Στα σύγχρονα χρηματοοικονομικά, η έκφραση «Follow the money», αποτελεί το θεμέλιο της μοντέρνας οικονομικής εγκληματολογίας. Με απλά λόγια σημαίνει ότι για να πιάσεις τον εγκληματία πρέπει να βρεις τις πηγές της χρηματοδότησης του και να τις αχρηστέψεις.
Το πρώτο πλατιά γνωστό περιστατικό όπου εφαρμόστηκε οικονομική εγκληματολογία, είναι εκείνο της σύλληψης του γκάνγκστερ Αλ Καπόνε, στα χρόνια του Μεσοπολέμου και της Ποτοαπαγόρευσης. Πιο συγκεκριμένα ο διαβόητος γκάγκστερ συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάστηκε για φοροδιαφυγή, το 1931. Στα προηγούμενα 6 χρόνια είχε σταθεί αδύνατον έστω και να κατηγορηθεί για σοβαρό αδίκημα, παρότι ήταν γνωστό στους πάντες πως αυτός διεύθυνε το οργανωμένο έγκλημα και έλεγχε την διακίνηση ποτών στο Σικάγο. Μάρτυρες αρρώσταιναν και άλλαζαν πόλεις, εξαφανίζονταν μυστηριωδώς, πέθαιναν σε ατυχήματα ή απλά πέθαιναν, στοιχεία καταστρέφονταν και πάει λέγοντας. Μέχρι που το Αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και ο Elliot Ness, αποφάσισαν να κυνηγήσουν τον λογιστή του κακοποιού.
Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στ' αυλάκι. Οι κακοποιοί κάθε είδους έχουν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία και ικανότητες στο να κρύβουν, να ξεπλένουν και να διοχετεύουν όπου θέλουν το παράνομο χρήμα.
Αντίστοιχα, οι διωκτικές αρχές έχουν αναπτύξει μεθόδους υψηλής τεχνικής και ακρίβειας στην ανακάλυψη, καταδίωξη και κατάσχεση αυτού του χρήματος. Περιστατικά όπως αυτό του βαρόνου της κοκαΐνης Πάμπλο Εσκομπάρ και, πιο πρόσφατα, της al-Qaeda το αποδεικνύουν.
Ειδικότερα για την τρομοκρατία, όλες οι χώρες που έχουν αξιοσέβαστες αντιτρομοκρατικές μονάδες, φροντίζουν αυτές να έχουν τμήμα Εγκληματολογικής Λογιστικής - Forensic Accounting. Αντικείμενο αυτών των τμημάτων είναι η ανίχνευση των χρηματοροών που καταλήγουν στους τρομοκράτες. Μόλις εντοπιστεί παραδείγματος χάριν μια συναλλαγή ενός τρομοκράτη με πλαστή πιστωτική κάρτα, ξεκινά η οικονομική έρευνα. Αν τα χρήματα στον λογαριασμό που συνδέεται με την κάρτα, έχουν κατατεθεί μετρητά το ίχνος είναι άχρηστο. Αν όμως έχει υπάρξει μεταφορά από άλλο λογαριασμό επειδή π.χ. ήταν περισσότερα από €10.000, το πρώτο βήμα στο μονοπάτι του αμαρτωλού χρήματος, έχει ανακαλυφθεί και η αντίστροφη πορεία, μέχρι την πηγή χρηματοδότησης έχει αρχίσει.
Ακούγεται πολύ απλό και πολύ εύκολο, τουλάχιστον σαν σκεπτικό, αλλά δεν είναι. Από την μία μεριά οι νομοθεσίες των σύγχρονων κρατών που προστατεύουν το απόρρητο των συναλλαγών, από την άλλη η παγκοσμιοποίηση που έχει μεταβάλει την μετακίνηση κολοσσιαίων κεφαλαίων σε υπόθεση πατήματος ενός κουμπιού έχουν κάνει το περπάτημα του μονοπατιού του χρήματος μέχρι την αρχή του, μια πάρα πολύ δύσκολη δουλειά. Προσθέστε και τους διάφορους φορολογικούς παραδείσους, όπου το να βρεις τον πραγματικό ιδιοκτήτη μιας εταιρείας-θυρίδας ισοδυναμεί με άθλο πολύ μεγαλύτερο από αυτούς του μυθικού Ηρακλή και έχετε το σύνολο της εικόνας.
Οι δυσκολίες όμως δεν σταματούν αυτούς που πραγματικά θέλουν να βρουν τους ενόχους. Πολλές φορές τα ονόματα των πραγματικών υπεύθυνων για τις συλλήψεις που διαβάζουμε στα διάφορα διεθνή μέσα ενημέρωσης, δεν γίνονται ποτέ γνωστά στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για ήρωες που ποτέ δεν λερώνουν τα καλογυαλισμένα παπούτσια τους με τις λάσπες ή τα συντηρητικά κουστούμια τους με τις σκόνες του πεδίου της δράσης. Είναι όμως αυτοί που βρίσκουν και παραδίδουν τα ονόματα και τις διευθύνσεις των ενόχων, σε αυτούς που το κάνουν.
Στην περίπτωση του ISIS η εξίσωση θα είναι ιδιαίτερα δυσεπίλυτη. Από παλιότερα όμως, οι αρχές έχουν ενδείξεις πως το χρήμα που κινεί τους φονταμενταλιστές μουσουλμάνους, έρχεται από συγκεκριμένες πηγές στην περιοχή του Αραβικού Κόλπου και την Σαουδική Αραβία. Τώρα θα έχουν και την δυνατότητα να βρουν αδιάσειστες αποδείξεις. Οκτώ, κατά άλλους εννιά, τρομοκράτες κινήθηκαν στην Γαλλία και τις γύρω χώρες, επί πολλές ημέρες. Τα ίχνη υπάρχουν σίγουρα, είναι πολλά και τα οικονομικά λαγωνικά ήδη έχουν αρχίσει να τα ακολουθούν. Αργά και προσεκτικά αλλά και ανελέητα.
Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι, την ώρα που τα Γαλλικά βομβαρδιστικά κατευθύνονταν στην Ράκκα, κάποιες άλλες μηχανές, πολύ πιο αθόρυβες αλλά εξίσου αποτελεσματικές και θανάσιμα επικίνδυνες για τους τρομοκράτες, δούλευαν και δουλεύουν πυρετωδώς αναζητώντας τους στόχους τους. Τεράστιοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές σε ανήλιαγα δωμάτια, που δέχονται εντολές από οθόνες σε μικρά περιποιημένα γραφεία, καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας ακολουθώντας και την παραμικρή ένδειξη που μπορεί να σχετίζεται με την χρηματοδότηση των τρομοκρατών. Μένει να μάθουμε τι θα ανακαλύψουν. Εάν και εφόσον βέβαια, το μάθουμε ποτέ.
Ο τραπεζικός
