Βαριά σφραγίδα στην τουρκική εξωτερική πολιτική βάζει ο Τ. Ερντογάν, καθώς βασικές επιλογές του έχουν μετατραπεί σε εθνική πολιτική από την οποία δεν έχει πρόθεση να αποστεί και η Αντιπολίτευση πέραν ορισμένων διαφοροποιήσεων στις σχέσεις με την Δύση, όπως δείχνει το προγραμματικό κείμενο Κοινής Πολιτικής των Έξι που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Τα έξι αντιπολιτευόμενα κόμματα που έχουν δεσμευθεί να παρουσιάσουν κοινό υποψήφιο απέναντι στον Τ. Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές έδωσαν στη δημοσιότητα το κείμενο Πολιτικής Συμφωνίας που έχει και αναφορές στην εξωτερική πολιτική αλλά και στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Σε μια προσπάθεια να αποστασιοποιηθούν από τη δαιμονοποίηση της Τουρκίας και στον προβληματισμό για το εάν τελικά προσανατολίζεται προς την Ανατολή, αποτέλεσμα της επιθετικής και τυχοδιωκτικής πολιτικής του κ. Ερντογάν διανθισμένης με τις γνωστές ρητορικές εκρήξεις, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης προσπαθούν να στείλουν καθησυχαστικά αν και δειλά μηνύματα προς τη Δύση, χωρίς όμως να εγκαταλείπουν την Ρωσία.
Είναι προφανές ότι μετά από είκοσι χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τον Ερντογάν ο οποίος τα τελευταία χρόνια αφομοίωσε βασικά στοιχεία της κεμαλικής εξωτερικής πολιτικής μέσα στον δικό του μεγαλοϊδεατισμό, η αντιπολίτευση δεν έχει διάθεση ούτε όμως και επιθυμεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά από την ακολουθούμενη εξωτερική πολιτική.
Για την Ελλάδα μάλιστα που οι αναφορές παραπέμπουν στη συνέχιση της ίδιας πολιτικής, η αλλαγή ύφους και το ρίξιμο των τόνων στην ρητορική πιθανόν θα δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Διότι μετά από μια εικοσαετία Ερντογάν, η ανακούφιση που θα προκαλούσε σε Ευρώπη και Αμερική η εμφάνιση ενός νέου πιο δυτικότροπου ηγέτη στην Άγκυρα και η διάθεση για συνεννόηση μαζί του, θα πέρναγε σε δεύτερο πλάνο τη διεκδικητική πολιτική της Τουρκίας εις βάρος της χώρας μας και θα καθιστούσε πιο δύσκολη στην Αθήνα την προσπάθεια της να επικοινωνήσει σε Συμμάχους και εταίρους την επικινδυνότητα του τουρκικού αναθεωρητισμού. Επίσης, είναι δεδομένο ότι Ευρώπη και Αμερική θα ήθελαν να δώσουν μια περίοδο χάριτος σε έναν νέο Τούρκο ηγέτη και πιθανότατα θα ζητούσαν και ορισμένες «παραχωρήσεις» από Ελλάδα και Κύπρο ώστε να δοκιμασθούν οι «αγαθές» προθέσεις του…
Στο κείμενο Κοινής Πολιτικής των έξι πέραν των βασικών αρχών ότι θα γίνει σεβαστή η ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία των χωρών της περιοχής και η αρχή της μη επέμβασης στα εσωτερικά τους επισημαίνεται το δόγμα Κεμάλ Ατατούρκ «Ειρήνη στην πατρίδα, Ειρήνη στον κόσμο» και η τήρηση της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών μέσω της διπλωματίας και του διαλόγου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν όμως οι αναφορές στην Ελλάδα, την Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αντιπολίτευση δηλώνει ότι θα αποτρέψει την απομόνωση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και θα δώσει προτεραιότητα στην επιδίωξη λύσεων στο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων δικαιοδοσιών και τη δίκαιη κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων μέσω επάλληλων διαπραγματευτικών διαδικασιών. Κάτι που παραπέμπει στην πρόταση Ερντογάν για «διάσκεψη για δίκαιο διαμοιρασμό του πλούτου», όπως εννοεί το «δίκαιο» η Τουρκία.
Σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο αναφέρεται ότι θα πρέπει να θεωρείται περιοχή ειρήνης και συνεργασίας και ότι η Αντιπολίτευση θα εργασθεί γι αυτόν τον στόχο, όμως δεν θα επιτρέψει καμιά εξέλιξη που μπορεί να βλάψει την κυριαρχία της Τουρκίας στο Αιγαίο.
Οι έξι δηλώνουν ότι θα επιλύσουν τα άλυτα ζητήματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας με διπλωματία, διάλογο και διαπραγματεύσεις προσανατολισμένες στη λύση, με βάση το διεθνές δίκαιο και την ευθυδικία, χωρίς να τεθούν σε κίνδυνο τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας.
Και ο κ. Ερντογάν διαρκώς ομιλεί για «διάλογο», ενώ η «ευθυδικία» ως αρχή για τις οριοθετήσεις αποτελεί πάγια θέση της Τουρκίας η οποία επιχειρεί να παρακάμψει τις καθαρές προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας για την επήρεια των νησιών κ.α..
Συγχρόνως, είναι σαφείς αν και δεν ομολογείται ρητώς, οι αναφορές στην αποφασιστικότητα της Τουρκίας στη μη «επιβολή τετελεσμένων εις βάρος των συμφερόντων της», όπως εκλαμβάνει την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Εξάλλου και το casus belli και οι γκρίζες ζώνες και τα νησιά που υποτίθεται «κατέχονται παράνομα από την Ελλάδα», έχουν την σφραγίδα των Κεμαλιστών, των οποίων την κληρονομιά διεκδικούν ηγέτες όπως ο κ. Κιλιτσάρογλου και η κ. Ακσενέρ…
Στο Κυπριακό και η Αντιπολίτευση ακολουθεί την εθνική πολιτική καθώς επισημαίνεται ότι το Κυπριακό είναι εθνική υπόθεση και θα επιδιωχθεί η επίτευξη μιας δίκαιης και μόνιμης λύσης που θα προστατεύει τα κεκτημένα δικαιώματα της «ΤΔΒΚ» και των Τουρκοκυπρίων και θα διασφαλίζει την κυρίαρχη πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων.
Επιχειρώντας ένα άνοιγμα προς την Ευρώπη, οι έξι επαναλαμβάνουν την προσήλωσή του στην πλήρη ένταξη στην Ε.Ε., ζητούν την ολοκλήρωση της διαδικασίας απελευθέρωσης των θεωρήσεων εισόδου για την Ε.Ε. υπόσχονται ότι θα συμμορφώνονται με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και θα εφαρμόζουν τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον όμως είναι ότι δεσμεύονται να επιδιώξουν την αναθεώρηση της Συμφωνίας Επανεισδοχής του 2014 και την Συμφωνία του Μαρτίου 2016 ώστε να υπάρξει όπως αναφέρουν νέα προσέγγιση Ε.Ε. και Τουρκίας στο προσφυγικό «αναλαμβάνοντας από κοινού την ευθύνη και με επιμερισμό των βαρών».
Αναγνωρίζεται η σημασία του ΝΑΤΟ για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας επισημαίνεται όμως ότι η συμβολή της Τουρκίας στην Συμμαχία θα γίνεται «με βάση την λογική και αφού ληφθούν υπόψη τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας».
Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ οι Έξι υπόσχονται επανακαθορισμό των σχέσεων που θα τεθούν όπως αναφέρουν σε «θεσμική βάση, μέσω συνεννόησης μεταξύ ίσων και προώθηση σχέσεων συμμαχίας που θα βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη», ενώ γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην δέσμευση για να καταβληθούν προσπάθειες ώστε να επιστρέψει η Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35 (χωρίς βεβαίως να διευκρινίζεται τι θα γίνει με τους S400).
Η Αντιπολίτευση που αποφεύγει την οποιαδήποτε αναφορά στον πόλεμο της Ουκρανίας, καταφεύγει σε γενικόλογη αναφορά στην Ρωσία με την δέσμευση ότι «θα διατηρηθούν οι σχέσεις με την Μόσχα στην βάση της κατανόησης μεταξύ ίσων και με την ενίσχυση ενός ισορροπημένου και εποικοδομητικού διαλόγου».
Σε μια προσπάθεια διακριτικής αποστασιοποίησης από τον κ. Ερντογάν, η Αντιπολίτευση δεσμεύεται να επαναξιολογήσει την σχέση με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και τον ASEAN και με σαφή αιχμή προς τον κ. Ερντογάν δηλώνει ότι θα τεθεί τέρμα σε «πρακτικές που βασίζονται σε εσωτερικούς πολιτικούς υπολογισμούς και ιδεολογικές προσεγγίσεις στην εξωτερική πολιτική»..
