Του Νίκου Μελέτη
Ένα σημαντικό βήμα για την διεύρυνση και ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, που συμπίπτει με την περίοδο που η Ουάσιγκτον στρέφει και πάλι το βλέμμα στην Ανατολική Μεσόγειο και αντιμετωπίζει νέου τύπου απειλές, πρόκειται να γίνει το Σάββατο με την υπογραφή της ανανεωμένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defence Cooperation Agreement-MDCA) κατά την διάρκεια της επίσκεψης στην Αθήνα του Αμερικανού υπουργού εξωτερικών Μ. Πομπέο.
Σε μια περίοδο που η Ελλάδα εξέρχεται τραυματισμένη από την οικονομική κρίση, η οποία δεν άφησε ανεπηρέαστες και τις αμυντικές δυνατότητες της χώρας, η νέα Συμφωνία, χωρίς φυσικά να αποτελεί την λύση των προβλημάτων ασφάλειας της Ελλάδας, θέτει τις βάσεις για ένα πλέγμα ασφάλειας μέσω της όλο και μεγαλύτερης αλληλεξάρτησης των στρατηγικών συμφερόντων των δυο χωρών στην περιοχή.
Η αναβάθμιση και διεύρυνση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα και πέραν της Σούδας, εκτιμάται από την κυβέρνηση ότι πέραν του πρακτικού οφέλους για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι και σε συμβολικό επίπεδο ένδειξη της αναγνώρισης από την Ουάσιγκτον του στρατηγικού ρόλου που μπορεί να έχει η χώρα στην ευρύτερη περιοχή. Και αυτή η επιλογή και μάλιστα την συγκεκριμένη στιγμή είναι μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις και φυσικά και προς την Άγκυρα.
Η παρουσία του Μ. Πομπέο στην Αθήνα είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς ο Αμερικανός ΥΠΕΞ είναι ο μόνος που έχει επιβιώσει από τις καρατομήσεις όλων των συνεργατών του προέδρου Τραμπ που χειρίζονταν τα θέματα Άμυνας και Εξωτερικής πολιτικής και ίσως μαζί με τον γαμπρό του Αμερικανού προέδρου είναι οι μόνοι αξιόπιστοι συνομιλητές στην αμερικανική κυβέρνηση για θέματα στρατηγικής.
Ανώτερη πηγή του Στειτ Ντιπάρτμεντ στην διάρκεια ενημέρωσης για την επίσκεψη Πομπέο, τόνισε ότι «η Ανατολική Mεσόγειος είναι μα περιοχή στρατηγικής σημασίας. Έχουμε δει πολλές δραστηριότητες τους τελευταίους μήνες και χρόνια και η εταιρική σχέση με την σύμμαχο μας Ελλάδα είναι θεμελιώδους σημασίας γι αυτό..»
Ο ίδιος αξιωματούχος πρόσθεσε ότι η «Ελλάδα είναι σημαντικός εταίρος του ΝΑΤΟ και η Ανατολική Μεσόγειος, το Αιγαίο, η Μαύρη Θάλασσα είναι όλες σημαντικές περιοχές για την Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των ΗΠΑ». Και σε ότι αφορά και τις οικονομικές σχέσεις των δυο χωρών ο Αμερικανός αξιωματούχος έκανε λόγο για μια «νέα Ελλάδα στην οποία γίνονται πολλά σε σχέση με την οικονομική ανάπτυξη και τις οικονομικές ευκαιρίες.
Ο κ.Πομπεο θα έχει συνάντηση το Σάββατο με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Υπουργό Άμυνας Ν.Παναγιωτόπουλο και κατόπιν θα έχει συνομιλίες στο Υπουργείο Εξωτερικών με τον Νίκο Δένδια με τον οποίο και θα υπογράψουν το αναθεωρημένο τμήμα της Συμφωνίας MDCA, η οποία τέθηκε σε ισχύ πρώτη φορά το 1990 και μετά την λήξη της δεκαετούς ισχύος της, ανανεώνεται έκτοτε κάθε χρόνο.
Στην διαπραγμάτευση της Συμφωνίας η οποία είχε ξεκινήσει και είχε φθάσει σε σημείο ωρίμανσης από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ, την τελική ώθηση για την ολοκλήρωση της έδωσαν από αμερικανικής πλευράς ο πρεσβευτής Τ.Πάϊατ και από ελληνικής, οι υπουργοί εξωτερικών και άμυνας Ν.Δένδιας και Ν.Παναγιωτόπουλος, ο γ.γ. του ΥΠΕΞ Θ.Δεμίρης, η Διπλωματική Σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Αλέξανδρος Διακόπουλος και εμπειρογνώμονες του ΥΠΕΞ και του ΥΕΘΑ.
Με την νεα Συμφωνία αποκτούν πλέον και θεσμική κάλυψη δραστηριότητες που μέχρι τώρα διεξάγονταν με ad hoc τεχνικές ρυθμίσεις στην περιοχή Μαράθι της Σούδας, στην αεροπορική βάση της Λάρισας, στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και στο Στεφανοβικειο Μαγνησίας.
Σημαντικό στοιχείο είναι ότι στις υποδομές αυτές η διοίκηση παραμένει στην Ελλάδα (οι Αμερικανοί θα έχουν αρμοδιότητα διοίκησης μόνο των δικών τους δυνάμεων), ενώ ο εκσυγχρονισμός των υποδομών θα γίνει με αμερικανική χρηματοδότηση,(καθώς πλέον η ένταξη τους στην MDCA δίνει την δυνατότητα στο Κογκρέσο να εγκρίνει τα σχετικά κονδύλια), ενώ οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα έχουν την δυνατότητα χρήσης των αναβαθμισμένων αυτών υποδομών όταν δεν γίνεται χρήση τους από τους Αμερικανούς. Η αναθεώρηση του τμήματος αυτού της Συμφωνίας ήταν αναγκαίο όχι μόνο για να ανταποκρίνεται και στις νέες απειλές ασφάλειας αλλά και για να αφαιρεθούν από το κείμενο εγκαταστάσεις όπως η βάση του Ελληνικού, που έχουν πάψει να υφίστανται εδώ και πολλά χρόνια.
Η «διασπορά» αυτή σε διαφορετικές περιοχές της χώρας θα προσφέρει οικονομικό όφελος στις τοπικές κοινωνίες και τοπικές επιχειρήσεις τόσο από την πραγματοποίηση των έργων όσο και από την φιλοξενία προσωπικού του Αμερικανικού Στρατού.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει η Αθήνα στην αξιοποίηση και αναβάθμιση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης καθώς έτσι ενισχύεται ο εθνικός στόχος για μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε στρατηγικό κόμβο ενεργειακό και μεταφορικό, καθώς με την ανάπτυξη και παράλληλων υποδομών προσφέρει εναλλακτική οδό εξόδου στην Μεσόγειο για την Βουλγαρία και την Ρουμανία, που μέχρι τώρα είναι «εξαρτημένες» από την Τουρκία λόγω των Στενών.
Πάντως από την Συμφωνία απουσιάζουν χειροπιαστά ανταλλάγματα για τις διευκολύνσεις που θα προσφερθούν στις ΗΠΑ.
Η Ελληνική πλευρά είχε επιδιώξει τα τελευταία δυο χρόνια να εξασφαλίσει πρόσβαση σε πλεονάζον αμυντικό υλικό των ΗΠΑ με πιο σημαντική αυτήν της παραχώρησης 2-3 αντιτορπιλικών τύπου Arleigh Burke προσπάθεια που δεν ευοδώθηκε μέχρι στιγμής, αλλά δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Με την Συμφωνία που θα υπογραφτεί το Σάββατο μπαίνει μια ακόμη ψηφίδα σε μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας που οικοδομείται από τους Αμερικάνους στην περιοχή, με πυλώνες το Ισραήλ και την Αίγυπτο χωρίς να κρύβουν την ενεργό στήριξη τους στην διασύνδεση και με την Ελλάδα και την Κύπρο, τόσο σε θέματα Ασφάλειας όσο και στην ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών και μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη
Δεν θα πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις ότι αρκεί μια… διευκόλυνση στο Στεφανοβικειο, για να γυρίσει την πλάτη η Ουάσιγκτον στην Τουρκία και ότι με την Συμφωνία αυτή θωρακίζεται οριστικά η χώρα έναντι της τουρκικής απειλής. Όπως όμως εκτιμά η Αθήνα από καλύτερη θέση μπορεί να ενισχύσει τον στρατηγικό ρόλο της στην περιοχή και να έχει πιο πειστικό λόγο στην Ουάσιγκτον με την όλο και μεγαλύτερη διασύνδεση των αμερικανικών και ελληνικών στρατηγικών επιδιώξεων στην περιοχή.
