Συμπληρώνονται δύο χρόνια από την ημέρα που οι αγορές ξεκίνησαν μία ξέφρενη πορεία, η οποία θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο εντυπωσιακές – αν όχι η πιο εντυπωσιακή – στα χρονικά. Ένα ράλι που οδήγησε σε κέρδη 60% τον S&P 500 και σε νέα ιστορικά υψηλά όλους σχεδόν τους μεγάλους χρηματιστηριακούς δείκτες της υφηλίου. Μάλιστα, το χρηματιστηριακό «πάρτι» γίνεται ακόμη πιο φαντασμαγορικό, αν σκεφτεί κανείς ότι σημειώθηκε με τα επιτόκια και τον πληθωρισμό στα ύψη.
Κίνδυνοι υπάρχουν πολλοί. Από το… ξεφούσκωμα της AI mania, μέχρι την αναθέρμανση του πληθωρισμού και μία διπλή ύφεση σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Υπάρχει, επίσης, η πιθανότητα χρηματιστηριακής κόπωσης, καθώς η ιστορία δείχνει ότι μετά από τόσο μεγάλα ράλι στη διετία, στον τρίτο χρόνο η επίδοση του S&P 500 περιορίζεται σημαντικά. Η μοναδική φορά που στο τρίτο έτος του ράλι, ο δείκτης σημείωσε μεγάλη άνοδο (+30%) ήταν την περίοδο 1984-86, όταν η Fed μείωσε 7 φορές τα επιτόκια.
Σήμερα, ο μεγάλος και ανυπολόγιστος κίνδυνος είναι γεωπολιτικός. Η παγκόσμια οικονομία δείχνει να εισέρχεται σε μία εποχή πιο επικίνδυνη από ποτέ και οι αγορές σε μία περίοδο γεμάτη ανασφάλεια, καθώς κλιμακώνεται η ένταση στη Μέση Ανατολή. Αυτό εκτιμά ο Ντάνιελ Γιέργκιν, αντιπρόεδρος της S&P Global, με δηλώσεις του στο αμερικανικό δίκτυο CNBC.
Η επικινδυνότητα της εποχής που διανύουμε αντανακλάται, σύμφωνα με τον ίδιο, στο γεγονός ότι μόλις πριν από λίγες ημέρες, γινόταν λόγος για πτώση των τιμών του πετρελαίου έως και στα 50 δολάρια το βαρέλι και τώρα εκφράζονται φόβοι για νέα ιστορικά υψηλά, με φόντο την εκτίμηση ότι το Ισραήλ θα χτυπήσει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν. Είναι μία εποχή, κατά την οποία οι λεγόμενοι «δείκτες φόβου» θα μπορούσαν να εκτιναχθούν εν μία νυκτί σε επίπεδα που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ ξανά. Και αυτό, γιατί φαίνεται ότι οι εξελίξεις του τελευταίου χρόνου άνοιξαν το Κουτί της Πανδώρας στη Μέση Ανατολή, με προεκτάσεις που φτάνουν μέχρι και στη χρήση πυρηνικών όπλων.
Προσώρας, πάντως, οι επενδυτές δείχνουν ψυχραιμία και το χρηματιστηριακό πάρτι που ξεκίνησε στο δ’ τρίμηνο του 2022 καλά κρατεί. Η μανία για την Τεχνητή Νοημοσύνη και πρόσφατα ο συνδυασμός μειώσεων επιτοκίων από τη Fed και τα στοιχεία που δείχνουν ότι η αμερικανική οικονομία, κατά πάσα πιθανότητα αποφεύγει την ύφεση, λειτουργούν ως καύσιμα που συντηρούν το πιο εκκωφαντικό ράλι της σύγχρονης ιστορίας των αγορών. Από τις 3.577 μονάδες που βρισκόταν στις 12 Οκτωβρίου του 2022, ο S&P 500 διέγραψε μία απότομα ανοδική πορεία και δεν ξανακοίταξε πίσω. Ο κορυφαίος χρηματιστηριακός δείκτης κέρδισε 60% σε σχεδόν δύο χρόνια, φτάνοντας στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 στις 5.762,48 που είναι ιστορικά η υψηλότερη τιμή του.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν όντως το Ισραήλ και το Ιράν έρθουν σε ευθεία πολεμική σύγκρουση. Μπορεί να υπάρξει ράλι όταν βρίσκεται σε εξέλιξη μία μεγάλη γεωπολιτική κρίση, της οποίας οι συνέπειες και η κατάληξη είναι απρόβλεπτες; Μία εύκολη απάντηση είναι ότι σε μία γεωπολιτική κρίση οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις μετοχές και στρέφονται σε ασφαλή καταφύγια όπως ο χρυσός, ο οποίος παραδοσιακά θεωρείται το καλύτερο μέσο αντιστάθμισης έναντι γεωπολιτικών κινδύνων.
Η JPMorgan έχει ένα καλό και ένα κακό… μαντάτο για τους επενδυτές. Αναλύοντας τις επιδόσεις του S&P 500, μετά από 36 γεωπολιτικά γεγονότα, που έλαβαν χώρα τα τελευταία 80 χρόνια, οι αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας βρήκαν ότι οι μετοχές «σοκάρονται» στην αρχή αλλά επιστρέφουν στους μακροπρόθεσμους μέσους όρους τους σε διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Όμως η φορά που, πάλι σύμφωνα με τη JPMorgan, οι μετοχές αντέδρασαν πολύ έντονα αρνητικά μετά από κάποιο γεωπολιτικό επεισόδιο - και για καιρό - ήταν στην περίπτωση της πετρελαϊκής κρίσης του 1973, όταν 12 μήνες από το αραβικό εμπάργκο ο S&P 500 υποχωρούσε κατά 37%.
Μία μεγάλη πετρελαϊκή κρίση, λοιπόν, έχει τη δυναμική όχι μόνο να σταματήσει το ράλι αλλά να αντιστρέψει εντελώς το επενδυτικό κλίμα. Οι συνθήκες, βέβαια, δεν είναι ίδιες, καθώς σήμερα οι προμήθειες πετρελαίου μπορούν να καλυφθούν με διάφορους τρόπους, όπως συνέβη μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ανάγκη πλέον το αραβικό πετρέλαιο. Επομένως, ο αντίκτυπος της γεωπολιτικής κρίσης θα είναι μικρότερος για την οικονομία και τις μετοχές. Εκτός και αν τα πράγματα ξεφύγουν πέρα από κάθε έλεγχο και φτάσουμε στο σημείο να εμπλακούν μεγάλες δυνάμεις…
Η Allianz, από την πλευρά της, εκτιμά ότι το παλιό επενδυτικό ρητό «αγόρασε όταν ακούσεις κανόνια» δεν ισχύει σήμερα και καλεί τους επενδυτές να βασίζουν τις αποφάσεις τους στη γενικότερη υγεία της οικονομίας και στις προοπτικές των κλάδων στους οποίους θέλουν να τοποθετηθούν.
