Με τους αναλυτές σε γενικές γραμμές να είναι bullish για την πορεία των αγορών το 2021-η διάμεσος των αναλυτών αναμένει αύξηση του δείκτη S&P 500 κατά 10%, στις 4.035 μονάδες- τις Κεντρικές Τράπεζες να επιβεβαιώνουν σε κάθε ευκαιρία ότι θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την οικονομία-κατ’επέκταση και τα χρηματιστήρια-και μια νέα γενιά επενδυτών, γνωστοί με τον όρο «millennials», για τους οποίους οι λέξεις διόρθωση ή sell off είναι μόνο θεωρητικές έννοιες, ο ουρανός μοιάζει ν’ αποτελεί το μόνο όριο της τρέχουσας bull market.
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι στιγμής- και άγνωστο για πόσο- η επενδυτική κοινότητα αντιμετωπίζει με αδιαφορία και ως «ψιλά γράμματα» πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες και δεν εννοούμε μόνο την καθυστέρηση ενός πακέτου στήριξης για την αμερικανική οικονομία από τη Γερουσία ή τον επιτυχή εμβολιασμό ή όχι μιας ικανής μάζας του πληθυσμού που θα εξασφαλίσει την ανοσία της αγέλης.
Υπάρχουν κάποιες πιο ουσιαστικές αν και όχι τόσο οφθαλμοφανείς συνισταμένες όπως:
-Η πολύμηνη αποσύνδεση των αγορών από την πραγματική οικονομία.
Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει βέβαια ότι οι αγορές προεξοφλούν το γεγονός ότι λόγω του εμβολίου, η οικονομία θα επανακάμψει άμεσα και θα συντονιστεί μαζί τους.
Ο αντίλογος εδώ βέβαια είναι ότι αν πράγματι συμβεί άμεσα αυτό, ποιά θα μπορούσε να είναι η αμέσως επόμενη προεξόφληση των αγορών;
Mήπως ότι θα αποσύρουν οι Κεντρικές Τράπεζες την πλημμυρίδα ρευστότητας που έχει κατακλύσει πλέον όλες τις δεξαμενές των assets;
Για φανταστείτε λίγο την εικόνα των αγορών την επόμενη μέρα που η Κριστίν Λαγκάρντ ή ο Ζερόμ Πάουελ θα αναγγείλουν ότι ξεκινά η ποσοτική σύσφιξη και η άνοδος των επιτοκίων μιας και η οικονομία παρουσιάζει σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης και οι κίνδυνοι πλέον είναι καθοδικοί.
Πιθανότατα εκείνη την ημέρα η γενιά των millennials να συνειδητοποίησει για πρώτη φορά τι σημαίνει αποσύνδεση των αγορών από τα καλά νέα για την οικονομία.
-Η συμμετοχή στο ράλι τιμών ακόμα και εταιρειών ζόμπι.
Για όσους νομίζουν ότι πρόκειται για σπάνιες περιπτώσεις να αναφέρουμε οι εταιρείες ζόμπι αυξάνονται και πληθύνονται, φτάνοντας σε ποσοστό το 16% των εταιρειών του ΟΟΣΑ.
Αυτό που δεν έχουν καταλάβει βέβαια οι σημερινοί μέτοχοι είναι ότι ακόμα και στο ευτυχές σενάριο της άμεσης ανάκαμψης της οικονομίας, τα έσοδα των εταιρειών αυτών θα κατευθυνθούν στην αποκατάσταση των εταιρικών ισολογισμών και όχι σε επενδύσεις για την ανάπτυξη ή σε πληρωμές για τους μετόχους.
-Η αύξηση των χρεοκοπιών.
Ήδη στην Κίνα έχουμε ουκ ολίγες αθετήσεις και μάλιστα στον μακρύ κατάλογο των ομολόγων με αθέτηση πληρωμής συγκαταλέγονται και ορισμένες από τις πιο μεγάλες κρατικές εταιρείες της χώρας.
-Ο κίνδυνος να μην επανέλθουν τα μορατόριουμ οφειλών και πληρωμών.
Το αποτέλεσμα θα είναι ν’ αυξηθούν οι εξώσεις στις ΗΠΑ, κάτι που έχει αυξημένες πιθανότητες να μας απασχολήσει έντονα από το νέο έτος.
Φανταστείτε τώρα ένα συνδυασμό όλων των παραπάνω.
Τα επιτόκια αυξάνονται, οι εταιρικές αθετήσεις και οι χρεοκοπίες αυξάνονται επίσης, καθώς το προβληματικό χρέος δεν αναχρηματοδοτείται. Όλοι συνειδητοποιούν τα πραγματικά προβλήματα και τρέχουν στα επενδυτικά καταφύγια. Το δολάριο αρχίζει να κερδίζει έδαφος και το συνάλλαγμα ρέει στις ΗΠΑ με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αναδυόμενες οικονομίες με χρέος σε δολάρια και φυσικά για τις τιμές των εμπορευμάτων.
(σ.σ Κρατείστε στο πίσω μέρος του μυαλού σας τον κομβικό ρόλο της τιμής του δολαρίου καθώς μια πιθανή αντιστροφή θα σηματοδοτήσει αλλαγή πλεύσης για τις αγορές).
Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος στο τέλος της ημέρας δεν θα είναι μια δραματική κρίση χρέους, καθώς πιθανότατα οι Κεντρικές Τράπεζες να ακονίσουν ξανά τα εργαλεία τους, αλλά μια μακροπρόθεσμη αντίσταση στην παραγωγικότητα.
Όπως είπαμε όμως και στην αρχή, όλα τα παραπάνω προς το παρόν είναι «ψιλά γράμματα», ειδικά για όσους έχουν γνωρίσει μόνο τις ηλιόλουστες μέρες των αγορών.
Η τεχνικές λεπτομέρειες λίγο πριν το Santa Claus ράλι(;)
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Όταν το λεγόμενο «Fear Of Missing Out» παρακάμπτει τη λογική και οι επενδυτές αγοράζουν ότι «έχει μείνει λίγο πίσω» και γενικά ό,τι διαπραγματεύεται ανεξαρτήτως των fundamentals, οι αγορές μπορούν να κάνουν παράλογες κινήσεις για παράλογα μεγάλο χρονικό διάστημα.
H τεχνική ανάλυση σε αυτή τη φάση μπορεί να μας προσφέρει κάποιες υποδείξεις, αλλά κακά τα ψέματα, συνήθως λειτουργεί πιο αποτελεσματικά όταν υπάρχουν όλες οι συνισταμένες. Μήπως σε κάποιες αγορές όμως, απουσιάζει αυτό που αποκαλούμε αντίσταση, τουτέστιν μια προηγούμενη κορυφή;
Kαθώς πολλά διαγράμματα μοιάζουν να κατευθύνονται πραγματικά στον ουρανό, οι επενδυτές είναι επιρρεπείς στην απόρριψη των τακτικών ελέγχων κινδύνου και κυνηγούν τις αγορές υψηλότερα, αγνοώντας επιδεικτικά τα θεμελιώδη, ασπαζόμενοι την υβριστική ιδέα ότι «τα βασικά δεν έχουν σημασία» από την στιγμή που υπάρχει momentum.
Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, αυτή η άποψη δεν είναι απολύτως λανθασμένη, καθώς η «ορμή της αγοράς» είναι ένας βασικός συντελεστής κερδών, για όσο βέβαια υφίσταται.
Άρα που πρέπει να εστιάσουμε από τεχνικής πλευράς εφεξής;
Στην διατήρηση της ορμής της αγοράς. Γι’αυτό άλλωστε σε κάθε κομβικό σημείο της αγοράς επισημαίνουμε τα σημεία κλειδιά μέχρι τα οποία μια κοιλιά των αγορών δεν τραυματίζει θανάσιμα το momentum.
Είναι γεγονός, ότι τις τελευταίες δύο εβδομάδες, το βραχυπρόθεσμο δυναμικό διόρθωσης λόγω της πίεσης των πωλήσεων από τις ετήσιες διανομές αμοιβαίων κεφαλαίων κατάφερε να απορροφηθεί στα τρέχοντα επίπεδα.
Τουτέστιν, η ορμή της αγοράς ήταν αρκετά ισχυρή για να αντισταθμίσει τις πιέσεις.
Η ισχύς αυτή όμως έχει αρχίσει να «φθίνει» ειδικά όσον αφορά την μητέρα των αγορών, όπου η αναστροφή του RSI αρχίζει να δείχνει δειλά δειλά τα πρώτα σημάδια κούρασης.
Επιπλέον, η έντονη ανατροπή του λόγου «put-call» συνηγορεί ότι θα μπορούσαμε να δούμε την αστάθεια να αυξάνεται, καθώς οι επενδυτές κάνουν εναλλαγές στις θέσεις έως το 2021.
Αυτό θα μπορούσε να προσφέρει μια λογική καταχώριση κερδών τις επόμενες μέρες, ώστε να πάρει η αγορά την απαρραίτητη ανάσα πριν το «Santa Claus» ράλι αμέσως μετά τα Χριστούγεννα και ως τις δύο πρώτες εργάσιμες ημέρες του Ιανουαρίου.
(σ.σ: Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για τα αίτια του στατιστικού φαινομένου «Santa Claus» ράλι, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών παραμέτρων, του γενικού αισθήματος αισιοδοξίας και της επένδυσης του « μπόνους της χρονιάς». Μια άλλη θεωρία βέβαια είναι το «window-dress» στο τέλος του έτους).
Συμπερασματικά, με ενδιάμεση διόρθωση ή όχι, βραχυπρόθεσμα οι αγορές φαίνεται να στοχεύουν σε υψηλότερα επίπεδα.
Ωστόσο, αξίζει να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχει αιώνια λιακάδα και αργά ή γρήγορα οι τεχνικές αποκλίσεις θα βρουν τον καταλύτη που θα πυροδοτήσει μια διόρθωση, γι’ αυτό και η διαχείριση κινδύνου, αν και απογοητευτική στο παρόν χρηματιστηριακό περιβάλλον, είναι μια αρετή που δεν πρέπει να απουσιάζει από κανένα σοβαρό επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Οι ερωτήσεις που σώζουν κεφάλαιο και αποδόσεις
Οι ερωτήσεις που προτείνει η στήλη να κάνετε εφεξής πριν την προσθήκη οποιαδήποτε asset στο χαρτοφυλάκιο σας είναι η εξής:
Ποια είναι η αναμενόμενη απόδοση που προσδοκώ από τα τρέχοντα επίπεδα αποτίμησης;
Και επειδή ουδείς αλάνθαστος, η επόμενη ερώτηση είναι:
Εάν κάνω λάθος, δεδομένης της τρέχουσας έκθεσής μου σε κίνδυνο, ποιά είναι η πιθανή απώλεια;
Έαν η απάντηση στην ερώτηση 2 περιέχει ένα νούμερο μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της ερώτησης 1, τότε εκ των πραγμάτων θα καταλήξετε στην ερώτηση κλειδί:
Ποιές ενέργειες πρέπει να κάνω; Η διαφορετικά: Tι ποσοστό από αυτές τις απώλειες μπορώ να αντέξω;
Το αν θα καταφέρετε να είστε ειλικρινείς με τον επενδυτικό εαυτό σας θα κρίνει κατά βάση τις αποδόσεις του χαρτοφυλακίου σας και όχι μόνο για το 2021.
Βλέπετε όπως έλεγε και ο πατέρας της «επένδυσης αξίας», Μπέντζαμιν Γκράχαμ: «Ο χειρότερος εχθρός του επενδυτή είναι ο ίδιος του ο εαυτός».
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμια περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλάμβανονται ως τέτοιες.
