Η πρόσκληση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, για συνάντηση στον Λευκό Οίκο στις 4 Φεβρουαρίου 2025, αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στη διεθνή πολιτική σκηνή. Ο Νετανιάχου είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης που προσκαλείται επίσημα στον Λευκό Οίκο κατά τη δεύτερη θητεία του Τραμπ, γεγονός που υπογραμμίζει τις στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Η σχέση μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου έχει χαρακτηριστεί από αμοιβαία υποστήριξη και συνεργασία. Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και μετέφεραν την πρεσβεία τους εκεί, μια κίνηση που χαιρετίστηκε από τον Νετανιάχου. Επιπλέον, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ήταν σύμφωνη με τις ανησυχίες του Ισραήλ για την περιφερειακή ασφάλεια.
Η επικείμενη συνάντηση πιθανόν να επικεντρωθεί σε διάφορα κρίσιμα ζητήματα όπως :
- Ασφάλεια στη Μέση Ανατολή: Η αστάθεια στην περιοχή, με έμφαση στις δραστηριότητες του Ιράν και τις εξελίξεις στη Συρία, αποτελεί κοινό μέλημα για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας και ο συντονισμός σε θέματα ασφάλειας πιθανόν να βρεθούν στο επίκεντρο των συνομιλιών.
- Παλαιστινιακό Ζήτημα: Παρά τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα η επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης παραμένει δύσκολη. Η συνάντηση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την αναζωπύρωση των διαπραγματεύσεων ή την παρουσίαση νέων πρωτοβουλιών.
- Το Ιράν και οι πυρηνικές του φιλοδοξίες: Ο περιορισμός της ιρανικής επιρροής είναι κοινός στόχος των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Εξετάζεται η πιθανότητα νέων κυρώσεων ή ακόμη και στρατιωτικών επιλογών.
- Οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στο Ισραήλ: Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει πολιτικές και δικαστικές πιέσεις. Μια επιτυχημένη συνάντηση με τον Τραμπ μπορεί να ενισχύσει το πολιτικό του προφίλ.
Επίσης, οι Χούθι στην Υεμένη αποτελούν πονοκέφαλο για τη Δύση. Οι πρόσφατες επιθέσεις τους σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα επηρεάζουν την παγκόσμια ναυτιλία και οικονομία. Το Ισραήλ θεωρεί ότι δρουν ως αντιπρόσωποι του Ιράν στην περιοχή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συντονισμό στρατιωτικών κινήσεων.
Αν όμως αυτή η συνάντηση καταλήξει σε μια πιο επιθετική στρατηγική κατά του Ιράν ή των Χούθι, μπορεί να έχουμε σοβαρές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ο Νετανιάχου πιθανώς θα ζητήσει πιο σκληρή στάση, αλλά το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από τη στρατηγική του Τραμπ.
Ο Τραμπ έχει δείξει ότι προτιμά μια ξεκάθαρη πολιτική: «Είσαι μαζί μου ή εναντίον μου». Δεν επιθυμεί νέους πολέμους, αλλά απαιτεί απόλυτη συμμόρφωση με την ατζέντα του. Αυτό σημαίνει ότι η υποστήριξη προς το Ισραήλ θα παραμείνει ισχυρή, αρκεί ο Νετανιάχου να ευθυγραμμίζεται με τις κατευθύνσεις του.
Αν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ζητήσει πιο επιθετική δράση κατά του Ιράν, ο Τραμπ μπορεί να τον πιέσει να επιλέξει μια πιο «έξυπνη» στρατηγική, όπως αυστηρότερες κυρώσεις ή αύξηση της πίεσης μέσω συμμάχων. Δε θέλει να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε νέες στρατιωτικές περιπέτειες, αλλά επιθυμεί να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής.
Ο Νετανιάχου από την άλλη, αντιμετωπίζει και σοβαρές προκλήσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ. Οι δικαστικές του περιπέτειες, οι πολιτικές συγκρούσεις και η διαχείριση της κατάστασης στη Γάζα τον αναγκάζουν να αναζητήσει τρόπους ενίσχυσης της εικόνας του. Μια επιτυχημένη συνάντηση με τον Τραμπ θα του δώσει ένα πολύτιμο επικοινωνιακό εργαλείο, αποδεικνύοντας ότι εξακολουθεί να είναι κεντρικός παίκτης στη διεθνή σκηνή.
Η συνάντηση αυτή τελικά αποτελεί μια κρίσιμη διπλωματική κίνηση που αναμένεται να ενισχύσει τη στρατηγική συνεργασία ΗΠΑ - Ισραήλ, χωρίς απαραίτητα να σηματοδοτεί νέα στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ. Το ερώτημα είναι αν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα καταφέρει να αποσπάσει από τον Αμερικανό πρόεδρο τα απαραίτητα μέσα για την πολιτική του επιβίωση, χωρίς να οδηγήσει την περιοχή σε μια νέα κρίση. Οι επόμενες κινήσεις των δύο ηγετών θα δείξουν αν αυτή η στρατηγική σχέση παραμένει σταθερή ή αν οι διαφορετικές τους προτεραιότητες θα οδηγήσουν σε νέα διπλωματικά διλήμματα.
*Αντιπτέραρχος (Ι) εα. Κωνσταντίνος Ιατρίδης, Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Αμυντικός Αναλυτής
