Στην κρίσιμη δεκαετία του 1960 ο Μακάριος για να εδραιώσει τη μονοκρατορία του δεν αρκέστηκε στους μηχανισμούς του Γεωρκάτζη –κρατικούς και παρακρατικούς– χρειαζόταν και τα ισχυρά κοινωνικά στηρίγματα του ΑΚΕΛ. Όμως η ηγεσία του ΑΚΕΛ –πλήρως υποταγμένη στα κελεύσματα της Σοβιετικής Ένωσης– ζήτησε ανταλλάγματα και ο Μακάριος τα έδωσε. Ποια ήταν αυτά;
Επειδή η Κύπρος δεν μπορούσε να περάσει στη σφαίρα επιρροής των Σοβιετικών, θα έπρεπε να μην περάσει και στη νατοϊκή σφαίρα. Έτσι, τόσο η Ένωση με την Ελλάδα, έναντι εδαφικών ανταλλαγμάτων στην Τουρκία, όσο και η διπλή ένωση, βρισκόταν σε αντίθεση με τα σοβιετικά συμφέροντα και για αυτό ο Μακάριος στάθηκε σταθερά ενάντιος. Εξάλλου, αυτές οι λύσεις δεν συμβάδιζαν με τις φιλοδοξίες του.
Αυτή την πολιτική συνέχισαν και οι διάδοχοί του, ασχέτως αν τη Σοβιετική Ένωση διαδέχθηκε η Ρωσία. Η οικονομική κυρίως διαπλοκή είχε βαθιές ρίζες.
Σήμερα, φαίνεται πως αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία αλλάζει ρότα. Ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης έχει προχωρήσει σε σημαντικές κινήσεις –βλ. συμφωνίες με ΗΠΑ– που καθιστούν την Κύπρο μέρος των δυνάμεων, που αγωνίζονται εναντίον του «άξονα του κακού». Πέραν, όλων των άλλων, έχει προσφέρει διευκολύνσεις στις αεροναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας που επιτηρούν τις ακτές του Λιβάνου και του Ισραήλ και όχι μόνο.
Προχθές, όπως αναφέρει η κυρία Λένα Αργύρη από τις ΗΠΑ (βλ. Καθημερινή 23 Δεκεμβρίου), ο Νίκος Χριστοδουλίδης διόρισε ειδική αντιπρόσωπο για τις θρησκευτικές ελευθερίες και την προστασία των μειονοτήτων στη Μέση Ανατολή, τη Θεσσαλία Σαλίνα Σάμπο.
Μια κίνηση πλήρως εναρμονισμένη με τις ευαισθησίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ. Μάλιστα, ο Κύπριος πρόεδρος «παρουσίασε την πρωτοβουλία του ως κίνηση που ευθυγραμμίζεται με τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του κ. Τραμπ για την προστασία των χριστιανικών μειονοτήτων». Και όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, «η Κύπρος είναι η μοναδική χριστιανική χώρα στην περιοχή».
Όπως υπογραμμίζει η κ. Λ. Αργύρη, η Θεσσαλία Σάμπο υπηρέτησε στο παρελθόν ως πρέσβειρα της Κύπρου στο Ισραήλ και «συνεργάστηκε στενά με τον πρώτο πρέσβη του προέδρου Τραμπ στο Ισραήλ, Ντέιβιντ Φρίντμαν».
Όλο αυτό το σκηνικό του αναπροσανατολισμού της εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στον σχεδιασμό της Τουρκίας για ένα τουρκοσυριακό μνημόνιο για την ΑΟΖ, που θα πλήξει σημαντικά, σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, την Κυπριακή Δημοκρατία; Πιέσεις στον Ερντογάν θα ασκηθούν για να μην προχωρήσει στη συγκεκριμένη κίνηση, αλλά αμφιβάλλω αν θα τις λάβει υπ΄ όψη.
Και δεν νομίζω ο Τραμπ να ιεραρχήσει ως κεντρικό ζήτημα της πολιτικής του για την περιοχή, την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκτός εάν «στραβώσουν» θεαματικά οι σχέσεις του με τον Τούρκο πρόεδρο.
Το ζητούμενο είναι τι περιθώρια αντιδράσεων υπάρχουν από την ελλαδική και την κυπριακή πλευρά. Η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας ελάχιστη αξία έχει για μια χώρα που συστηματικά την αγνοεί. Σε τελική ανάλυση το πρόβλημα είναι θέμα ισχύος. Ποιος μπορεί να υποστηρίξει με κάθε τρόπο τα συμφέροντά του. Καλά είναι τα διαβήματα και τα ψηφίσματα, αλλά επί του πεδίου τι γίνεται;
