Του Νίκου Μελέτη
Κλειστές κρατά ο Ταγίπ Ερντογάν τις πόρτες στην προσπάθεια επανεκκίνησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων την οποία του πρότεινε τον Σεπτέμβριο ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, καθώς η ρητορική της έντασης και κυρίως οι καθημερινές έμπρακτες αμφισβητήσεις της ελληνικής και κυπριακής κυριαρχίας δεν αφήνουν περιθώρια ουσιαστικού διαλόγου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την αρχικά δηλωμένη βούληση για συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας όπως είχε αρχικά προγραμματισθεί για τον Δεκέμβριο στη Θεσσαλονίκη, τώρα η φιλοδοξία είναι να καταστεί δυνατή η σύγκλησή του τουλάχιστον εντός του α'' εξαμήνου του 2020.
Το κλίμα που διαμορφώνεται καθημερινά με τις επιθετικές δηλώσεις του ίδιου του Ερντογάν αλλά και κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησής του με στόχο κυρίως την Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και το Αιγαίο, στερούν κάθε βάση για ουσιαστική συζήτηση και διάλογο μεταξύ των κυβερνήσεων.
Βεβαίως η ένταση στο Αιγαίο, η οποία έχει κλιμακωθεί τις τελευταίες ημέρες και έχει ποιοτικά αναβαθμιστεί με επιλεκτικές υπερπτήσεις σε νησιά και νησίδες που βρίσκονται στον κατάλογο των «γκρίζων ζωνών», προκαλεί ανησυχία και η προσπάθεια για επανέναρξη επαφών και σε στρατιωτικό επίπεδο και σε τεχνικό επίπεδο για την επεξεργασία των ΜΟΕ δεν έχει εγκαταλειφθεί, χωρίς όμως να έχει υπάρξει καμία πρόοδος.
Καμία πρόοδος δεν υπάρχει και στο θέμα των διερευνητικών επαφών και είναι σαφές ότι όσο συνεχίζεται αυτή η τακτική από τουρκικής πλευράς δεν θα έχει νόημα μια τέτοια συζήτηση, η οποία από την πρώτη στιγμή θα προσέκρουε στις γνωστές και σχεδόν πάγιες θέσεις της Τουρκίας περί «γκρίζων ζωνών» και στην εντελώς αυθαίρετη ερμηνεία του διεθνούς δικαίου.
Σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις του Μ. Τσαβούσογλου την Τετάρτη στο Πρακτορείο «Αναντολού», οι οποίες σε μεγάλο βαθμό παρερμηνεύθηκαν, δεν αποτελούσαν τίποτε περισσότερο από επανάληψη των γνωστών τουρκικών θέσεων.
Ο κ. Τσαβούσογλου έκανε λόγο για γεώτρηση του «Γιαβούζ» στην «τουρκική υφαλοκρηπίδα και την υφαλοκρηπίδα την έχουμε δηλώσει στα Ηνωμένα Έθνη και κάθε χρόνο το ανανεώνουμε αυτό. (…) Στο θέμα της διαπραγμάτευσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο συζητούμε με όλους, συμπεριλαμβανομένης και της Ε/Κ πλευράς και είμαστε πάντοτε έτοιμοι για μια περιφερειακή συμφωνία. Αναφέρομαι στις χώρες της Μεσογείου στην περιοχή με μια αντίληψη διαμοιρασμού», διευκρινίζοντας όμως ότι ο συνομιλητής του «ελληνοκυπριακού τομέα είναι “Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου”».
Η μονομερής κατάθεση συντεταγμένων εξωτερικών ορίων της υφαλοκρήπιδας στον ΟΗΕ δεν συνιστά οριοθέτηση, ούτε γεννά νομικά αποτελέσματα, καθώς η οριοθέτηση απαιτεί, σύμφωνα με το άρθρο 83 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, συμφωνία των κρατών με έναντι ή προσκείμενες ακτές. Και φυσικά είναι γνωστή η αυθαίρετη τουρκική θέση που απαιτεί η οριοθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω «ειδικών συνθηκών» να γίνει με τη συνεννόηση και συναίνεση όλων των χωρών της περιοχής, ακόμη δηλαδή κι αν δεν έχουν δικαιώματα στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Μια θέση που απλώς θέλει να βάλει την Τουρκία στο παιχνίδι και νοτίως της Κύπρου, αλλά και στην περιοχή μεταξύ Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου - Λιβύης.
Το μεταναστευτικό το οποίο, χωρίς να είναι καθαρά διμερές θέμα, έχει καταστεί κεντρικό πρόβλημα για την Ελλάδα, είναι ένα ζήτημα το οποίο δυστυχώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε έναν διμερή διάλογο, καθώς ο κ. Ερντογάν έχει μετατρέψει το μεταναστευτικό σε εργαλείο εκβιασμών και παζαριών με την Ε.Ε.
Η κρίση στη Συρία και ο τρόπος με τον οποίο ο Τ. Ερντογάν, εκμεταλλευόμενος τις ιδιομορφίες του Ντ. Τραμπ και τη διάθεση του προέδρου Πούτιν να χρησιμοποιήσει την Τουρκία ως σφήνα στη ΝΑΤΟοϊκή Συμμαχία, κατάφερε εκ του ασφαλούς με μια εικονική πολεμική επιχείρηση να επιτύχει μερικές από τις επιδιώξεις του στη Συρία έχει προκαλέσει προβληματισμό στην Αθήνα.
Τόσο για το γεγονός ότι η Τουρκία και ο ίδιος ο Ερντογάν αποθρασύνονται από την ευνοϊκή μεταχείριση από τις δύο υπερδυνάμεις, αλλά και για την εξαιρετική ευκολία με την οποία Ουάσινγκτον και Μόσχα αποδέχθηκαν την εισβολή και (προσωρινή;) κατοχή εδάφους ανεξάρτητης χώρας από την Τουρκία με την επίκληση λόγων... εθνικής ασφάλειάς της.
Σίγουρα μετά την κρίση της Συρίας και την εμπειρία του χειρισμού σοβαρών ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής από τον Αμερικανό πρόεδρο, δημιουργούνται νέα δεδομένα και για την Ανατολική Μεσόγειο και για το Αιγαίο.
Βεβαίως, παρά τις επίμονες «πληροφορίες» περί ειλημμένης απόφασης για τουρκική γεώτρηση στο Καστελόριζο τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο Ερντογάν απέφυγε μια ευθεία σύγκρουση με την Αθήνα.
Εξάλλου, όπως και στη Συρία, ο Ερντογάν επιθυμεί να κερδίζει έστω και λίγα, εκ του ασφαλούς. Παρά την κρίση και το εντυπωσιακό άνοιγμα της ψαλίδας των εξοπλισμών και της ισορροπίας των δυνάμεων υπέρ της Τουρκίας, η Άγκυρα γνωρίζει ότι μια πρόκληση επεισοδίου με την Ελλάδα δεν θα είναι χωρίς σημαντικό κόστος για την ίδια.
Ακόμη και στην Κύπρο η Άγκυρα δείχνει τα δόντια της με τη βάναυση παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, συντηρώντας πότε τέσσερα πότε τρία ερευνητικά και γεωτρύπανα εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αλλά δεν έχει επιχειρήσει να εμποδίσει σκάφη που ερευνούν ή κάνουν γεωτρήσεις για λογαριασμό της Total ή της Exxon Mobil.
Απλώς επιχειρεί να γκριζάρει την περιοχή και να «φοβερίσει» τις ξένες εταιρείες, ώστε να παγώσουν το πρόγραμμά τους και για τον λόγο αυτό είναι κρίσιμο η Total τον Ιανουάριο του 2020 να προχωρήσει κανονικά στην προγραμματισμένη γεώτρηση στο Οικόπεδο 7.
Η στάση αυτή της Τουρκίας, όμως, δεν οδηγεί μόνο σε πάγωμα τις επιδιώξεις για επαναπροσέγγιση με την Αθήνα, αλλά υπονομεύει και κάθε προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό.
Εξάλλου, ο κ. Τσαβούσογλου δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών στη συνέντευξή του την Τετάρτη, δηλώνοντας ότι η Τουρκία χωρίς να απορρίπτει την ομοσπονδία θέλει να υπάρξει από πριν συμφωνία για τη μορφή της λύσης, θα συμμετάσχει σε συνομιλίες εφόσον προκύψουν οι κατάλληλες συνθήκες και εάν οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν να διαπραγματευθούν στο υφιστάμενο πλαίσιο, τότε δεν υπάρχει τίποτε για διαπραγμάτευση. «Μπορούμε να συνεχίσουμε σε αρμονία με την ΤΔΒΚ, όπως έχουμε κάνει μέχρι τώρα...», είπε.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 25 Οκτωβρίου
Φωτογραφία: APImages
