Αν μόνο μέσα σε λίγες ώρες μπορεί μία είδηση από την Κίνα (για το μοντέλο AI της DeepSeek) να προκαλέσει τέτοιο πανικό στις αγορές, σκεφτείτε τι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια του 2025, όταν θα βρεθεί πιθανότατα σε πλήρη εξέλιξη η νέα φάση του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας.
Η εβδομάδα που μας πέρασε είχε αρκετές «συγκινήσεις» για τα χρηματιστήρια και οι εβδομάδες που έρχονται ίσως κρύβουν ακόμα περισσότερες, με τον Ντόναλντ Τραμπ να θέτει ήδη από χθες σε εφαρμογή το σχέδιο για την επιβολή δασμών σε Κίνα, Μεξικό και Καναδά, ενώ έπεται η Ευρώπη.
Ας ξεκινήσουμε όμως από τα ευχάριστα. Παρά την ταραχώδη εβδομάδα, τα παγκόσμια χρηματιστήρια κινήθηκαν ανοδικά μέσα στον Ιανουάριο, γεγονός που από στατιστικής πλευράς είναι θετικό για τη συνέχεια του έτους. Γι’ αυτό υπάρχει και το ρητό στη Wall Street που λέει «όπως πάει ο Ιανουάριος, πάει ολόκληρος ο χρόνος». Αν το ρητό επιβεβαιωθεί, το 2025 θα είναι ένα θετικό έτος για τις αγορές και θα έχει γίνει κάτι πολύ σπάνιο με τον S&P 500 να συμπληρώνει τρία χρόνια ανόδου, ωστόσο χωρίς να καταγράφει τα εντυπωσιακά κέρδη του 2023 και του 2024.
Ο S&P 500 σημείωσε κέρδη 2,70% μέσα στον μήνα, ο τεχνολογικός Nasdaq ενισχύθηκε κατά 1,64% και ο βιομηχανικός Dow Jones κατέγραψε άνοδο 4,7%. Στην Ευρώπη, μάλιστα, οι βασικοί δείκτες σημείωσαν ακόμη πιο εντυπωσιακές επιδόσεις, με τον πανευρωπαϊκό Stoxx 50 να κλείνει τον Ιανουάριο στο +8%, τον βρετανικό FTSE 100 στο +6% και τον γερμανικό DAX στο +9,15%. Όλα αυτά, βέβαια, έλαβαν χώρα στην… εποχή πριν τους δασμούς.
Με τον Τραμπ είναι έτοιμος να προχωρήσει στις υποσχέσεις-απειλές του, οι αγορές βρίσκονται αντιμέτωπες με τον κίνδυνο σημαντικής αλλαγής του κλίματος πριν το καλοκαίρι.
Κρίσιμος μήνας θεωρείται ο Απρίλιος όταν σύμφωνα με τον εκλεκτό του Τραμπ για το υπουργείο Εμπορίου, Χάουανρτ Λάτνικ, η σχετική έκθεση θα καθορίσει την πιο μακροπρόθεσμη προσέγγιση των ΗΠΑ στο θέμα των δασμών. Μία εξέλιξη που θα επηρεάσει τόσο την Ευρώπη, όσο και την Κίνα.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ χρησιμοποιεί τους δασμούς ως διαπραγματευτικό εργαλείο και ενδεχομένως στην περίπτωση της Ευρώπης να έχει αποτέλεσμα. Ακόμα και σε ό,τι αφορά τους δασμούς σε Μεξικό και Καναδά, οι επιπτώσεις δεν είναι αμελητέες καθώς οι Αμερικανοί αγοράζουν κάθε χρόνο αυτοκίνητα, τρόφιμα, τηλεοράσεις, παιχνίδια και άλλα προϊόντα συνολικής αξίας 900 δισ. δολαρίων. Προϊόντα των οποίων η τιμή μπορεί να αυξηθεί έως και κατά 25%.
Οι μεγαλύτερες ανησυχίες, ωστόσο, αφορούν την Κίνα. Ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε το 2018 δεν σταμάτησε υπό τον Μπάιντεν αλλά ο Τραμπ ρίχνει λάδι στη φωτιά δηλώνοντας ότι οι δασμοί είναι το μεγάλο όπλο των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα. Αναλυτές προειδοποιούν ότι το Πεκίνο έχει προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα και όλα αυτή η κατάσταση ενισχύει σε υπερβολικό βαθμό την αβεβαιότητα στις αγορές.
Πέρα από τους δασμούς, οι επενδυτές ανησυχούν και για την πορεία των τεχνολογικών εταιρειών, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη ότι η κινεζική DeepSeek έχει πετύχει ουσιαστικά να εκπαιδεύσει μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης στο ίδιο επίπεδο με τους αμερικανικούς κολοσσούς αλλά με πολύ χαμηλότερο κόστος και μάλιστα προσφέροντας την τεχνογνωσία σε όλους καθώς η λειτουργία βασίζεται σε ανοιχτό κώδικα. Μπορεί η αρχική ψυχρολουσία στη Wall να εξελίχθηκε μέχρι και σε εκτιμήσεις που αναφέρουν ότι η «σφήνα» της DeepSeek αποτελεί χρυσή ευκαιρία για τους αμερικανικούς κολοσσούς, όμως ο φόβος παραμένει.
Η υπόθεση της DeepSeek δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Δεν πρόκειται απλώς για μία κινεζική εταιρεία που… τόλμησε να κάνει κάτι πιο πρωτοποριακό από τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ. Ποιος ξέρει τι άλλο θα προκύψει από την Κίνα μέσα στους επόμενους μήνες, όταν το Πεκίνο έχει στόχο να κάνει την Τεχνητή Νοημοσύνη βασικό παράγοντα μετασχηματισμού της κινεζικής οικονομίας το 2025 και να εξελιχθεί σε παγκόσμιο κέντρο καινοτομίας έως το 2030;
Την ίδια ώρα, οποιαδήποτε είδηση που δεν ευνοεί τα αμερικανικά μεγαθήρια μπορεί να πυροδοτήσει εξελίξεις που θα φέρουν ανατροπή του θετικού κλίματος και του ράλι. Ήδη, το αμερικανικό MarketWatch αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου οι επενδυτές έδειξαν να στρέφουν το ενδιαφέρον τους περισσότερο σε εταιρείες εκτός των «Magnificent 7» - των εταιρειών δηλαδή που οδήγησαν το ράλι τα δύο προηγούμενα χρόνια. Το πλήγμα από την DeepSeek έχει γίνει ήδη αισθητό καθώς σύμφωνα με την Bank of America, μόνο στις 5 τελευταίες συνεδριάσεις το ETF που συνδέεται με τις επτά τεχνολογικές Roundhill Magnificent 7 ETF, σημείωσε πτώση 1,6%.
Το μόνο σίγουρο, λοιπόν, είναι ότι το θέμα των δασμών και οι εξελίξεις στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης και γενικότερα της τεχνολογίας αναμένεται να αποτελέσουν τους βασικούς καταλύτες της πορείας των χρηματιστηρίων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
