Του Νίκου Μελέτη
Πραγματική... πανστρατιά Eυρωπαίων εταίρων και συμμάχων έχει δημιουργήσει η καμπάνια του Ζόραν Ζάεφ για την υπερψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών στο δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου, ενώ με τις καθημερινές τοποθετήσεις τους Ζάεφ και Ντιμιτρόφ κατοχυρώνουν τη δική τους και σύμφωνα με τα συμφέροντα της χώρας τους ερμηνεία των αμφιλεγόμενων και προβληματικών προβλέψεων της συμφωνίας.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, ο ΥΠΕΞ του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν χθες, ο αυστριακός καγκελάριος Σ. Κουρτς σήμερα και η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ αύριο, στέλνουν από τα Σκόπια το πιο ισχυρό μήνυμα στήριξης στον Ζάεφ και στη Συμφωνία των Πρεσπών, ενώ συγχρόνως επιχειρούν να φρενάρουν τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, κάτι που φαίνεται να έχουν πετύχει, τουλάχιστον σε δημόσιο επίπεδο.
Η Ευρώπη θεωρεί ότι η έγκριση της συμφωνίας αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία να υπάρξει μια θετική είδηση ύστερα από πολλά χρόνια στα Δυτικά Βαλκάνια και συγχρόνως δεν επιθυμεί να υπάρξει νέα εμπλοκή σε ένα από τα κράτη που προέκυψαν μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, στο οποίο έπειτα από επώδυνες συγκρούσεις έχει επιτευχθεί modus vivendi μεταξύ των δυο μεγάλων εθνοτικών ομάδων που συγκροτούν ένα διεθνοτικό κράτος. Ένα μοντέλο πολυπολιτισμικού κράτους που επιχειρήθηκε και σε άλλα προβληματικά κράτη της περιοχής, όπως η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο, αλλά οι τελευταίες εξελίξεις το έχουν θέσει σε σκληρή δοκιμασία και αμφισβήτηση.
Στο Κόσοβο αναζητείται συμφωνημένη ανταλλαγή εδαφών που ουσιαστικά θα οδηγήσει σε δημιουργία εθνικά ομοιογενών κρατών, ενώ η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, στην οποία ποτέ δεν μπόρεσε να λειτουργήσει το μοντέλο της Συμφωνίας του Ντέιτον για ομοσπονδιακό κράτος Σέρβων, Κροατών, Μουσουλμάνων, περιμένει την έκβαση της υπόθεσης του Κοσόβου για να αναζητηθούν και εκεί άλλες λύσεις.
Βεβαίως και στην πΓΔΜ η συνύπαρξη με το αλβανικό στοιχείο δεν είναι εύκολη υπόθεση και η κυβέρνηση Ζάεφ στηρίχθηκε στις ψήφους των Αλβανών βουλευτών, όχι χωρίς ανταλλάγματα. Όμως το ενδεχόμενο απόρριψης της Συμφωνίας των Πρεσπών προκαλεί σοβαρή ανησυχία στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ (παρότι έχει μειωθεί το ενδιαφέρον της νέας αμερικανικής κυβέρνησης για τα Βαλκάνια), καθώς με δεδομένο το κλίμα ρευστότητας που επικρατεί εν όψει των διαπραγματεύσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας, θα δημιουργηθούν αποσταθεροποιητικές συνθήκες και στα Σκόπια.
Ειδικά μάλιστα εάν υπάρξει ανταλλαγή εδαφών, όπου ένα μέρος των αλβανόφωνων νότιων περιοχών της Σερβίας θα περάσουν στο Κόσοβο, τότε πρακτικά θα έχει επιτευχθεί η πλήρης ενσωμάτωση εδαφών που κατοικούν αλβανόφωνοι στα Βαλκάνια στα δυο αλβανικά κράτη -Αλβανία και Κόσοβο- εκτός της δυτικής περιοχής της πΓΔΜ, που θα παραμένει σε ένα κράτος εκτός των δυο ισχυρών διεθνών σχηματισμών, της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Το βάρος στην Ελλάδα
Αντιθέτως, σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον εκτιμούν ότι η έγκριση της συμφωνίας και η ένταξη της πΓΔΜ στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ θα σταθεροποιήσει τη χώρα και το διεθνοτικό μοντέλο της θα μπορεί να λειτουργήσει... Αυτή η προσέγγιση βεβαίως δεν αφορά μόνο τα Σκόπια, αλλά και την Ελλάδα, καθώς εφόσον δεν υπάρξουν απρόοπτα στο δημοψήφισμα και κατόπιν στη διαδικασία των συνταγματικών αλλαγών, όλο το βάρος θα πέσει στην Ελλάδα που θα πρέπει να κυρώσει τη Συνθήκη Προσχώρησης της χώρας με το νέο όνομα της στο ΝΑΤΟ.
Ανώτατη πηγή του υπουργείου Εξωτερικών εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα για την εξεύρεση των αναγκαίων ψήφων στην Βουλή, παρά την άρνηση του Π. Καμμένου να ψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών, καθώς εκτιμάται ότι θα υπάρξουν βουλευτές και από τους ΑΝΕΛ που θα ψηφίσουν υπέρ της συμφωνίας, ενώ ο τελευταίος ανασχηματισμός φαίνεται ότι διευκολύνει την προσπάθεια διαμόρφωση της αναγκαίας πλειοψηφίας στη Βουλή.
Όμως για την Ελλάδα καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη η διαχείριση του θέματος της Συμφωνίας των Πρεσπών, λόγω της ρητορικής της σκοπιανής ηγεσίας, που στο πλαίσιο της καμπάνιας για το δημοψήφισμα, προβάλλει και επιβάλλει, με τη σιωπηρή συναίνεση της Αθήνας, την κατοχύρωση των κεκτημένων από τη Συμφωνία των Πρεσπών, χωρίς καν τις προσχηματικές διευκρινίσεις και εξαιρέσεις που συμπεριλαμβάνονταν στη συμφωνία.
Οι συνεχείς αναφορές στη «μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα», που σύμφωνα με την σκοπιανή ηγεσία κερδήθηκαν με τη Συμφωνία των Πρεσπών, δημιουργούν αρνητικό για τα ελληνικά συμφέροντα τετελεσμένο. Δεν θα είναι καθόλου εύκολο να ανατραπεί αυτό το δεδομένο ύστερα από μήνες, όταν αποφασίσουν η σημερινή ή η επόμενη ελληνική κυβέρνηση και οι κρατικοί και ιδιωτικοί φορείς να εξηγήσουν ότι ακόμη και αυτή η Συμφωνία των Πρεσπών έχει μια επισήμανση ότι η «μακεδονική γλώσσα ανήκει στη σλαβική οικογένεια γλωσσών». Όπως επίσης θα είναι δύσκολο να εξηγηθεί ότι η ταυτότητα «Μακεδόνας» θα συμπληρώνεται και με την εθνικότητα που απορρέει από την ιδιότητα του πολίτη του κράτους Northern Macedonia…
«Made in...»
Όμως την Τετάρτη, μια ακόμη ιδιαίτερα προβληματική αναφορά υπήρξε από τον κ. Ζάεφ, που απευθύνθηκε στο «Εμπορικό Επιμελητήριο της Μακεδονίας» παρουσιάζοντας την εκδοχή του για τη χρήση του όρου «Made in Macedonia».
Σύμφωνα με σκοπιανά ΜΜΕ, ο κ. Ζάεφ δήλωσε ότι με την έγκριση της συμφωνίας οι Ελληνες παραγωγοί «θα έχουν στη διάθεσή τους μια τριετία για να αποφασίσουν εάν θα καταγράφονται τα προϊόντα τους ως Made in Macedonia ή ως Made in Greece», καθώς, όπως είπε, με τη Συμφωνία δεν υπάρχει αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης του όρου. Ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ υποστήριξε ακόμη ότι η χώρα του «δεν έχει πρόβλημα εάν το Made in Macedonia θα αναφέρεται στην Μακεδονία ή στη “δική” μας Μακεδονία ως χώρα».
Με μια αυθαίρετη ερμηνεία ενός ακόμη προβληματικού άρθρου της Συμφωνίας των Πρεσπών, ο κ. Ζάεφ υποστήριξε ότι η επιλογή των Ελλήνων παραγωγών για το ποια αναφορά θα χρησιμοποιούν πρέπει να έχει τη συναίνεση και τη σύμφωνη γνώμη της σκοπιανής πλευράς, ενώ εάν δεν υπάρξει συμφωνία μετά τα προβλεπόμενα τρία έτη, τότε οι παραγωγοί της χώρας του θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το «Made in Macedonia» ή το «Product of Macedonia». Οι αναφορές αυτές του κ. Ζάεφ δημιουργούν σοβαρό προβληματισμό για το πώς θα αντιμετωπισθεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα που αφορά την εμπορική χρήση του όρου «Μακεδονία», αλλά και αυτό της αναφοράς της προέλευσης των προϊόντων.
Έτσι, ενώ η ελληνική κυβέρνηση δικαιολογεί τη χρήση αυτών των επιχειρημάτων και την προβολή των συγκεκριμένων πτυχών της Συμφωνίας των Πρεσπών, ως αναγκαία για την καμπάνια του κ. Ζάεφ εν όψει του δημοψηφίσματος, ταυτόχρονα συνειδητοποιεί ότι ακριβώς αυτή η λίστα επιχειρημάτων είναι που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη δική της αποστολή να πείσει την ελληνική κοινή γνώμη και τους αμφιταλαντευόμενους βουλευτές ότι η συμφωνία εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα...
* Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί σήμερα
AP Photo/Markus Schreiber
