Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα (Τουρκία) και συνεχίζουμε με τα δύσκολα (Ελλάδα). Μια περιφερειακή δύναμη που επιθυμεί να καταστεί και ναυτική, θέλει να προβάλει την ισχύ της. Σπρώχνοντας μεγαλύτερη έξοδο και άρα περισσότερη θάλασσα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Καβαλώντας έως και τα ελληνικά νησιά (Ανατολικό Αιγαίο).
Λαμβάνοντας υπόψη, τόσο τη γεωγραφία και τα νέα απολύτως ευνοϊκά για την Αθήνα γεωπολιτικά δεδομένα όσο και κυρίως την απώλεια αξιοπιστίας και τη διάρρηξη εμπιστοσύνης που με ευθύνη του συντηρεί ο Τούρκος πρόεδρος, η απάντηση της Δύσης είναι ευσύνοπτη. Δυτικά της Τουρκίας, “no go”, ή εναλλακτικά “yok Tayyip bey”. Κι αυτό η Δύση το θεωρεί δεδομένο. Και στροφή να κάνει η Τουρκία τα ανωτέρω δεν ανακτώνται εύκολα. Κάτι γνωρίζουμε κι από εδώ μεριά (βλέπε φάκελος οικονομία).
Όταν στην Ελλάδα πελαγοδρομούσαμε στο βούρκο του χρεωκοπημένου εθνολαϊκισμού, οι Αμερικανοί ανακάλυπταν την Αλεξανδρούπολη. Αναβαθμίζοντας την Ελλάδα και προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση Τουρκίας και Ρωσίας. Πάλι τυχεροί λοιπόν διότι μ’ ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Ειδικά για τη Θράκη. Σήμερα όλοι αναφέρονται στο πλέον χειροπιαστό στρατηγικό λιμάνι - πολυεργαλείο. Η μετοχή του οποίου πολλαπλασιάζεται από την επομένη της ρωσικής εισβολής. Ο σχεδιασμός του όμως προϋπήρχε.
Κι αυτό διότι, παρακολουθώντας τις ταλαντώσεις του ρωσοτουρκικού εκκρεμές, οι ΗΠΑ ήταν υποχρεωμένες να «τρέξουν» πολλαπλά σενάρια εξελίξεων ώστε να καλύψουν τα νώτα τους. Κουνώντας μαντίλι στο πάλαι ποτέ «σιγουράκι» των Δαρδανελίων. Αλίμονο αν μια ηγεμονική δύναμη δεν φροντίζει να «μαγειρέψει πριν πεινάσει». Σφυρηλατώντας αντίβαρα εξισορρόπησης που θα συναθροιστούν υπό την ομπρέλα μιας ενισχυμένης περιφερειακής ισορροπίας δυνάμεων.
Στέλνοντας μήνυμα στο Λευκό Παλάτι πως σε δυτικές γεωγραφικές ζώνες που παραμένουν συνδεδεμένες με την εθνική ασφάλεια και τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ και ευρύτερα της Δύσης, η περιχαράκωση της Τουρκίας είναι στο τραπέζι. Ανατρέποντας πολιτικές δεκαετιών σε αέρα και θάλασσα.
Σε διαφορετική περίπτωση, καταντάς σαν τον Γκάμπριελ και τον Μπορέλ . Ο πρώτος ως Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών μας έλεγε παλαιότερα πως δεν μπορούμε να παραμείνουμε χορτοφάγοι σ’ έναν κόσμο σαρκοφάγων. Ο δε Μπορέλ το τερμάτισε μιλώντας για κήπους και ζούγκλες.
Έχει ενδιαφέρον πάντως πως εμείς ως Ευρωπαίοι σταθερά προτιμάμε τη χλωρίδα κάτι που δεν το λες και ευθυγραμμισμένο με την ανθρώπινη φύση. Αλήθεια, αν δεν ήταν οι Ουκρανοί στο πεδίο και οι Αμερικανοί σε όλα τα υπόλοιπα, το χορό που επιθυμούσε να σύρει η ρωσική αρκούδα, θα τον αναχαιτίζαμε με ανθοδέσμες και εργαλεία κηπουρικής; Σε αυτό το εφιαλτικό σενάριο, είναι η αρκούδα που θα αποφάσιζε πότε και με ποιο τρόπο θα τελειώσει ο χορός.
Είναι κατανοητό στους φυτοφάγους και στους «να κάνουμε καρδούλες των λαών, έρωτα και όχι πόλεμο»; Είναι ή όχι κατανοητό πως μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν μάνα εξ ουρανού για την Τουρκία, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική της θέση έναντι της Δύσης και δημιουργώντας ένα εξαιρετικά δυσμενές προηγούμενο για την Ελλάδα και την Κύπρο; Παραμένει αντιληπτό πως όσο διατηρείται η ενότητα της Δύσης, λειτουργεί περιοριστικά έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων;
Δυστυχώς, όχι. Παρόλο που η καθαρή και αξιόπιστη θέση της χώρας μας από κοινού με τη συμμετοχή μας στο δυτικό στρατόπεδο (λυπάμαι αλλά πόλεμο έχουμε) ευνοούν και ωφελούν τόσο το αξιακό παράδειγμα του φιλελεύθερού διεθνισμού όσο και κυρίως τον πυρήνα του εθνικού μας συμφέροντος με όρους γεωπολιτικού ρεαλισμού.
Κρίμα που η Τουρκία για ακόμη μια φορά έχει αντιληφθεί περισσότερα από εμάς. Κρίμα που η αντιπολίτευση στην Ελλάδα συνεχίζει να λέει ψέματα για το δικό της ρόλο και αποφεύγει τις άβολες αλήθειες, προκρίνοντας τις βολικές ψευδαισθήσεις. Κρίμα που ακόμα κι ένα μεγάλο κομμάτι των ελίτ αδυνατεί να συλλάβει και κυρίως να επικοινωνήσει στην κοινή γνώμη τη μεγάλη εικόνα και τις ευκαιρίες για μια Ελλάδα που ξαναμπαίνει στο γεωπολιτικό παιχνίδι.
Ακόμα χειρότερα που ορισμένοι κουτοπόνηροι εξακολουθούν να αντιλαμβάνονται τον τόπο ως εκδιδόμενη που αναζητά νταβατζή με ιδιότητα Σωτήρα. Δεν θέλουμε τέτοιους Σωτήρες και για την ακρίβεια δεν υπάρχουν στη διεθνή πολιτική των εθνών-κρατών. Κανείς δεν θα μας πάρει στα σοβαρά και κανείς δεν θα μας εκχωρήσει τίποτα. Πρόκειται για την αξιοπιστία μας, ανόητοι.
Δεν είναι δυνατόν να αναζητούμε ρόλους και προστασία αν εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι πρώτοι να βρέξουμε τα ποδαράκια μας. Φέρνοντας εις πέρας το ρόλο που το πρωί ζητάμε και το βράδυ αποκηρύσσουμε. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα με τις περιορισμένες επιλογές που διαθέτει, ο ρόλος του τζάμπα μάγκα ή του δήθεν παίζω με όλους, απλά δεν υφίσταται και το κυριότερο δεν μας ευνοεί. Θα συνεπάγεται κόστος και μάλιστα εθνικό.
Αυτή τη φορά ας επιλέξουμε μια θετική φαντασίωση. Με ενεργητική ευθύνη και προδραστικό πατριωτισμό απέναντι στη μιζέρια ενός κομπλεξικά μυγιάγγιχτου εθνοκεντρισμού που θα καταστήσει τη χώρα περισσότερο ανασφαλή κι ευάλωτη. Απαιτεί δουλειά, προσπάθεια και στρατηγική. Εργαζόμενοι στο τρίπτυχο άνθρωποι-διαδικασίες-πολιτικές.
Επαναπροσδιορίζοντας την εθνική ασφάλεια, απευθυνόμενοι στην ελληνική κοινωνία και τις ανάγκες της. Καταφέρνοντας να περάσουμε την αίσθηση στην κοινή γνώμη πως αντιλαμβανόμαστε τι χρειάζεται ο τόπος και πως αυτό θα το κάνουμε πράξη. Η σύμπλεξη συμφερόντων υπό την ομπρέλα του διατλαντικού δεσμού κάθε άλλο παρά εξαντλούνται στην άμυνα και τη σκληρή ισχύ.
Αντιθέτως, ενάρετα αναβαπτίζονται και πολλαπλασιάζονται μέσω της οικονομίας, του εμπορίου και των επενδύσεων, της υψηλής τεχνολογίας και πάνω από όλα της παιδείας. Με αναβαθμισμένο για την Ελλάδα πλασάρισμα στην επόμενη στροφή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και των αναδιατασσόμενων συσχετισμών ισχύος. Εν τέλει, λαμβάνοντας υπόψη την υπεράσπιση της γεωγραφία μας, αθροίζοντας μετρήσιμα οφέλη για την ανθεκτικότητα του κράτους και την προστασία της κοινωνίας.
Αυτή τη φορά όλα έχουν στρωθεί προκειμένου η Ελλάδα να ψηλώσει. Το μόνο που απομένει είναι να μην πυροβολήσουμε τα πόδια μας. Αναλαμβάνοντας την ιδιοκτησία του εγχειρήματος και ηγούμενοι της προσπάθειας. Δεν πρόκειται περί φαντασίωσης αλλά περί πραγματικότητας. Ωμής και προς διάθεση.
Ο κ. Σωτήριος Κ. Σέρμπος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Πρώην Επιστημονικός Διευθυντής Σχεδιασμού Πολιτικής στο Υπουργείο Εξωτερικών.
