Σε κρίσιμη καμπή εισέρχεται πλέον η διαδικασία για την επανέναρξη των ερευνών για την πόντιση του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης, καθώς η τουρκική κυβέρνηση, μέσω διαρροών, δείχνει ότι δεν έχει αλλάξει στάση και απειλεί ότι «δεν θα επιτραπούν τετελεσμένα».
Η Αθήνα, τις τελευταίες ημέρες, επίσης μέσω διαρροών, διαμηνύει ότι είναι θέμα ημερών, αν όχι ωρών, η δρομολόγηση της διαδικασίας για την έκδοση NAVTEX για την επανάληψη των ερευνών, οι οποίες αυτή τη φορά θα πρέπει να κινηθούν εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων και να συνεχιστούν στην περιοχή ανατολικά της Κάσου, όπου διεκόπησαν μετά την παρέμβαση του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού τον περασμένο Ιούλιο.
Οι πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι ήδη έχει κατατεθεί το αίτημα από την εταιρεία για την επανάληψη των ερευνών και, μόλις δοθεί η έγκριση από το ΥΠΕΞ, θα διαβιβαστεί στην αρμόδια Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, ώστε να σχεδιαστεί ο χάρτης και να εκδοθεί η σχετική NAVTEX.
Βεβαίως, τα δύο ερευνητικά πλοία που είχαν πραγματοποιήσει τις έρευνες βρίσκονται, το μεν Ievoli Relume στη Μεγάλη Βρετανία και το NG Worker στη Σικελία.
Το προηγούμενο διάστημα, το θέμα των ερευνών είχε απασχολήσει και τις δύο συναντήσεις των ΥΠΕΞ των δύο χωρών, Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν, καθώς υπήρξε προσπάθεια ώστε να βρεθεί μια «τεχνική ρύθμιση» που θα επιτρέψει τις έρευνες χωρίς να υπάρξει κρίση.
Χθες, όμως, η τουρκική πλευρά έσπευσε να στείλει το μήνυμά της, μέσω διαρροών στην εφημερίδα Τουρκίγιε, η οποία επικαλείται διπλωματικές πηγές αλλά και πηγές του Υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας.
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, οι τουρκικές πηγές προειδοποιούν ότι «δεν θα επιτραπούν τετελεσμένα», καθώς - όπως υποστηρίζουν - οι δραστηριότητες αυτές παραβιάζουν σαφώς το Διεθνές Δίκαιο και τους βασικούς κανόνες της θαλάσσιας δικαιοδοσίας.
Οι τουρκικές διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι τα μονομερή βήματα της Ελλάδας είναι προκλητικά, καθώς τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν έχουν ακόμη καθοριστεί με αμοιβαία συμφωνία. Δραστηριότητες αυτού του είδους παραβιάζουν, κατά την άποψή τους, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και τις αρχές καλής γειτονίας.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, πηγές από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας τόνισαν ότι η χώρα είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και ότι δεν θα υπάρξει υπαναχώρηση όσον αφορά τα όρια της ΑΟΖ.
Απαντώντας, ουσιαστικά, και στις πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας στην Αθήνα - ότι έχει ζητηθεί και η συνδρομή του Πολεμικού Ναυτικού, εάν χρειαστεί, ώστε να διεξαχθούν απρόσκοπτα οι έρευνες - οι τουρκικές πηγές, σύμφωνα με το δημοσίευμα, δηλώνουν ότι η «συνέχιση της πόντισης καλωδίων υπό στρατιωτική προστασία θα μπορούσε να αυξήσει τις περιφερειακές εντάσεις και να υπονομεύσει το έδαφος για διάλογο».
Οι διαρροές αυτές από τουρκικής πλευράς δείχνουν ότι όχι μόνο δεν έχει μεταβληθεί η στάση της Άγκυρας στο θέμα των ερευνών, αλλά ότι η Τουρκία επιμένει στην πρακτική των απειλών, προκειμένου να εμποδιστεί το έργο ή πάντως να ικανοποιηθούν οι απαράδεκτοι όροι που θέτει, ώστε εμμέσως να της αναγνωριστεί ρόλος στο έργο και κυρίως να επιβεβαιωθεί εμμέσως η δικαιοδοσία της σε περιοχές του παράνομου Τουρκολιβυκού Μνημονίου - ακόμη και σε σημεία όπου επιχειρείται η επικάλυψη της νόμιμης ελληνικής ΑΟΖ βάσει της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας.
Για την ελληνική κυβέρνηση, πλέον, η απόφαση για συνέχιση των ερευνών είναι δύσκολο να αναβληθεί επ’ αόριστον, καθώς το έργο έχει ιδιαίτερη οικονομική και ενεργειακή σημασία. Κυρίως όμως, κάθε υποχώρηση θα ερμηνευθεί ως ένδειξη ότι η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας εξαρτάται από τις διαθέσεις της Τουρκίας.
Το ύφος των αναφορών των τουρκικών πηγών στην Τουρκίγιε δείχνει ότι η Άγκυρα είναι αποφασισμένη να επιμείνει ακόμη και σε στρατιωτικοποίηση της υπόθεσης, ώστε να αποτρέψει την ελεύθερη διεξαγωγή των ερευνών, περιορίζοντας έτσι τις προσδοκίες που υπήρχαν ότι θα αρκεστεί σε μια τυπική αποτροπή διά ασυρμάτου του ερευνητικού πλοίου, το οποίο έτσι θα συνέχιζε κανονικά την αποστολή του.
Από τη στιγμή, πάντως, που εκδοθεί η NAVTEX για τις έρευνες, θα έχει πατηθεί το κουμπί για ένα κρίσιμο τεστ στα ελληνοτουρκικά, σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη συγκυρία, δεδομένης της αναταραχής που έχει προκαλέσει σε παγκόσμιο επίπεδο η δεύτερη θητεία Τραμπ. Εφόσον μάλιστα επιβεβαιωθούν οι διαρροές των τουρκικών πηγών, τότε θα βρεθούμε σε μια δύσκολα διαχειρίσιμη κατάσταση, όπου είτε θα πρέπει να προχωρήσουν οι έρευνες παρά την αντίδραση της Τουρκίας ακόμη και αν επιχειρήσει να τις παρεμποδίσει με παρουσία πολεμικών πλοίων όπως έκανε τον Ιούλιο, είτε θα πρέπει να ανασταλούν και παλι οι έρευνες με σοβαρές διπλωματικές και πολιτικές συνέπειες για την Ελλάδα.
Οι προσπάθειες πάντως για την εξεύρεση φόρμουλας που θα επιτρέψει τις έρευνες χωρίς να προκληθεί κριση δεν έχουν τερματισθεί ..
