«Φρένο» σε κάθε προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό έβαλε χθες από τα Κατεχόμενα που πραγματοποίησε παράνομη επίσκεψη για τη θλιβερή επέτειο της τουρκικής εισβολής ο Τ. Ερντογάν, ενώ η Αθήνα χωρίς να ξεχνά τη διαδικασία επανεκκίνησης των ελληνοτουρκικών δηλώνει ότι υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας.
Ο Τ. Ερντογάν έφθασε στα Κατεχόμενα με… εικονική απευθείας πτήση από το Αμπού Ντάμπι, καθώς το αεροπλάνο του απογειώθηκε με σχέδια πτήσης για Τουρκία και μπαίνοντας στον τουρκικό εναέριο χώρο άλλαξε σχέδιο πτήσης και κωδικό πτήσης και προσγειώθηκε στο Ερτζάν, θέλοντας να δώσει θετικό μήνυμα στο ψευδοκράτος ότι επίκειται απελευθέρωση των διεθνών πτήσεων από και προς το παράνομο αεροδρόμιο.
Το πλαίσιο που έβαλε ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών, που ζητά όχι μόνο ο νέος πρόεδρος της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης, αλλά και η Αθήνα, η Ε.Ε., οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ, ουσιαστικά αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο, καθώς κινείται εκτός πλαισίου αποφάσεων ΣΑ του ΟΗΕ και κοινοτικού κεκτημένου, και επιμένει στην επισημοποίηση και αποδοχή της διχοτόμησης και των αποτελεσμάτων της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού.
«Δεν πρόκειται να εμπλακούμε σε νέα διαπραγματευτική διαδικασία παρά μόνο εάν αναγνωρισθεί η κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές στάτους των Τουρκοκυπρίων. Όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η Ομοσπονδιακή λύση δεν είναι πιθανή, καθώς τα δεδομένα στο νησί είναι ξεκάθαρα. Όλες οι προσπάθειες μας κατευθύνονται στο να κάνουμε την Ειρήνη που εγκαθιδρύθηκε στο νησί το 1974, διαρκή... Επαναλαμβάνω την έκκλησή μου να υποστηρίξουμε το ιδανικό των δύο ισότιμων κρατών που θα ζουν δίπλα-δίπλα, αντί για την κουλτούρα της κυριαρχίας, της έντασης και της σύγκρουσης στο νησί της Κύπρου…».
Η σκληρή γραμμή στην οποία επιμένει ο Τ.Ερντογάν για το Κυπριακό όμως επηρεάζει άμεσα τις ευρωτουρκικές σχέσεις οι οποίες συζητήθηκαν χθες στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων που συμμετείχαν οι υπουργοί εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου Γ. Γεραπετρίτης και Κ.Κόμπος.
Ο Κύπριος υπουργός δήλωσε ότι οι «φιλοδοξίες της Τουρκίας περνούν από την Κύπρο», τονίζοντας ότι το μέλλον των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία έχει ένα πολύ συγκεκριμένο παρελθόν για την Κύπρο και ότι η «αξιολόγηση της Τουρκίας μπορεί να είναι μόνο προσανατολισμένη στα προκαθορισμένα κριτήρια, αξιοκρατική, σταδιακή, αναλογική και υπόκειται σε καθορισμένες προϋποθέσεις…».
Και ο Γ. Γεραπετρίτης που ενημέρωσε τους ομολόγους του, αλλά και τον Α. Μπλινκεν (στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης) για τα αποτελέσματα της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν στο Βίλνιους και τη διαδικασία επανεκκίνησης των σχέσεων, δηλώνοντας ότι η «Ελλάδα είναι διατεθειμένη, να οικοδομήσει πάνω στο θετικό κλίμα, αλλά χρειάζεται να υπάρχει και ανάλογη ανταπόκριση».
Όμως σε ό,τι αφορά στα ευρωτουρκικά ο Έλληνας ΥΠΕΞ τόνισε ότι η Ελλάδα είναι κατ αρχήν υπέρ της επανεκκίνησης τους, αλλά επεσήμανε ότι «θεμελιώδης προϋπόθεση για οποιαδήποτε ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας είναι η ειρήνη και η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο» και δεν νοείται ενίσχυση των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία «υπό καθεστώς απειλών, παραβιάσεων της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και των θεμελιωδών αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαίου ευρύτερα». Ο Γ. Γεραπετρίτης υπενθύμισε ότι υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις για την προώθηση των ευρωτουρκικών σχέσεων και έκανε ειδική αναφορά στο Κυπριακό επισημαίνοντας ότι η «λύση πρέπει να βασίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και να ευθυγραμμίζεται με το ευρωπαϊκό κεκτημένο» και ότι οποιαδήποτε συζήτηση για λύση δύο κρατών «αποκλείεται και είναι καταδικαστέα», ενώ ο Έλληνας υπουργός καταδίκασε και την προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων επί του εδάφους «όπως η χρήση του παράνομου αεροδρομίου στα Κατεχόμενα».
Για την Άγκυρα ένα μεγάλο στοίχημα στη φάση που έχει περάσει υποχρεωτικά (λόγω και της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει) η εξωτερική πολιτική της στο «Δόγμα:συμφιλίωση με όλους» είναι η εικόνα ομαλοποίησης με την Ε.Ε. και η απόσπαση δυο σημαντικών ανταλλαγμάτων: της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης και της κατάργησης των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες.
Είναι προφανές ότι και στα δυο αυτά ζητήματα δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος, αφενός γιατί η Τελωνειακή Ένωση προϋποθέτει ότι η Τουρκία αναγνωρίζει όλα τα κράτη μέλη (ενώ εκκρεμεί από το 2005 η υλοποίηση της βασικής δέσμευσης που είχε αναλάβει για άνοιγμα τουρκικών πλοίων και λιμανιών σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη), ενώ για το δεύτερο ζήτημα υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες από πλευράς Τουρκίας ενώ είναι απίθανο να υπάρξει πρόοδος σε μια προεκλογική χρονιά για όλη την Ευρώπη ενόψει ευρωεκλογών, όπου τα ακροδεξιά και ξενοφοβικά κόμματα είναι σε άνοδο σε όλη την Ευρώπη.
Η δηλωμένη στάση της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου, η οποία δεν χωρεί «εκπτώσεις» είναι προφανές ότι δεν θα διευκολύνει τις επαφές που πρόκειται να ξεκινήσει ο Γ. Γεραπετρίτης με τον Χ. Φιντάν προκειμένου να προωθήσουν τη διαδικασία ελληνοτουρκικού διαλόγου. Εξάλλου δεν απέχει πολύ από την αλήθεια η εκτίμηση ότι η ξαφνική διάθεση του Τ. Ερντογάν για επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων γίνεται όχι μόνο για να πεισθεί το Κογκρέσο ότι «δεν απειλεί γειτονικές χώρες» και έτσι να διευκολυνθεί η έγκριση της συμφωνίας για τα F16 αλλά και για να ξεπερασθούν οι αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων που έχουν θέσει ως προϋποθέσεις όχι μόνο τη διαρκή αποκλιμάκωση με την Ελλάδα, αλλά και την άρση των απειλών, τον σεβασμό των σχέσεων της καλής γειτονίας αλλά και την επίλυση του Κυπριακού…
Πάντως, και η Ε.Ε. δεν μπορεί παρά να κινηθεί στο πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια με διαδοχικές αποφάσεις Συνόδων Κορυφής και αυτό επιβεβαίωσε χθες ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών Σχέσεων της Ε.Ε. Χ. Μπορέλ με τη δήλωση του στο ΑΠΕ ότι το θέμα της Τελωνειακής Ένωσης και της κατάργησης της Βίζας για τα οποία ενδιαφέρεται η Τουρκία «ελπίζουμε ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο και ότι θα υπάρχουν σοβαρές προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών».Με τον κ. Μπορέλ να στέλνει, έστω και απρόθυμα, το μήνυμα προς την Άγκυρα ότι «οι σχέσεις με την Ελλάδα, οι σχέσεις με την Κύπρο και η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι από τα ζωτικά στοιχεία στις προσπάθειες μας για επαναδημιουργία εποικοδομητικών σχέσεων με την Τουρκία.»
