Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου κ. Donald Trump, για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή, αποτελεί ίσως την πιο αμφιλεγόμενη ενέργειά του ως σήμερα.
Οι εισηγμένες στη Wall Street ενεργειακές εταιρείες δεν χάρηκαν, και μαζί με την πτώση των τιμών των μετοχών των εταιρειών της λεγόμενης «πράσινης ενέργειας», ομοίως είδαν σημαντική πτώση στην αξία των μετοχών τους και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των υδρογονανθράκων και του άνθρακα.
Η επιχειρηματική λογική λέει πως η απόφαση αποχώρησης ήταν στην πραγματικότητα άνευ ουσίας. Ναι μεν οι ΗΠΑ διατηρούν μία από τις πιο αυστηρές νομοθεσίες παγκοσμίως για την προστασία του περιβάλλοντος και κάνουν φιλότιμες προσπάθειες για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας, με αποτέλεσμα να έχουν μέχρι σήμερα εισφέρει τα μεγαλύτερα ποσά από όλους στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά όπως ισχυρίζεται η αγορά, οι παγκόσμιες τάσεις από μόνες τους με την χρήση φιλικότερων προς το περιβάλλον μηχανών και συσκευών, θα μείωναν νομοτελειακά τις δυο ποσοστιαίες μονάδες στην εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα που έχουν δεσμευτεί να κάνουν οι ΗΠΑ. Οπότε η πρόκληση ενός ακόμη ρήγματος με την υπόλοιπη παγκόσμια κοινότητα μάλλον ήταν περιττή.
Εκτός όμως από την αγορά στις ΗΠΑ, άποψη και μάλιστα βαρύνουσα έχει και άλλοι όταν μάλιστα έχουν εντρυφήσει σε στρατηγικά θέματα ασφάλειας. Όπως μας πληροφόρησε το Bloomberg την 7 Ιουνίου σε μελέτη του CAN's Military Advisory Group) Αμερικανοί Στρατηγοί (ε.α.) κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου που αντιμετωπίζει η χώρα με την παραπάνω απόφαση στα μακροπρόθεσμα ζητήματα ισχύος και εθνικής ασφάλειας.
Το μήνυμα που στέλνουν είναι ξεκάθαρο. Την ώρα που οι υπόλοιπες μεγάλες χώρες του πλανήτη επενδύουν πλέον σημαντικά στις τεχνολογίες προηγμένης ενέργειας (advanced energy) και δεσμεύονται να μειώσουν το ποσοστό των ρυπογόνων μορφών ενέργειας, το να κατέβουν οι ΗΠΑ από το τρένο των εξελίξεων, θα τους κοστίσει μακροπρόθεσμα σε διεθνοπολιτική και εμπορική ισχύ. Όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, «είναι καλύτερα να ηγείσαι μιας παγκόσμιας προσπάθειας, παρά να βρίσκεσαι εκτός και να αντιδράς σπασμωδικά σε αυτή».
Ουσιαστικά ανατρέπεται σε βάρος των ΗΠΑ, η καλοστημένη παγίδα του προέδρου Ομπάμα να εγκλωβίσει τους εμπορικούς και όχι μόνο ανταγωνιστές των ΗΠΑ με τις συμφωνίες Trans-Pacific Partnership Agreement (TPP) και Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Οι συμφωνίες αυτές περιείχαν πολύ αυστηρές δασμολογικές ρήτρες για εξαγόμενα προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί από φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια ή τα ίδια τα προϊόντα επιβαρύνουν το περιβάλλον. Δηλαδή, προσιτά στην παγκόσμια αγορά θα γίνονταν προϊόντα με ευνοϊκό ενεργειακό πιστοποιητικό. Λόγω της διάρθρωσης του επιχειρηματικού πλαισίου στις ΗΠΑ, πολύ γρήγορα η Αμερική θα αποκτούσε εμπορικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της στις αγορές.
Τώρα που με την νέα διοίκηση στο Λευκό Οίκο έγινε αρχικά η αποχώρηση από την TPP και στη συνέχεια η αποχώρηση από την συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, είναι εύκολο για τους εμπορικούς αντιπάλους των ΗΠΑ να αντιστρέψουν τους όρους και να γυρίσουν το πλεονέκτημα του στρατηγήματος του πρώην προέδρου Ομπάμα σε βάρος των ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί Στρατηγοί που εκπόνησαν την μελέτη-προειδοποίηση αντίθετα από τους ευκαιριακούς παίκτες των χρηματιστηρίων, οφείλουν να βλέπουν μακριά. Οι χώρες, πόσο μάλλον οι υπερδυνάμεις, δεν είναι συμβόλαια που αγοράζονται με το άνοιγμα της συνεδρίας και εξαργυρώνονται στο κλείσιμό της! Η στρατηγική των μεγάλων δυνάμεων οφείλει να βλέπει μακριά και να έχει μακροχρόνιο σχεδιασμό. Αυτό ουσιαστικά που φοβούνται είναι ότι η ευκαιριακή αποχώρηση των ΗΠΑ από τις παγκόσμιες πρωτοβουλίες ανοίγει διάπλατα παράθυρα ευκαιρίας στους ανταγωνιστές των ΗΠΑ να ηγηθούν σε παραδοσιακές σφαίρες επιρροής των ΗΠΑ και σε προνομιακούς γι' αυτές τομείς παραγωγής κάτι όμως που θα δημιουργήσει αυξομειώσεις και στην συνολική ισχύ. Βραχυπρόθεσμα, ενδεχομένως η επιλογή αυτή να αποδώσει σημαντικά οφέλη στα ελλειμματικά κρατικά ταμεία. Όμως μακροπρόθεσμα πιθανότατα να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Και αυτό θέλουν να προλάβουν με τις προειδοποιήσεις τους.
* Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
