Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Το 2018 θα είναι μία κρίσιμη χρονιά για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναμφισβήτητα υπάρχει ανάγκη να οδηγηθούμε σε εξελίξεις που θα δρομολογήσουν τις πιθανότητες της ένωσης ή θα ενισχύσουν τους κινδύνους για την διάλυσή της. Αυτές σχετίζονται με την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης της ΟΝΕ, την πολιτική του ασύλου και τη συμφωνία των κρατών-μελών για προτεραιοποίηση δαπανών στο πλαίσιο του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Είναι φανερό ότι υπάρχει πλέον μια αναδυόμενη συναίνεση η οποία μπορεί να ανταποκριθεί στις διαφαινόμενες προκλήσεις, όπως είναι η προσφυγική κρίση και η χρηματοδότηση του προγράμματος για την επταετία 2020-27, οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και ασφαλώς, η μεταρρύθμιση της ίδιας της ΕΕ και της δημοκρατικής νομιμοποίησής της.
Η τελευταία πρόκληση είναι ίσως και η πιο σοβαρή, αν σκεφτεί κανείς ότι Ένωση χωρίς θεσμικό εκσυγχρονισμό των δημοκρατιών της δεν μπορεί να υπάρξει.
Σε ό τι αφορά όμως τον τρόπο αντιπροσώπευσης στα ευρωπαϊκά όργανα δεν είναι καθόλου απίθανο να υπάρξουν αναπάντεχες υπερκομματικές συναντήσεις στο μέλλον. Μιλάμε βέβαια, για μία περίοδο - ως τις εκλογές του 2019- που ο «ταυτοτισμός» και οι ακροδεξιές τάσεις αναμένεται να ενισχυθούν, εις βάρος όλων των προβλεπόμενων εξελίξεων. Ίσως γι΄αυτό κριθούν απαραίτητες κάποιες ξαφνικές και απρόβλεπτες συναντήσεις μεταξύ των πολιτικών ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Πριν από ένα μήνα, απορρίφθηκε η πρόταση της συνταγματικής επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για υπερεθνικό ψηφοδέλτιο. Ήταν η πρόταση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν που υποστηρίχθηκε από τους προοδευτικούς ευρωβουλευτές αλλά καταψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Αντίθετα, το ευρωκοινοβούλιο έκρινε ότι ο θεσμός του «κορυφαίου υποψηφίου» ή αλλιώς Spitzenkandidat παραμένει ως έχει. Τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ορίζουν το καθένα, πριν από τις ευρωεκλογές, έναν υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτός είναι ο Spitzenkandidat. Για το θέμα, «κονταροχτυπιούνται» Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή. Ο Μακρόν δεν πρόκειται να σταματήσει εκεί. Προτίθεται να σχηματοποιήσει σε ένα βασικό πολιτικό corpus όλες εκείνες τις τάσεις που αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε αμηχανία και αμφισβητούν τα πάντα. Από τις ηγεσίες τους μέχρι τον ψευδεπίγραφο ιδεολογικό χαρακτήρα των παραδοσιακών τους κομμάτων. Και αυτό βεβαίως, αφορά σοσιαλδημοκράτες, πράσινους, αριστερούς και φιλελεύθερους. Μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς την δυναμική μιας τέτοιας πιθανότητας αν παρατηρήσει τις ανησυχίες στις ηγεσίες τους, όταν κάποιος τους μιλήσει για το επικείμενο «φεντεραλιστικό» κόμμα Macron.
Αν λοιπόν και εφόσον ο Γάλλος Πρόεδρος καταφέρει στην Ευρώπη αυτό που ευδοκίμησε ως πολιτικό πείραμα στη Γαλλία, τότε είναι πιθανόν να βρεθούμε σε μία κοσμογονική μόχλευση του ευρωπαϊκού status quo με αναπάντεχες συναντήσεις πολιτικών δυνάμεων.
Σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο να συμβεί αλλά οι μεγάλες «υπαρξιακές» αλλαγές, πάντα προκύπτουν από εμπνευσμένες ξαφνικές συναντήσεις. Ο Macron πέτυχε στη Γαλλία να ανατρέψει ένα πανίσχυρο παραδοσιακό πολιτικό σύστημα δεκαετιών. Γιατί να μην το πετύχει και στις Βρυξέλλες;
