Η Τουρκία θέτει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών ήδη από τη δεκαετία του 1970. Η αιτίαση ότι τα νησιά έχουν παραχωρηθεί στην Ελλάδα υπό την αίρεση ότι θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα, υπήρχε πάντα στο τραπέζι με κεκαλυμμένο τρόπο, αλλά ουδέποτε είχε τεθεί τόσο απροκάλυπτα όσο τον τελευταίο χρόνο. Η Τουρκία θέτει το ζήτημα και θα συνεχίσει να το κάνει με μεγάλη επιμονή, καθώς θεωρεί ότι δεν έχει πλέον πολλές επιλογές.
Είχε επιχειρήσει από τα μέσα του '90 να επιβάλει την αντίληψη ότι υπάρχουν γκρίζες περιοχές στο Αιγαίο (Ίμια), δοκίμασε έκτοτε να το κάνει με απειλές, τακτικές παραβάσεων και παραβιάσεων, χωρίς όμως να το καταφέρει, καθώς η Αθήνα αρνείται σταθερά να μπει σε αυτή τη λογική της τουρκικής πίεσης.
Τον τελευταίο χρόνο, όμως, η Τουρκία επιχειρεί να δώσει μια νομιμοφάνεια στο επιχείρημα και στόχος της είναι να το αναδείξει σε ζήτημα περιφερειακής ασφάλειας. Η διαφορά με το παρελθόν είναι ότι το τουρκικό καθεστώς συνδέει πλέον απροκάλυπτα τη δήθεν παραβίαση των συνθηκών εκ μέρους της Ελλάδας με την κυριαρχία των νησιών. Πιστεύει ότι έτσι θα μας αναγκάσει να συζητήσουμε τους όρους ενός μεγάλου συμβιβασμού.
Τι κινδύνους αυτό ελλοχεύει; Επειδή η Άγκυρα θεωρεί μονομερώς ότι τα νησιά δεν έχουν κυριαρχικά δικαιώματα, και ότι η τουρκική υφαλοκρηπίδα φτάνει μέχρι το μέσο του Αιγαίου, να αποφασίσει να ξεκινήσει έρευνες. Δηλαδή, να δοκιμάσει τις αντοχές της ελληνικής πλευράς, η οποία σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίσει τα συμφέροντά της και να αποφύγει μια μείζονα κρίση, που θα μπορούσε να φτάσει ακόμη σε θερμό επεισόδιο. Αφορμές θα μπορούσαν να υπάρξουν πολλές, όπως για παράδειγμα μια αδειοδότηση στο μέσο του Αιγαίου για ένα θαλάσσιο αιολικό πάρκο.
Τα παραπάνω αφορούν προφανώς το χειρότερο σενάριο. Το λιγότερο κακό, είναι ότι η Άγκυρα επιχειρεί να θέσει για μια ακόμη φορά ένα νομιμοφανή τρόπο για να επιβάλει εκείνη το πλαίσιο της συζήτησης.
Στον αντίποδα, το κακό σενάριο συνδέεται και με τη συγκυρία. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, η Τουρκία θα μπορούσε να προκαλέσει κλιμάκωση, ενώ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας.
Το σενάριο έχει ορίζοντα τις εκλογές στη γείτονα το 2023 ή όποτε αυτές γίνουν. Παίζουν φυσικά το ρόλο τους η κατάσταση που βιώνει η Τουρκία, τα προβλήματα στην οικονομία της που οξύνονται, η πόλωση στο εσωτερικό με την αντιπολίτευση που αποτελεί πλέον μια καθημερινή πραγματικότητα, και ενώ ολοένα και περισσότεροι δεν αποκλείουν ήττα του Ερντογάν στις επόμενες εκλογές.
Η Αθήνα γνωρίζει πολύ καλά τους παραπάνω κινδύνους, το έχει δείξει με τη συμπεριφορά της τα δύο τελευταία χρόνια. Προφανώς και δεν επιτρέπεται καμία χαλάρωση και κανένας εφησυχασμός.
