Του Ανδρέα Λιούμπα*
Εκτός της Κίνας δεν υπάρχει καμία χώρα που να είναι σε θέση να καταλάβει καλύτερα την εμμονή της Πιονγκγιανγκ να ολοκληρώσει το πυρηνικό της πρόγραμμα με κάθε κόστος.
Αυτό συμβαίνει γιατί μόνο η Κίνα έχει παρόμοια εμπειρία.
Η Κίνα ξεκίνησε και ολοκλήρωσε το πυρηνικό της πρόγραμμα με ασύλληπτο για τα δεδομένα της χώρας κόστος εντός μιας δεκαετίας. Ξεκίνησε με την πρώτη δοκιμή πυρηνικού όπλου το 1964 και το 1974 είχε ήδη αποκτήσει επιχειρησιακό πυρηνικό υποβρύχιο. Όλα τα παραπάνω τα πέτυχε υπό τις πιο δυσμενείς συνθήκες: στο εσωτερικό η χώρα περνούσε από την περίοδο του Μεγάλου Άλματος Εμπρός (1958 – 1962) προς την Πολιτιστική Επανάσταση (1966 – 1976) και στο εξωτερικό τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΣΣΔ ήταν εκείνη την περίοδο εχθρικές δυνάμεις.
Επίσης εκτός της Κίνας δεν υφίσταται άλλη χώρα που να έχει στηρίξει περισσότερο την Β. Κορέα – ειδικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ – ούτε άλλη χώρα που να διατηρεί καλύτερους δίαυλους επικοινωνίας με το καθεστώς των Kim.
Τα προηγούμενα είναι σημαντικό να τα θυμόμαστε όταν προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε την πρόσφατη είδηση της αποτυχίας του Πεκίνου στην προσπάθεια του να αποκαταστήσει τις απευθείας επαφές υψηλού επιπέδου μεταξύ του Κομουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) και του Εργατικού Κόμματος της Βόρειας Κορέας (ΕΚΒΚ) και αυτό παρά το ειδικό βάρος του επικεφαλής αξιωματούχου.
Συγκεκριμένα, στον απόηχο της επίσκεψης του κ. Trump, το Πεκίνο επιφόρτισε στις 18 Νοεμβρίου τον έμπειρο διπλωμάτη καριέρας κ. Song Tao με την αποστολή να επισκεφθεί την Β. Κορέα εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο Xi. Επισήμως ο σκοπός της τετραήμερης επίσκεψης ήταν η ενημέρωση του ΕΚΒΚ σχετικά με τα συμπεράσματα του 19ου Συνεδρίου του ΚΚΚ. Απώτερος στόχος εκτιμάται πως ήταν να αποκαταστήσει επαφές μεταξύ των δυο κομμάτων στο υψηλότερο επίπεδο και να επιδιώξει να μεταφέρει στον Πρόεδρο Kim τις απόψεις του Πεκίνου σχετικά με την εξελισσόμενη πυρηνική κρίση.
Στην καθιερωμένη διπλωματική πρακτική μεταξύ Πεκίνου και Πιονγιανγκ οι επαφές μεταξύ κομματικών αξιωματούχων είναι πολύ σημαντικότερες από τις αντίστοιχες κρατικές διμερείς επαφές και παραδοσιακά αποτελούν βαρόμετρο για τις σχέσεις Κίνας – Β. Κορέας. Ενδεικτικά, ο τελευταίος υψηλόβαθμος Κινέζος κομματικός αξιωματούχος που επισκέφθηκε την Β. Κορέα το 2015, ο κ. Liu Yunshan, παρακολούθησε την παρέλαση για την Εθνική Ημέρα στο πλάι του Προέδρου Kim Jong-un.
Ο κ. Song ήταν ο απολύτως κατάλληλος άνθρωπος για την αποστολή. Είναι επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Συνδέσμων του ΚΚΚ με βαθμό αντίστοιχο του Υπουργού. 'Είναι επίσης εξαιρετικά έμπειρος διπλωμάτης με τουλάχιστον δεκαετή εμπειρία διπλωματικών αποστολών στα πλαίσια του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο κ. Song έχει διατελέσει αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών και επιπλέον έχει εμπειρία στις συναντήσεις υψηλού επιπέδου με την Βόρεια Κορέα τόσο με την κρατική όσο και με την κομματική του ιδιότητα. Το 2015 συνόδευε τον κ. Liu Yunshan στο ταξίδι που προαναφέραμε ενώ το 2016 είχε υποδεχθεί τον κ. Ri Su-yong, Υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Κορέας ο οποίος επισκέφθηκε το Πεκίνο. Σε απόλυτη αναλογία με την πρόσφατη επίσκεψη του κ. Song η τότε επίσκεψη του Βορειοκορεάτη ομολόγου του είχε ως επίσημη αιτιολογία την ενημέρωση του Πεκίνου για τα πεπραγμένα του 7ου Συνεδρίου του ΕΚΒΚ. Επίσης ο κ. Ri είχε απώτερο σκοπό να συναντήσει τον Πρόεδρο της Κίνας, κ. Xi, ένα αίτημα που οι Κινέζοι φρόντισαν να υλοποιηθεί.
Το πρόσφατο ταξίδι του κ. Song, συγκρινόμενο με εκείνο του 2015 δεν στέφθηκε με την ίδια επιτυχία. Ούτε και έτυχε ίδιας αντιμετώπισης με τον Βορειοκορεάτη ομόλογο του καθώς δεν κατόρθωσε να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Kim Jong-un. Αντί αυτού συναντήθηκε με τον κ. Choe Ryong Hae. Ο κ. Choe είναι ο Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΚΒΚ και κατέχει τον βαθμό του Ch''asu (στρατιωτικό – πολιτικό αξίωμα, κάτι μεταξύ Στρατηγού και Στρατάρχη με αυξημένες πολιτικές αρμοδιότητες). Θεωρείται έμπιστος σύμβουλος του Προέδρου Kim καθώς και ανεπίσημα δεύτερος στην ιεραρχία της χώρας. Η συνάντηση συνοδεύτηκε από επίσημη ανακοίνωση σχετικά με το περιεχόμενο των συζητήσεων στην οποία δεν έγινε καμία αναφορά στο πυρηνικό πρόγραμμα της Β. Κορέας ενώ επισήμως δεν δόθηκε έκταση στο γεγονός ότι ο Πρόεδρος Kim απέφυγε να συναντηθεί με τον εκπρόσωπο του Προέδρου Xi.
Προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουμε τους συμβολισμούς και εκτιμώντας την ουσιαστική αποτυχία της επίσκεψης του κ. Song εντός του ιστορικού πλαισίου των σχέσεων Κίνας - Βόρειας Κορέας θα μπορούσαμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι ο Πρόεδρος Kim τείνει να θεωρεί, πλέον, το Πεκίνο κάτι λιγότερο από αξιόπιστο στήριγμα, μάλλον απειλή παρά σύμμαχο.
Αυτή η εκτίμηση μας αποκαλύπτει ένα εξαιρετικό κίνδυνο.
Και μόνο η Κίνα έχει την ιστορική εμπειρία να τον αξιολογήσει ορθά. Κάτι που φέρνει ξανά την περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού στα χέρια και τις ικανότητες και δυνατότητες του Πεκίνου, αλλά με τρόπο ανησυχητικό.
*Ο κ. Ανδρέας Λιούμπας είναι Υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ειδικευόμενος στην κινέζικη στρατηγική. Ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και Αρωγό Μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων.
