Το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών αποτελεί ουσιαστικά το Ταμείο Αποζημίωσης των Επενδυτών, με σκοπό την αποζημίωση των συναλλασσόμενων στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το Συνεγγυητικό στο οποίο συμμετέχουν 45 εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών (ΑΕΠΕΥ), 12 εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) και δύο εταιρείες διαχείρισης οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (ΑΕΔΟΕΕ), εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ) και έχει σαν πρόεδρο τον εκάστοτε πρόεδρο της ΕΚ.
Θα περίμενε κανείς ότι το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο το οποίο διοικείται από την αφρόκρεμα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, θα φρόντιζε αν όχι να βγάζει κέρδη από τα κεφάλαιά του ώστε να ισχυροποιείται, τουλάχιστον να μην χάνει.
Όμως αν κάποιος μελετήσει τα δημοσιοποιημένα οικονομικά στοιχεία θα δει ότι υπάρχει μια ακολουθία ζημιογόνων χρήσεων. Οι ζημίες του 2013 ανήλθαν στα 4,64 εκατ. ευρώ, του 2014 στις 0,2 εκατ. ευρώ, του 2015 στα 1,76 εκατ. ευρώ, του 2016 στα 5,31 εκατ. ευρώ, του 2017 στα 2,89 εκατ. ευρώ, του 2018 στις 0,9 εκατ. ευρώ, του 2019 στα 2,66 εκατ. ευρώ και του 2020 στα 2,28 εκατ. ευρώ. Βλέπουμε δηλαδή, ότι από το 2013 μέχρι και το 2020, οι συσσωρευμένες ζημίες ανέρχονται στο ποσό των 20,7 εκατ. ευρώ.
Οι ζημίες αυτές καλύπτονται από τα κεφάλαια που έχουν εισφέρει μέσω των μερίδων συμμετοχής τους, οι προαναφερθείσες ΑΕΠΕΥ, ΑΕΔΑΚ και ΑΕΔΟΕΕ. Ωστόσο, στους ισολογισμούς τους, οι συγκεκριμένες συμμετοχές, αποτιμώνται στις ονομαστικές τους αξίες, χωρίς να υφίστανται απομειώσεις της αξίας τους, λόγω των συσσωρευμένων ζημιών.
Και εγείρεται μια σειρά ερωτημάτων, τόσο προς το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου, όσο και προς τα μέλη του. Πως θα καλυφθούν οι συσσωρευμένες ζημίες του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου; Θα μπορέσουν τα μέλη του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου να καλύψουν από την πλευρά τους τις ζημίες αυτές;
Και φυσικά αντίστοιχα ερωτήματα θα πρέπει να απασχολήσουν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Ειδικά για τον τρόπο που διαχειρίζονται οι εποπτευόμενοι φορείς τις πραγματικές ζημιές τους. Αλλά και για τον τρόπο, που γίνεται η καταγραφή τους στα λογιστικά τους βιβλία.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί, ότι παρόλο που στο Χρηματιστήριο Αθηνών, όλες οι εισηγμένες εταιρείες είναι υποχρεωμένες να ακολουθούν τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ), το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο εφαρμόζει στους ισολογισμούς του τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ) στα πλαίσια του καθεστώτος των «πολύ μικρών οντοτήτων».
Βέβαια, ο τρόπος με τον οποίο το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, φροντίζει τα του οίκου του, σύντομα θα αλλάξει. Και αυτό διότι το Υπουργείο των Οικονομικών έχει ήδη στα χέρια του το πόρισμα της σχετικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου, που διέπει τη σύσταση και λειτουργία του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών, σύμφωνα με το οποίο το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο οφείλει να εφαρμόσει τα Διεθνή Λογιστικά πρότυπα Αναφοράς και να συντάξει, μετά από 25 χρόνια λειτουργίας, Εσωτερικό Κανονισμό.
Εδώ να σημειώσουμε ότι στο σχετικό υπόμνημα αναφέρεται ότι το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, ζητά να μην εφαρμοστούν τα ΔΛΠ για να μην αυξηθεί το λειτουργικό του κόστος. Γιατί όμως συμβαίνουν αυτά; Γιατί ένα νομικό πρόσωπο με καθαρά εξασφαλιστικό χαρακτήρα δεν εφαρμόζει τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, και δεν δημοσιεύει τις πλήρης οικονομικές του καταστάσεις με τον ίδιο τρόπο, όπως κάνουν τα μέλη του και οι εποπτευόμενες εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου;
Η απάντηση είναι απλή. Η διοίκηση του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου, η οποία μέσω ενός πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος που εφαρμόζει ελέγχεται από τους χρηματιστές του ΣΜΕΧΑ, δηλαδή του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίων Αθηνών, αναφέρει ότι συντάσσει τις οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με τα ΕΛΠ (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα) και μάλιστα με τις διατάξεις που αφορούν πολύ μικρές οντότητες βάσει ορίων των λογιστικών μεγεθών τους. Και έτσι αποτιμά τα ακίνητα του με βάση την αξία κτήσης τους, με μια εκτίμηση του έτους 2013 μείον τις αποσβέσεις που έχουν διενεργηθεί εν τω μεταξύ.
Τι συμβαίνει με τα ακίνητα του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου; Γιατί δεν αποτιμά την αξία των ακινήτων, που έχει στην κατοχή του στις τρέχουσες τιμές που ασφαλώς είναι υψηλότερες των τιμών του 2013; Μια κίνηση που θα έφερνε σε ισορροπία στο ισολογισμό του και θα απομάκρυνε ταυτόχρονα την ανησυχία των επενδυτών του Χρηματιστηρίου Αθηνών;
Το 2013, είχε ληφθεί μια απόφαση του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου που αφορούσε τις τότε «διαφορές εκτιμήσεως ακινήτων» που σύμφωνα με τον ισολογισμό του 2012 ανέρχονταν στα 25 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με την απόφαση, «η τυχόν υπεραξία, πέραν της καταχωρημένης στα βιβλία του Συνεγγυητικού τιμή κτήσης για τα παραπάνω ακίνητα, που θα προκύψει από την πώληση των ακινήτων ιδιοκτησίας του Συνεγγυητικού, αφορούσε στα μέλη, που συμμετείχαν στο υφιστάμενο τότε Κοινό Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Ασφαλείας των Χρηματιστηριακών Συναλλαγών, υπό τις διατάξεις του Ν.Δ. 3078/1954», πριν από το 1997. Σαν αποτέλεσμα έγινε μηδενισμός του λογαριασμού ΑΙΙΙ2 «Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας ακινήτων».
Έτσι με τη χρήση των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων, «αναβάλλεται» διαρκώς η προσαρμογή της αξίας των ακινήτων και η καταγραφή της υπεραξίας τους. Με αυτόν τον τρόπο τα μέλη του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου, χωρίζονται σε δυο κατηγορίες. Σε αυτούς που «δικαιούνται» τις υπεραξίες των ακινήτων και σε αυτούς που δεν τις «δικαιούνται».
Με αυτή τη λογική τα μέλη πριν από το 1997 δικαιούνται να καρπωθούν τις υπεραξίες των ακινήτων, ενώ τα μέλη μετά το 1997 δεν δικαιούνται. Και αναφερόμαστε σε ακίνητα που ανήκουν στο Συνεγγυητικό Κεφάλαιο σαν νομικό πρόσωπο και όχι σε φυσικά πρόσωπα.
Αυτή η στρέβλωση του θεσμού της εξασφάλισης των επενδυτών, εγείρει και ένα άλλο σημαντικό θέμα. Το θέμα της διοίκησης του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου.
Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων από το 2009, το οποίο ουσιαστικά προσφέρει ασφάλεια τους τραπεζικούς αποταμιευτές, είναι δηλαδή τρόπον τινά το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο των τραπεζών, διοικείται από στελέχη της Τραπέζης της Ελλάδος και οι εκπρόσωποι των τραπεζών αποτελούν μειοψηφία σε αυτό.
Αντίθετα, το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, διοικείται από τα ίδια τα μέλη του και μάλιστα με στρεβλό τρόπο. Το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, λόγω του δικού του εκλογικού συστήματος ελέγχεται ουσιαστικά από τον ΣΜΕΧΑ ο οποίος εκπροσωπεί ένα μέρος μόνον των ΑΕΠΕΥ μελών του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Και μάλιστα οι περισσότερες εταιρείες μέλη του ΣΜΕΧΑ, διατηρούν πολύ μικρά μερίδια αγοράς και οι εισφορές τους, αποτελούν ένα μικρό μέρος των συνολικών εισφορών του, καθώς τη μερίδα του λέοντος έχουν οι τραπεζικές ΑΕΠΕΥ οι οποίες δεν συμμετέχουν στον ΣΜΕΧΑ εδώ και χρόνια.
Μέσα στις επόμενες μέρες αναμένεται η κατάθεση του νομοσχεδίου σχετικά με τον εξορθολογισμό της λειτουργίας του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών. Ελπίζουμε η κυβέρνηση να θέσει στη σωστή της βάση την έννοια της «ασφάλειας και αποζημίωσης των επενδυτών», που επενδύουν στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
