Μετά την αναδροµική έκθεση που του αφιέρωσε η Tate Modern το 2019, η λονδρέζικη γκαλερί White Cube επαναφέρει στο προσκήνιο το έργο του Takis. Η διεθνής αίθουσα δεν έμεινε αδρανής έπειτα από το θάνατο του αγέραστου δημιουργού, το καλοκαίρι του 2019, και, παρά την καραντίνα που επέβαλε διεθνώς η πανδημία, κατόρθωσε να στήσει πριν από λίγους μήνες, μια επιτυχημένη έκθεση του Έλληνα καλλιτέχνη για πρώτη φορά στο Χονγκ Κονγκ, μαγνητίζοντας μεγαλοσυλλέκτες και μουσεία της Ασίας.
Τώρα που η Ευρώπη γυρίζει σελίδα με τους μαζικούς εμβολιασμούς, οι υπεύθυνοι της γκαλερί σε στενή συνεργασία με το ίδρυμα Takis, ετοιμάζουν για τις 12 Μαΐου, την πρώτη μετά το θάνατό του, έκθεση επί ευρωπαϊκού εδάφους, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόκειται για μια μικρή, αλλά μεστή αναδρομή, που τη συνθέτουν σημαντικά και αντιπροσωπευτικά έργα του Takis από τις σειρές των δεκαετιών 1950 έως το 2000.
Μισός αιώνας καλλιτεχνικής παραγωγής μοιάζει λίγος χρόνος μπροστά στα αριστουργήματα των μουσείων, αλλά ο Takis τό βαλε στόχο να ζήσει αιώνια μέσα από το έργο του και να μαγνητίζει τις κατοπινές γενιές. Ο ίδιος άλλωστε έλεγε για τον εαυτό του ότι διέθετε «μαγνητική ευαισθησία» κι εξηγούσε πως «ένας μαγνήτης δεν είναι μόνο μια ιδέα. Είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο και ζωντανό. Αυτός ο δεσμός, αυτή η έλξη που δημιουργείται μεταξύ δύο μορφών ή δύο αντικειμένων δημιουργεί μια φανταστική δύναμη επικοινωνίας». Τη δύναμη αυτή φιλοδοξούν να αναβιώσουν οι επιμελητές της White Cube Bermondsey του Λονδίνου, εισάγοντας τον επισκέπτη στο μαγικό κόσμο του γλύπτη που πέτυχε να δώσει φωνή στα φυσικά φαινόμενα μέσα από τα διαχρονικά «Σινιάλα» του και τα κινηματικά του έργα.
Eντυπωσιασμένος από τα ραντάρ, τις κεραίες και τα τεχνολογικά κατασκευάσματα που κοσμούν τον σιδηροδρομικό σταθμό στο Calais της Γαλλίας, εμπνέεται και δημιουργεί στα μέσα της δεκαετίας του ’50 τα πρώτα του Σινιάλα, τα οποία ενώ στην αρχή είναι άκαμπτα και έχουν φωτεινά σήματα στην κορυφή τους, σταδιακά αλλάζουν μορφή.
Στην κορυφή τους τοποθετούνται πυροτεχνήματα μέσω των οποίων πραγματοποιεί διάφορα street art happenings στις πλατείες του Παρισιού, αποκτούν ευελιξία, κοσμούνται με τα λεγόμενα «objets trouvés», λικνίζονται χάρη στην πνοή του ανέμου ενώ όταν κρούουν μεταξύ τους παράγουν μοναδικούς ήχους δίνοντας την αίσθηση της δόνησης των χορδών και της μελωδίας της άρπας. Δεν έμεινε όμως μόνο σε αυτό το στοιχείο, αλλά συνέχισε να πειραματίζεται με όλα τα στοιχεία του περιβάλλοντος και της φύσης τα οποία μας περιβάλλουν, αλλά αδυνατούμε να εντοπίσουμε με γυμνό μάτι.
Αυτά τα στοιχεία θα αποτελέσουν τη βάση της καλλιτεχνικής του πορείας και εξερεύνησης καθώς χάρη σε αυτά διακρίνεται, ξεχωρίζει και καινοτομεί. Εξερευνά τις μαγνητικές δυνάμεις και την ενέργεια των μαγνητικών πεδίων τα οποία αποτελούν ένα από τα θεμέλια του έργου του στην καλλιτεχνική του έρευνα. Πειραματίζεται με τον ηλεκτρισμό, τον ήχο και το φως όπως και άλλοι καλλιτέχνες της γενιάς των Νεο-Ρεαλιστών της δεκαετίας του 1960 στο Παρίσι. Έτσι, μέσω της τέχνης του καθιστά ορατά όλα αυτά τα αόρατα στοιχεία. Επηρεασμένος από τις τεχνολογικές ανακαλύψεις της εποχής αλλά και από τις κοσμικές δυνάμεις, δημιουργεί Τηλεγλυπτά και Τηλεπίνακες, Τηλεφώτα, Καντράν, Μουσικά.
«Πιτσιρίκος», «έθαβα γυάλινα φιαλίδια στη γη ελπίζοντας ότι θα μετατραπούν σε άλλη ύλη. Ήμουν παιδί και στενοχωριόμουν που όταν τα ξέθαβα δεν είχαν μεταλλαχθεί. Αλλά συνέχιζα να πειραματίζομαι. Είχα πείσμα» έλεγε σε συνέντευξή του στο «Εθνος», δείχνοντας το κύριο χαρακτηριστικό του κι αυτό που αναγνώριζε ο ίδιος στον εαυτό του, με τον χαρακτηρισμό του «ενστικτώδη επιστήμονα».
Γεννήθηκε ως Παναγιώτης Βασιλάκης το 1925 στην Αθήνα, αλλά κατάφερε να καθιερωθεί διεθνώς ως Takis, όταν έφυγε στις 9 Αυγούστου 2019 σε ηλικία 94 ετών. Το έργο από μόνο του, ίσως δεν απολάμβανε την αναγνώριση και την προβολή που του πρέπει, αν δεν υπήρχε σήμερα το καταφύγιό του στο Γεροβουνό Αττικής, το Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη και τις Επιστήμες (KETE). Σε αυτόν τον μοναδικό κήπο δεν απόκεινται απλώς μερικά από τα μνημειώδη γλυπτά του καλλιτέχνη τα οποία ζουν κάτω από τον ήλιο που λάτρεψε. Είναι ένας χώρος πρότυπο για τα υπόλοιπα ιδρύματα, αλλά και για τα μουσεία του τόπου, με καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις και συνεργασίες που κρατάνε ψηλά το ενδιαφέρον του φιλότεχνου κοινού παγκοσμίως.
«Μετά την ανακοίνωση της εκπροσώπησης του estate του Takis από την White Cube είναι ιδιαιτέρως αυξημένο το ενδιαφέρον του κοινού για τα έργα του καλλιτέχνη και αυτό αποτυπώνεται ήδη και στις δημοπρασίες», μας έλεγε στο Liberal Markets η διευθύντρια επικοινωνίας του ΚΕΤΕ, Μένια Κούλη. «Παρατηρώντας και τις τελευταίες δημοπρατικές τάσεις, αλλά και την έντονη παρουσία του έργου του καλλιτέχνη μέσα από συνεργασίες που προγραμματίζονται με άλλους φορείς και την γκαλερί, αναμένουμε να υπάρξει προσεχώς ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των τιμών, ιδίως μετά την ύφεση της πανδημίας. Παρατηρείται εν γένει αύξηση ενδιαφέροντος και τιμών στη διεθνή αγορά σύγχρονης τέχνης, η οποία θεωρώ πως θα συνεχιστεί σταδιακά και δυναμικά τα επόμενα χρόνια».
Όπως πάντα τα Σινιάλα, είτε με τα χαρακτηριστικά objets trouvés είτε Φωτεινά, αποτελούν μια κατηγορία αρκετά προσφιλή στο φιλότεχνο κοινό και στους διεθνείς συλλέκτες. Παρουσιάζονται επίσης και άλλες κατηγορίες πιο σύγχρονων έργων, όπως για παράδειγμα οι «Μαγνητικοί Τοίχοι – Τέταρτη Διάσταση».
Περισσότερα για την έκθεση εδώ
