Πρόσφατα, ο οίκος Christie's αποφάσισε να δημοπρατήσει ένα έργο τέχνης του “Beeple” (κατά κόσμον γνωστός ως Mike Winkelmann). Το ενδιαφέρον με την είδηση αυτή είναι ότι το έργο τέχνης δεν ήταν ένα άγαλμα, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα φυσικό αντικείμενο. Δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα ψηφιακό αριστούργημα εγγεγραμμένο σε Blockchain και πιο συγκεκριμένα στο Ethereum Blockchain.
Το συγκεκριμένο δημιούργημα κατατάσσεται στην κατηγορία των Non Fungible Tokens (NFTs), ή στα ελληνικά μη υποκαταστάσιμο κρυπτογραφικό τεκμήριο. Tα NFTs δημιουργούνται πάνω σε μία αλυσίδα μπλοκ (blockchain) και συνιστούν ψηφιακά πιστοποιητικά γνησιότητας. Κρατώντας κάποιος αυτό το στοιχείο μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποδεικνύει τη γνησιότητα του, καθώς μπορεί κανείς να βρει τον εκδότη του τεκμηρίου (token), τις διευθύνσεις που το έχουν λάβει στην κατοχή τους κατά καιρούς, ενώ η έκδοση τους «σφραγίζεται» σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, φέρει ειδικό κρυπτογραφικό γνώρισμα και έχει επαληθευτεί πάνω σε μία αποκεντρωμένη υπολογιστική βάση, η οποία φέρει από μόνη της τα εκάστοτε χαρακτηριστικά ασφαλείας.
Η διαφορά τους με ένα κρυπτονόμισμα ή ένα οποιοδήποτε άλλο «token» έγκειται στο γεγονός ότι είναι μη υποκαταστάσιμα και μη διαιρετά, και συνεπώς δεν υπάρχουν πανομοιότυπα tokens, ούτε μπορούν να σπάσουν σε κλάσματα του. Το ευρώ διαιρείται σε εκατό cents και κάθε ένα cent φέρει την ίδια αξία με αυτή ενός οποιουδήποτε άλλου cent. Στα NFTs, όμως, δεν μπορεί να συμβεί αυτό.
Με απλά λόγια, πάνω σε μία αλυσίδα κατανεμημένης εγγραφής μπορεί κανείς να εκδίδει αυτού του είδους τα τεκμήρια, φέροντας της ασφάλειας της blockchain, και να επαληθεύεται εύκολα και γρήγορα από τον καθένα ποιος το εξέδωσε, που το έστειλε, πότε το έστειλε, καθώς και το περιεχόμενο τους.
Η εξέλιξη, λοιπόν, της τεχνολογίας, έφερε στο προσκήνιο την ψηφιακή τέχνη, και δη την crypto τέχνη, όροι σαφώς διακριτοί. Ξεκίνησε, κατά πολλούς, από τους crypto punks, μοναδικά ψηφιακά δημιουργήματα, που εγγράφονταν πάνω στο blockchain του Ethereum, έφερε, στη συνέχεια, τα cryptokitties, ψηφιακές γάτες που μπορεί κανείς να ανατρέφει πάνω στην Blockchain, και πρόσφατα ήρθε στο προσκήνιο το NBATopShots, highlights του NBA εγγεγραμμένα πάνω σε blockchain τα οποία αποκτά κανείς με τον «παραδοσιακό» τρόπο της αγοράς πακέτων, της ανταλλαγής τους ή της αγοράς τους από κάποιον που τα διαθετει προς πώληση, ενώ χωρίζεται κατά τον «κλασικό» τρόπο, όπως των καρτών, ανάμεσα σε κοινές, σπάνιες και θρυλικές. Παράλληλα με όλα αυτά, ξεδιπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς μπροστά στα μάτια μας μία νέα αγορά ψηφιακών έργων τέχνης. Καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο έρχονται σε επαφή με συλλέκτες και δυνητικούς αγοραστές έργων τέχνης, εκθέτουν την εργασία τους στο δίκτυο, αλληλεπιδρούν, πλειοδοτούν έργα τέχνης, και όλα αυτά χωρίς φυσική παρουσία.
Και εδώ, ο λόγος για τα μουσεία μας: όσοι έχουν επισκεφτεί τα ελληνικά μουσεία προ κορονοϊού, θα έχουν συμπεράνει ότι, με εξαίρεση τα σπουδαιότερα στην Ελλάδα, βρίθουν καταστροφών και φυσικών φθορών. Τα κόστη για τη συντήρηση μουσειακών χώρων είναι αυξημένα, τόσο λόγω μεγέθους όσο και ιδιαίτερων παραμέτρων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, όπως συγκεκριμένη υγρασία του χώρου, για να μη μιλήσω για την τακτική συντήρηση τους. Τα μουσεία αυτά στηρίζονται στα εισιτήρια εισόδου τους, στις κρατικές ενισχύσεις και στις όποιες συνδρομές φίλων.
Οι διαχειριστές των μουσειακών χώρων και οι συλλέκτες αυτών των έργων τέχνης, κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη, θα έπρεπε να λάβουν σοβαρά υπόψη τους το ενδεχόμενο της ψηφιοποίησης των έργων τους και της διάθεσης προς πώληση στο ευρύ κοινό, κινήσεις που μπορούν να γίνουν με μικρό κόστος και κόπο. Θα ήταν μια πραγματική καινοτομία για την ελληνική πραγματικότητα αν έβλεπα ψηφιοποιημένες σε τρισδιάστατη προβολή τις ομπρέλες του Ζογγολόπουλου, τα ανθρωπάκια του Γιάννη Γαϊτη, τον Ερμή εν αναμονή του Εγγονόπουλου διαθέσιμα προς πώληση, προκειμένου να συλλεχθούν κεφάλαια για την οικονομικη βιωσιμότητά τους.
* Ο Απόστολος Τσικούρας σπουδάζει Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και είναι μέλος της διαχειριστικής επιτροπής της Ελληνικής Κοινότητας Κρυπτονομισμάτων (Greek Cryptocurrency Community)
