημιουργήθηκε πρόσφατα στις ιντερνετικές υπηρεσίες και στα διεθνή αεροδρόμια με το λάθος της CrowdStrike, θα είναι παιδική χαρά μπροστά σ’ αυτό που θα βιώσουμε.
Τα data centers είναι κέντρα συγκέντρωσης, αποθήκευσης, επεξεργασίας και διαχείρισης ψηφιακών δεδομένων, που παράγονται καθημερινά και σε τεράστιες ποσότητες από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, οργανισμούς και ιδιώτες. Όλες οι cloud υπηρεσίες του πλανήτη περνούν απ’ αυτά. Η ανάγκη για περισσότερα, μεγαλύτερα και ασφαλέστερα data centers γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Υπολογίζεται ότι την επόμενη πενταετία θα επενδυθούν πάνω από 150 δισεκατομμύρια δολάρια σε καινούρια data centers, μετατρέποντας την αγορά τους σε μια από τις πιο αναπτυσσόμενες παγκοσμίως.
Αυτή τη στιγμή, σε πλανητικό επίπεδο εξελίσσεται μια γιγάντια υπόγεια μάχη για την κυριαρχία στην αγορά των data centers. Ηνωμένες Πολιτείες, Ινδία, Κίνα, Ρωσία, Αραβικές χώρες, επενδύουν τεράστια ποσά, ώστε αυτές οι θηριώδεις αποθήκες δεδομένων να βρίσκονται υπό τον έλεγχο τους. Η Ευρώπη, ως συνήθως, έχει μείνει πίσω. Τώρα τελευταία προσπαθεί να βρει έναν βηματισμό, να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο data centers, ώστε να μη χάσει (και) αυτό το καίριο τρένο.
Το πράγμα αγριεύει ακόμα περισσότερο με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) καθώς οι υπολογιστικές της απαιτήσεις είναι τεράστιες και το νυν δίκτυο data centers δεν επαρκεί για να την υπηρετήσει.
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, το ζήτημα των data centers είναι εξίσου τεχνολογικό αλλά και ενεργειακό. Το know how για να φτιαχτούν τέτοια centers υπάρχει στην Ευρώπη (και στην Ελλάδα, σε λίγες τεχνολογικά προηγμένες εταιρείες), όμως το πρόβλημα είναι στην ενέργεια. Τα data centers είναι αφάνταστα ενεργοβόρα, υπολογίζεται ότι το 2030 το δίκτυο τους παγκοσμίως θα απορροφά το 8-10% της ενέργειας που παράγεται στον πλανήτη. Το νούμερο είναι ασύλληπτο.
Άρα το πρόβλημα δεν είναι τόσο πως θα στήσει κανείς ένα data center, αλλά κυρίως πως θα τροφοδοτήσει την απρόσκοπτη και φθηνή λειτουργία του.
Να γιατί η Ελλάδα (ως μέρος της Ευρώπης) έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σ’ αυτή την αγορά, έναντι του ευρωπαϊκού βορρά. Η χώρα μας παράγει το 45% της ενέργειας της από ΑΠΕ, δηλαδή φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, ενώ κοντά σ’ αυτά τα πάρκα αρχίζουν να δημιουργούνται και πάρκα αποθήκευσης ενέργειας με μεγάλες μπαταρίες ιόντων-λιθίου.
Οι χώροι κοντά σ’ αυτά τα πάρκα παραγωγής και αποθήκευσης άφθονης, 100% πράσινης και φθηνής ενέργειας, είναι ιδανικοί για τη δημιουργία data centers. Η ιδέα ότι φτιάχνουμε ένα data center στο κέντρο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης ανήκει πια στο παρελθόν. Η ανάγκη για μεταφορά σ’ αυτό τεραστίων ποσοτήτων ενέργειας που παράγεται μακριά, καθιστά τη λειτουργία του και πιο ακριβή και πιο επισφαλή.
Ιδανικοί τόποι για τη δημιουργία ενός δικτύου ελληνικών data centers από ελληνικές εταιρείες που θα αναβαθμίσουν τη χώρα και θα της δώσουν στρατηγικό πλεονέκτημα είναι σημεία της ελληνικής περιφέρειας όπου υπάρχουν ήδη πάρκα μεγάλης παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ. Για παράδειγμα, οι απολιγνιτοποιημένες περιοχές της Μεγαλόπολης και της Πτολεμαΐδας είναι κομμένες και ραμμένες για τέτοιες μεγάλες επενδύσεις.
Όσο περισσότερη, φθηνότερη και δίχως διακυμάνσεις (λόγω μπαταριών) ενέργεια θα έχει ένα data center, τόσο θα αυξάνει τις δυνατότητες του για επεξεργασία δεδομένων και θα παίρνει πελάτες από όλο τον κόσμο.
Την ίδια στιγμή, θα υπάρξει πραγματική οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση αυτών των περιοχών, καθώς τα data centers έχουν προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης και φυσικά αδρά πληρωμένο. Αντί να κατεβάζουμε τους διακόπτες τα μεσημέρια με τον πολύ ήλιο και να πετάμε την ενέργεια των φωτοβολταϊκών, μπορούμε να τη μετατρέψουμε σε εθνικό χρυσάφι. Αφήνω στην άκρη δευτερεύουσες αλλά πολύ σημαντικές οικονομικές δράσεις που μπορούν να αναπτυχθούν μ’ αυτό το project.
Για παράδειγμα, επειδή το 50% της ενέργειας που καταναλώνει ένα data center μετατρέπεται σε θερμική, με την ανάπτυξη ενός κατάλληλου (και εύκολου) δικτύου, μια μικρή κωμόπολη μπορεί κάλλιστα να θερμαίνεται δωρεάν από ένα κέντρο δεδομένων. Το έχει κάνει ήδη η Facebook στο data center της στη Δανία, δεν χρειάζεται άρα να ανακαλύψουμε τον τροχό. Απλή λογική, στόχευση και βούληση χρειάζεται.
