Μεγάλη αναταραχή έχει προκαλέσει στον επενδυτικό κόσμο το «μακελειό» της Black Friday στις αγορές, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μετάλλαξη Όμικρον και την αβεβαιότητα που τη συνοδεύει. Σε μία παραδοσιακά πολύ καλή ημέρα για τις αγορές, ο Dow Jones σημείωσε «βουτιά» 900 μονάδων και οι S&P 500 και Nasdaq τον ακολούθησαν με πτώση άνω του 2%, ενώ ο «δείκτης φόβου» VIX εκτοξεύθηκε κατά 54%. Η τελευταία φορά που ο VIX είχε αντιδράσει τόσο έντονα ήταν στα τέλη Ιανουαρίου του 2021 και πάλι εξαιτίας των φόβων για την πανδημία.
Είναι αλήθεια ότι εδώ και πολύ καιρό οι αγορές αναζητούν μία «καλή» αφορμή για να διορθώσουν. Ενώ παραμένει μέχρι στιγμής άγνωστο το πόσο πιο μεταδοτικό ή θανάσιμο είναι το νέο στέλεχος του SARS-CoV-2 που ανακαλύφθηκε στη Νότια Αφρική, οι επενδυτές προχώρησαν σε μαζικές ρευστοποιήσεις την Παρασκευή, εγκαταλείποντας κάθε asset που θεώρησαν ότι εμπεριέχει αυξημένο ρίσκο. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να εκτιμήσει με ασφάλεια το βάθος μιας πιθανής διόρθωσης, όμως μπαίνουμε στον τελευταίο μήνα του έτους και ξυπνούν μνήμες από τον χειρότερο χρηματιστηριακά Δεκέμβρη του αιώνα, αυτόν του 2018, και γι’ αυτό οι επενδυτές θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και την πρόβλεψη της Citi, τότε μάλλον θα πρέπει έχουν βάση οι ανησυχίες για επανάληψη του… δράματος του 2018. Σύμφωνα με την Citi, τα κακά μαντάτα από το μέτωπο της πανδημίας, σε συνδυασμό με τις «τραβηγμένες» αποτιμήσεις, τις κινήσεις σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής και το ταραγμένο κλίμα, δικαιολογούν απόλυτα τόσο το sell-off της περασμένης Παρασκευής, όσο και πιθανή συνέχεια της πτώσης.
Παρ’ όλα αυτά, η αμερικανική τράπεζα τονίζει ότι δεν λαμβάνει υπερβολικά σινιάλα «bear αγοράς» και γι’ αυτό το λόγο θα αγόραζε σε κάθε πτώση. Σημειώνει δε, πως μετά το τρέχον sell-off οι τιμές-στόχοι που έχει δώσει για το 2022 υποδεικνύουν ότι οι παγκόσμιες μετοχές έχουν περιθώρια ανόδου της τάξης του 7% έως το τέλος του επόμενου έτους.
Παραδοσιακά, το τρίμηνο Νοεμβρίου – Ιανουαρίου είναι το καλύτερο για τα χρηματιστήρια και ο Δεκέμβριος είναι ο 2ος καλύτερος μήνας του έτους μετά τον Νοέμβριο. Όμως το 2018 καμία παράδοση δεν επιβεβαιώθηκε. Συνολικά, το 2018 ήταν για τις μετοχές η χειρότερη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας και ο Δεκέμβριος έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό καθώς ήταν ο χειρότερος Δεκέμβριος από τη Μεγάλη Ύφεση του 1929.
Η 24η Δεκεμβρίου του 2018 έμεινε στην ιστορία. Ήταν η πρώτη φορά στα χρονικά που οι Dow Jones και S&P 500, σημείωσαν τόσο μεγάλη πτώση παραμονή Χριστουγέννων. Ο S&P 500 υποχώρησε 2,7% σε χαμηλό 20 μηνών και ο Dow έγραψε μαύρη σελίδα στην 122 ετών ιστορία του με πτώση 2,9%. Ανήμερα των Χριστουγέννων ο ιαπωνικός Nikkei κατέγραψε απώλειες 5% κι έτσι το Santa Claus Rally θεωρήθηκε ως μη γενόμενο.
Από την αρχή του Δεκεμβρίου 2018 έως και την παραμονή των Χριστουγέννων, ο S&P 500 βυθίστηκε με σωρευτική πτώση της τάξης του 15%, διακόπτοντας έστω για λίγο το μεγαλύτερο ανοδικό ράλι που είχε καταγραφεί μέχρι τότε. Είχε προηγηθεί ένας Νοέμβριο με μικρά κέρδη 1,8% και ένας Οκτώβριος με πτώση 7% από τα ιστορικά μέχρι τότε υψηλά του Σεπτεμβρίου.
Σήμερα, βέβαια, οι συνθήκες δεν μοιάζουν καθόλου με το 2018 γιατί πολύ απλά υπάρχει η πανδημία. Άρα, δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε λ.χ. τη στάση της Fed, η οποία είχε αυξήσει 4 φορές τα επιτόκια μέσα στο 2018 ή την αβεβαιότητα που κυριαρχούσε για τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας. Διότι όλα αυτά μοιάζουν σήμερα με… βόλτα στο πάρκο μπροστά στην πανδημία.
Αυτό, λοιπόν, που κάνει τους αναλυτές επιφυλακτικούς είναι ότι ο εφιάλτης της πανδημίας επέστρεψε. Και μπορεί η αναταραχή να προκλήθηκε από τη νέα μετάλλαξη, όμως η επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεων για την οικονομία και τις αγορές έχει ξεκινήσει πολύ πριν προκαλέσει πανικό η Όμικρον. Η Ευρώπη επιστρέφει στα lockdown, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αυστρία, και σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό και την ενεργειακή κρίση ανάγκασαν οίκους όπως τη Citi να υποβαθμίσουν τις προβλέψεις για το ΑΕΠ.
Η Citi υπογραμμίζει, τέλος, ότι οι μετοχές των ανεπτυγμένων αγορών διαπραγματεύονται κοντά στα ιστορικά τους υψηλά, με τον MSCI AC World να διαπραγματεύεται σε 18 φορές τα εκτιμώμενα κέρδη ανά μετοχή 12μηνου, όταν ο μακροπρόθεσμος μέσος του είναι 15 φορές. Παράλληλα, ο δείκτης Levkovich δείχνει ότι το επενδυτικό κλίμα στις ΗΠΑ παραμένει σε συνθήκες ευφορίας και γι’ αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί νέο sell-off.
