Κάθε άλλο παρά εφησυχασμό πρέπει να προκαλεί το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από την Τρίπολη και την Άγκυρα για την έναρξη των ερευνών της EXXON MOBIL νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης καθώς η Άγκυρα εκτιμάται ότι θα επιχειρήσει να απαντήσει με κινήσεις επί του πεδίου, ενώ η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά θέλει να αποφύγει ένα νέο κύμα καταδικαστικών ανακοινώσεων από σημαντικούς διεθνείς παράγοντες.
Η Τουρκία κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλείψει την επιθετική ρητορική εναντίον της Ελλάδας και δείχνει να είναι σε φάση σχεδιασμού των επόμενων βημάτων, καθώς πλέον η περίοδος αναμονής που υπήρχε, μια και ο πρόεδρος Ερντογάν περιμένει ως το τέλος του έτους την έκβαση της υπόθεσης των F-16, μάλλον εξαντλείται μετά την επικράτηση των Δημοκρατικών στη Γερουσία, όπου ο Μ. Μενέντεζ που έχει λάβει απόλυτα αρνητική στάση στο θέμα αυτό, θα παραμείνει εκτός απροόπτου επικεφαλής της πανίσχυρης Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων.
Η Τουρκία δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια της για την περιοχή και δεν θα έχει κανένα λόγο να μην επιχειρήσει τετελεσμένα όσο είναι ακόμη καιρός στέλνοντας ερευνητικό σκάφος για έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές που διεκδικεί η Λιβύη, κατόπιν πρόσκλησης της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά.
Η συζήτηση των τελευταίων ημερών στην Άγκυρα για το εάν με τη Λιβύη έχουν υπογραφεί συμφωνίες η μνημόνια (που δεν απαιτούν κατά τον κ. Τσαβούσογλου κύρωση από τη λιβυκή Βουλή) δείχνει την πρόθεση της για δημιουργία νομιμοφάνειας σε όποιες κινήσεις.
Η έναρξη των ερευνών είναι μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή για την Ελλάδα όχι μόνο για το οικονομικό σκέλος της υπόθεσης (αν και θα πρέπει να σταματήσουν οι πανηγυρισμοί για εντελώς αυθαίρετες εκτιμήσεις των «εσόδων» που θα προκύψουν ή για την τρέχουσα αξία των κοιτασμάτων, τα οποία προς το παρόν δεν έχουν ακόμη εντοπισθεί).
Διπλωματικά η Ελλάδα δείχνει αποφασισμένη μετά από δεκαετίες αναβολών λόγω του φοβικού συνδρόμου που διακατέχει τις πολιτικές ηγεσίες, αλλά και τη δυσχερή κατάσταση της βιομηχανίας υδρογονανθράκων τα τελευταία χρόνια, να αναζητήσει και να αξιοποιήσει τυχόν υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στην υφαλοκρηπίδα της. Και επίσης εμπράκτως δηλώνει ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο σε μια τέτοια κίνηση η απροθυμία γειτονικών χωρών να συμφωνήσουν σε οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο κ. Μητσοτάκης στην αρχή της θητείας του έδινε προτεραιότητα στην πράσινη ενέργεια και όχι στους υδρογονάνθρακες, ενώ και ο ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας πριν από σχεδόν δυο χρονιά δήλωνε στο Arab news ότι η Ελλάδα «πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο» και ότι «η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου», όμως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τα νέα δεδομένα που προκάλεσε η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, επέβαλλαν την αλλαγή προτεραιοτήτων.
Ξεκινώντας τις έρευνες (όπως από την πρώτη στιγμή επισημάναμε) σε περιοχή που βρίσκεται βορειότερα από τη μέση γραμμή που έχει χαραχθεί μονομερώς βάσει του Νόμου Μανιάτη, στερεί την δυνατότητα στην κυβέρνηση Ντμεϊμπά να διατυπώσει βάσιμες αντιρρήσεις για τις ελληνικές έρευνες, καθώς στη μεγαλύτερη έκταση τους οι περιοχές ερευνών εμπίπτουν στη δυνητική ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Έτσι δημιουργείται τετελεσμένο στην περιοχή και φέρνει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά που εφόσον αντιδράσει, θα πρέπει συγχρόνως να απαντήσει και στην πρόσκληση που έχει απευθύνει ο Έλληνας πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης για έναρξη συζητήσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών.
Μια πρόταση βεβαίως η οποία θα πρέπει να αποσαφηνιστεί από ελληνικής πλευράς, καθώς ο ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας δήλωσε ότι η οριοθέτηση με τη Λιβύη μπορεί να προκύψει μόνο μετά την εκλογή νέας αντιπροσωπευτικής και νόμιμης κυβέρνησης στην Τρίπολη. Το χάος που επικρατεί στη Λιβύη (και δεν προβλέπεται να τερματισθεί σύντομα) ίσως πρέπει να προβληματίσει την Αθήνα και να επανεκτιμήσει τις προσεγγίσεις της για την πολιτική κατάσταση στη Λιβύη.
Οι σχέσεις με την Ανατολική Λιβύη, τον πρόεδρο της Βουλής Ακίλα Σάλεχ και τον στρατηγό Χαφτάρ είναι χρήσιμες και θετικές, αλλά επιβάλλεται να αποκατασταθεί η παράλληλη σχέση και με την Τρίπολη, που τυπικά η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, παρά τους περιορισμούς που της έχουν επιβληθεί από την εσωτερική Πολιτική Συμφωνία, συνεχίζει να είναι αυτή που εκπροσωπεί τη χώρα διεθνώς και έναντι του ΟΗΕ και όπου συγχρόνως υπάρχει και ο πρόεδρος του προεδρικού Συμβουλίου κ. Μένφι από τους ελάχιστους που μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον διατηρούσε μια θετική επαφή με την Αθήνα.
Ειδικά μετά τον καταιγισμό καταδικαστικών δηλώσεων από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την ΕΕ αλλά και την Αίγυπτο για την πρωτοβουλία της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά να υπογράψει μια ακόμη συμφωνία με την Τουρκία για τις έρευνες υδρογονανθράκων, η Αθήνα έχει ένα ακόμη διπλωματικό χαρτί στα χέρια της που της επιτρέπει με μεγαλύτερη άνεση να συνομιλήσει με την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών φαίνεται να έχει συνταχθεί με την σκληρή γραμμή του Καΐρου έναντι του Ντμπεϊμπά, όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην μεν Βεγγάζη της Ανατολικής Λιβύης επισκέψεις πραγματοποιεί ο αρχηγός των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών Αμπάς Κάμελ, ενώ στην Τρίπολη είναι διαπιστευμένος επιτετραμμένος της Αιγυπτιακής πρεσβείας που έχει αναλάβει και τις επαφές με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά.
Για την Αθήνα που διατηρεί άριστες σχέσεις με την Αίγυπτο μια εξαιρετικής σημασίας κίνηση θα ήταν η επιδίωξη συμφωνίας ώστε να αρχίσουν συνομιλίες για παραπομπή στη Χάγη, εφόσον δεν συγκλίνουν οι θέσεις των δυο χωρών, για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού που είναι το ανατολικό όριο της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ.
Μια τέτοια πρωτοβουλία θα έθετε εμμέσως και το τουρκολιβυκό Μνημόνιο στην κρίση του Δικαστηρίου και συγχρόνως θα υποχρέωνε και την Τουρκία να εμπλακεί στη διαδικασία αυτή ως χώρα που δικαιούται θαλάσσιες ζώνες στην περιοχή αυτή.
Βεβαίως, δεν είναι γνωστό αν έχει αλλάξει κάτι στις θέσεις του Καΐρου, που πριν δυο χρόνια δεν επιθυμούσε να ανοίξει θέμα οριοθετήσεων ανατολικά του 28ου μεσημβρινού και για να μην προκαλέσει ευθέως την Τουρκία κυρίως όμως λόγω των δικών του διεκδικήσεων στη θαλάσσια αυτή περιοχή που εάν εφαρμοσθεί η τουρκική επιχειρηματολογία τότε θα είναι κερδισμένη και η Αίγυπτος αποσπώντας ένα σημαντικό τμήμα της διεκδικούμενης από την Ελλάδα υφαλοκρηπίδας.
Όμως το να στραφεί η Αθήνα προς το Κάιρο παράλληλα με την πρόταση προς τη Λιβύη, πρέπει ι να είναι στο πλαίσιο μιας συνολικής στρατηγικής που θα έχει αποτελέσματα και θα υποχρεώσει την Τουρκία να εμπλακεί στη διπλωματική διαδικασία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τουλάχιστον στην Ανατολική Μεσόγειο. Και βεβαίως θα πρέπει να προωθηθεί η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων αρχικά νοτίως της Κρήτης στα 12 ν.μ.
Η έναρξη των ερευνών ήταν ένα πρώτο βήμα, που δεν πρέπει να είναι το τελευταίο ώστε να ανακτήσει η χώρα μας την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Ανατολική και Κεντρική Μεσόγειο.
