Η δημοπρασία ελληνικού ενδιαφέροντος του οίκου Bonhams έχει συγκεντρώσει όλα τα βαριά «χαρτιά» της εγχώριας τέχνης για τη δεύτερη, κατά σειρά, πώληση στο Παρίσι, στις 24 Νοεμβρίου. Σε πρώτη ανάγνωση και, συγκρίνοντας την επερχόμενη δημοπρασία με την προηγούμενη, διαπιστώνει κανείς ότι παρέχει μια πλειάδα έργων σε εξαιρετικά χαμηλή αρχική τιμή.
«Εσείς τι θα αγοράζατε, bitcoin, Apple ή χρυσό;» τιτλοφορεί το άρθρο του στο Liberal ο πάντοτε ενημερωμένος περί τα οικονομικά, Κωνσταντίνος Μαριόλης. Αναρωτιέμαι αν τέτοιες αναγωγές μπορούν να γίνουν στην αγορά της τέχνης, καθώς η ζήτηση των έργων και η ψυχολογία του φιλότεχνου κοινού κινείται από εντελώς διαφορετικά κριτήρια. Υπάρχουν συλλέκτες που έχουν σαφή προσανατολισμό κι επεκτείνουν τη συλλογή τους σταθερά, κοιτώντας αποκλειστικά την εποχή που δημιουργήθηκε το έργο και τον δημιουργό του. Όσοι, όμως, βλέπουν στο έργο τέχνης αξία επενδυτική, θα βγουν πολλαπλά ωφελημένοι μελετώντας τα αποτελέσματα των δημοπρασιών. Οι πωλήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, είτε στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό, μοιάζουν, όχι απλά καθρέφτης των τάσεων, αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις, ουσιαστικός καθοδηγητής τους, γιατί διαμορφώνουν τα ρεκόρ στα μεγάλα ονόματα και, αν δεν καθορίζουν, επηρεάζουν δραστικά τις τιμές έργων των καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα.
Το Greek Sale του οίκου Bonhams έχει συγκεντρώσει όλα τα βαριά «χαρτιά» της εγχώριας τέχνης για τη δεύτερη, κατά σειρά, δημοπρασία του στο Παρίσι, που έχει προγραμματιστεί στις 24 Νοεμβρίου. Σε πρώτη ανάγνωση και, συγκρίνοντας την επερχόμενη πώληση με την προηγούμενη, διαπιστώνει κανείς ότι παρέχει αυτή τη φορά μια πλειάδα έργων (24 λαχνοί) σε εξαιρετικά χαμηλή αρχική τιμή (2.000 – 3.000 ευρώ). Ακριβά ονόματα όπως οι Μόραλης, Γαΐτης και Φασιανός εκπροσωπούνται με έργα αντιπροσωπευτικά της τέχνης τους από περιόδους ακμής. Τέτοιο είναι το παράδειγμα του «Καπνιστή ποδηλάτη» (Cycliste fumant, lot 121), από τον Αλέκο Φασιανό. Σε καλό μέγεθος (86x55 εκ.) χρονολογείται από το 1966, την περίοδο δηλαδή που ο δημιουργός ζούσε στο Παρίσι. Ο Φασιανός, όπως έχουμε κατ’ επανάληψη γράψει, παραμένει αξία κλασική και είναι από τα λιγοστά ονόματα των Ελλήνων που αναγνωρίζονται στο εξωτερικό. Το έργο εκτιμάται από 3.000 – 5.000 ευρώ.
Στην κατηγορία των έργων που κυμαίνονται από 5.000 έως 10.000 ευρώ, θα ξεχωρίζαμε δύο ζώντες δημιουργούς που, με τον τρόπο τους, θα μείνουν κι αυτοί κλασικοί στην αυριανή καλλιτεχνική σκηνή του τόπου. Ένας είναι ο Κώστας Παπανικολάου και το έργο του Χίος, 2000 / Η Κυριακάτικη Επίσκεψη (Chios, 2000/ La visite du Dimanche, lot 153). Μνημειακό σε διάσταση (122 x 148,5 εκ.) και ζωγραφισμένο με ακρυλικά σε πάνελ, απηχεί όλη τη μαστοριά του καλλιτέχνη. Δεν είναι που όλοι οι μεγάλοι συλλέκτες μας αγαπούν τη τέχνη του κι ανταγωνίζονται για την υπογραφή του. Ούτε βεβαίως ότι ο ίδιος επιλέγει να μην «σκοτώνει» τις τιμές των έργων του στους δύσκολους καιρούς μας. Ο Παπανικολάου είναι μοναδικός επίγονος του Σπύρου Παπαλουκά που προσθέτει έργο με προσωπικό χαρακτήρα και ταυτότητα στη ζωγραφική μας παράδοση. Η αρχική τιμή του έργου είναι 7.000 ευρώ.
Η άλλη περίπτωση ζωγράφου «στο τελάρο» που προχωρά με αυτοπεποίθηση και βγαίνει με αξιώσεις στη διεθνή αγορά, είναι η Μαρία Φιλοπούλου. Εξαιρετικά εργατική και προσεκτική στις επιλογές της, η καλλιτέχνις φιγουράρει πλέον σε μεγάλες συλλογές του εξωτερικού και σε χώρους με δημόσιο χαρακτήρα. Τα έργα της είναι εξίσου περιζήτητα σε ψηφιακές πλατφόρμες και η πορεία της δείχνει μόνο ανοδική. Το προσφερόμενο έργο με τίτλο «Το θερμοκήπιο» (La serre, lot 130) ανήκει σε μια μεγάλη ενότητα έργων που αφιέρωσε η ζωγράφος στη διαπραγμάτευση του φωτός και τις διαθλάσεις του, μέσα στο περιβάλλον του θερμοκηπίου. Μνημειακό σε διάσταση (204 x 193,5 εκ.), το έργο απηχεί την υψηλή ποιότητα της δουλειάς της. Εκτιμάται από τους ειδικούς του οίκου από 8.000 έως 12.000 ευρώ, τιμή εξαιρετικά χαμηλή.
Στα ακριβά έργα, συναντάμε όλα τα μεγάλα ονόματα. Ο Παρθένης εκπροσωπείται με ένα μουσειακό έργο – «Η Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου»-, που εύλογα κατέχει τον τίτλο του πιο ακριβού στο Greek Sale. Ας δούμε πιο αναλυτικά τις περιπτώσεις τριών καλλιτεχνών που μαγνητίζουν μεγαλοσυλλέκτες και ιδρύματα.
Την τιμητική του έχει φέτος ο Θεόφιλος. Ζωγράφος που κατεξοχήν συνδέεται με το ’21 και τους εθνικούς μας ήρωες, πρωταγωνίστησε φέτος σε αφιερώματα για την εθνεγερσία, με αποκορύφωμα την έκθεση που τρέχει αυτήν την περίοδο το Ίδρυμα Θεοχαράκη. Το Greek Sale διαθέτει 4 έργα του Θεόφιλου. Από αυτά ξεχωρίζουμε το φθηνότερο έργο με τίτλο «Πανήγυρις της εισοδείας του κονιάκ του Ανδρέου Καμπά εν Πειραιεί» (Célébrant le nouveau millésime de cognac à Pirée, lot 127). Στο προηγούμενο Greek Sale το έργο εκτιμήθηκε από 78.000 έως 100.000 ευρώ και δεν βρήκε αγοραστή. Σήμερα η αρχική του τιμή είναι 40.000 ευρώ. Το έργο είναι προικισμένο με όλη τη φρεσκάδα του Θεόφιλου και συνδυάζει ιδανικά τη λαϊκή παράδοση με τον εκβιομηχανισμό της χώρας.
Ανάμεσα στα 10 πιο ακριβά έργα της δημοπρασίας, δύο φέρουν την υπογραφή του Μόραλη. Η «Ποίηση» (έργο στην αρχική εικόνα, Poésie, lot 77) κυμαίνεται από 100.000 έως 150.000 ευρώ. Πιο χαμηλά ξεκινά το έργο «Κοντά στη θάλασσα» (Près de la mer, lot 116), στις 80.000 ευρώ. Φιλοτεχνήθηκε στην ώριμη περίοδο του δημιουργού (2006) που βρίσκεται σταθερά ψηλά στην ντόπια συλλεκτική κίνηση. Ο Μόραλης, είτε στα μνημειακά, είτε και στα μικρής φόρμας έργα του, είναι μια ασφαλής, για την ώρα, επενδυτική επιλογή για την ελληνική επικράτεια. Αν στο μέλλον χαμηλώσει το συλλεκτικό ενδιαφέρον, όπως έγινε με τον Γουναρόπουλο, μόνο ο χρόνος μπορεί να το δείξει.
Εκείνος, όμως, που με το έργο του μιλά, όχι μόνο στο ελληνικό, αλλά στο διεθνές κοινό, είναι ο Τάκις. Δε μιλάμε μόνο για τους συλλέκτες της Ευρώπης, οι οποίοι λίγο πριν την καραντίνα είδαν μεγάλες αφιερωματικές εκθέσεις με το όνομά του στην Tate Modern του Λονδίνου και στο MACBA της Βαρκελώνης. Ο διεθνής Takis μαγνητίζει με την ίδια ένταση τους νέους, δυνατούς συλλέκτες της Ασίας. Εκπροσωπείται από μία γερή γκαλερί του εξωτερικού με παρουσία στις μεγάλες μητροπόλεις – και στο Χονγκ Κονγκ - και το ίδρυμά του στην Ελλάδα έχει τη βούληση να προβάλλει τη δουλειά του σε Δύση, αλλά και στην Ανατολή που φαίνεται ότι σύντομα θα πάρει τα πρωτεία στο διεθνές χρηματιστήριο της τέχνης. Το Greek Sale παρέχει 5 έργα του δημιουργού με αρχικές τιμές που κυμαίνονται από 12.000 έως 22.000 ευρώ. Όλα, ανεξαιρέτως, έχουν μεγάλα περιθώρια ανόδου, προσφέροντας επενδυτικές ευκαιρίες στους αγοραστές. Στην εικόνα η χαλύβδινη «Λάμπα» (Lampe, lot 138) κατασκευάστηκε το 1990 με ύψος 218 εκ. Εκτιμάται από 15.000 έως 20.000 ευρώ.
Όλα τα έργα του Greek Sale και πληροφορίες γι’ αυτά μπορείτε να δείτε εδώ
