Σε μια νέα μαύρη τρύπα που υπονομεύει το ασφαλιστικό οδηγεί η ψηφοθηρική πολιτική μείωσης των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, που η κυβέρνηση παρουσιάζει ως σημαντική ελάφρυνση.
Τα λόγια είναι του πρώην υπουργού Εργασίας Γιώργου Κουτρουμάνη, που εξηγεί στο Liberal.gr ότι πέραν των πολύ χαμηλών επικουρικών τις οποίες θα λάβουν όσοι πληρώσουν τις νέες πολύ μειωμένες εισφορές, προκύπτει και το ερώτημα με ποιο τρόπο θα καλυφθεί αυτή η νέα μαύρη τρύπα στα ταμεία.
Στο θέμα των συντάξεων μιλά για τον κίνδυνο δημιουργίας δύο ταχυτήτων, των παλαιών συνταξιούχων και των νέων, αυτών των 800 ευρώ έναντι εκείνων των 600, εξέλιξη που εκτός από άδικη, θα προκαλέσει και πληθώρα νομικών ζητημάτων.
Βλέπει εξαιτίας των συντάξεων, εκλογές ακόμη και πριν το Μάιο, αν όπως εκτιμά, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να πάρει διαφορετικές αποφάσεις απ'' αυτές που επιδιώκει, καθώς τα πράγματα ίσως να μην εξελιχθούν όπως εκείνη σχεδιάζει.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
-Πως σχολιάζετε τα όσα εξήγγειλε χθες η υπουργός Εργασίας Ε. Αχτσιόγλου, εξειδικεύοντας τα όσα είπε ο Πρωθυπουργός για μείωση των εισφορών κύριας σύνταξης των ελευθέρων επαγγελματιών;
Ασφαλώς και υπάρχει μείωση στις εισφορές αλλά μόνο αν τις συγκρίνουμε με αυτό που θα πλήρωνε κάποιος τη διετία 2018-2019. Αν συγκρίνουμε τις μειωμένες εισφορές που ανακοίνωσε η κα Αχτσιόγλου με όσα πλήρωνε κάποιος πριν το νόμο του 2017, διαπιστώνει ότι σε αυτούς όπου επιχειρείται η μείωση, οι εισφορές παραμένουν υψηλότατες.
Όταν τότε ένας ελεύθερος επαγγελματίας με υψηλό εισόδημα, πλήρωνε εισφορές 4.500-5.000 ευρώ το χρόνο, και σήμερα καλείται να καταβάλει 12-14.000 ευρώ, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί μείωση. Δεν είναι αρκετή η μείωση των εισφορών που επιχειρείται τώρα, ώστε να ισοφαρίσει τη τεράστια αύξηση που αυτοί έχουν υποστεί. Εξακολουθούν να είναι εξοντωτικές, εξαιτίας του συντελεστή 26,95%.
- Επίσης η υπουργός αναφέρθηκε στις νέες ελάχιστες εισφορές ύψους 64,5 ευρώ το μήνα υπέρ του επικουρικού-εφάπαξ, για 250.000 αυτοαπασχολούμενους, λέγοντας ότι θα ισχύσουν αναδρομικά από 1η/1/2017. Τι σημαίνει αυτό;
Το θέμα εδώ είναι να δούμε που οδηγεί αυτή η μείωση. Κατά την άποψή μου, εφόσον αποφασίσθηκε μια σταθερή εισφορά 64,5 ευρώ, καλύτερα θα ήταν να καταργηθεί εντελώς ! Διότι μιλάμε για ένα ποσό που θα οδηγήσει τον σημερινό ασφαλισμένο μετά από 40 χρόνια εργασίας σε επικουρική σύνταξη, ύψους μόλις 40 ευρώ το μήνα.
Υπάρχει λοιπόν λόγος ύπαρξης ; Ας καταργηθεί εντελώς αυτό το διοικητικό κόστος, και ας δοθεί η δυνατότητα στους ασφαλισμένους επαγγελματίες να συστήσουν επαγγελματικά ταμεία.
-Εξηγείστε μας τι εννοείτε;
Τι κάνει σήμερα η κυβέρνηση ; Μειώνει την εισφορά με καθαρά ψηφοθηρικά κριτήρια, και ανοίγει μακροπρόθεσμα μια μαύρη τρύπα, υπονομεύοντας το ασφαλιστικό σύστημα. Πέρα δηλαδή από το γεγονός ότι εκείνοι που θα πληρώσουν αυτές τις μειωμένες εισφορές, αγνοούν ότι θα εισπράξουν πολύ χαμηλές επικουρικές συντάξεις, υπάρχει και το ερώτημα : Με ποιο τρόπο θα καλυφθεί η μαύρη τρύπα;
Διότι μη ξεχνάτε ότι οι καταβολές εισφορών που πληρώνουν οι σημερινοί εργαζόμενοι χρηματοδοτούν την επικουρική σύνταξη που λαμβάνουν οι υφιστάμενοι συνταξιούχοι.
-Ποιοι λοιπόν θα κληθούν να καλύψουν αυτή τη μαύρη τρύπα;
Έτσι, όπως έχει δομηθεί η κατάσταση με τις εισφορές, όλο το βάρος μεταφέρεται στους μισθωτούς. Η μείωση των εισφορών τόσο για κύρια σύνταξη, όσο και για επικουρική, οδηγεί σε μεγάλη διεύρυνση των εργαζομένων με μπλοκάκι.
Κι αυτό καθώς αν κάποιος εργάζεται ως μισθωτός, έχει 41% εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου, ενώ αν δουλεύει με μπλοκάκι έχει 20,2%, μετά και τη μείωση που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Επομένως αργά ή γρήγορα, θα ασκηθούν πιέσεις στους μισθωτούς προκειμένου να υπογράφουν ολοένα και πιο συχνά συμβάσεις με μπλοκάκι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή απώλεια δώρων, αποζημίωσης, κ.ο.κ.
Στην ουσία, όλα αυτά δημιουργούν μια ακόμη στρέβλωση στην αγορά εργασίας. Θα περίμενε κανείς από τη κυβέρνηση να αξιολογήσει τη μέχρι σήμερα πορεία του νόμου. Να παραδεχθεί ότι είναι ανεφάρμοστος, αλλά και να βάλει ένα λογικό πλαφόν στις ασφαλιστικές εισφορές, παραδείγματος χάριν 600 ευρώ. Είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο όπου οι εισφορές φτάνουν εως και τα 1.200-1.300 ευρώ το μήνα.
- Ας πάμε στις συντάξεις. Καταρχήν είναι διαρθρωτικό ή δημοσιονομικό το μέτρο κατάργησης της προσωπικής διαφοράς;
Είναι και τα δυο. Είναι δημοσιονομικό γιατί πρέπει να καλύψει κατά 50% το στόχο για πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Αν η κυβέρνηση επιλέξει να παρέμβει, και αποφασίσει να χαμηλώσει το ποσοστό 1% του ΑΕΠ, το οποίο συμφώνησε να εξασφαλίσει από τη μείωση των συντάξεων, θα πρέπει να καλύψει το κενό από αλλού. Να μειώσει π.χ. το στεγαστικό επίδομα ή το κοινωνικό επίδομα αλληλεγγύης.
Και είναι διαρθρωτικό μέτρο με την εξής έννοια: Διότι ο λόγος που η κυβέρνηση αποδέχθηκε μείωση των συντάξεων ίση με 1% του ΑΕΠ, είχε σκοπό να προσαρμοστεί η συνταξιοδοτική δαπάνη στα ίδια επίπεδα με αυτά άλλων χωρών. Σήμερα στην Ελλάδα, αυτή κινείται πάνω από το 16%, πολύ πάνω απ'' ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ε.Ε. Επομένως είναι διπλό το ζήτημα, και δημοσιονομικό και διαρθρωτικό.
-Αν επομένως μετατεθεί προς τα πίσω το μέτρο, πως θα χρηματοδοτηθεί το 50% του στόχου για πλεόνασμα 3,5%;
Αυτό είναι το ένα ερώτημα. Το άλλο αφορά την ισότητα ανάμεσα σε παλαιούς και νέους συνταξιούχους. Από τις 13 Μαΐου του 2016 και μετά, όποιος κάνει αίτηση συνταξιοδότησης, βλέπει μείωση 20%, 30%, και 35% σε σχέση με όσα θα εισέπραττε αν είχε βγει παλαιότερα στη σύνταξη.
Αν πραγματικά, λοιπόν, η κυβέρνηση το πιστεύει ότι πρέπει να διατηρηθεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο συντάξεων, πρέπει να ξεκινήσει από τον υπολογισμό των νέων συντάξεων.
Διαφορετικά θα δημιουργηθεί χάσμα, ανάμεσα στους συνταξιούχους με το νέο σύστημα που θα εισπράττουν 500-600 ευρώ το μήνα, και τους παλαιούς που θα εισπράττουν 700 και 800 ευρώ. Είναι και άδικο, και θα συναντήσει μεγάλα νομικά ζητήματα.
-Τελικά υπάρχει κάποιος μαγικός τρόπος για να μην περικοπούν οι συντάξεις;
Όχι, παρά μόνο αν αναπτυχθεί η οικονομία, βελτιωθεί η παραγωγικότητα, αυξηθεί η απασχόληση, και ανέβουν οι μισθοί, τότε μόνο θα σταματήσουμε να μιλάμε για περικοπές.
-Πως επηρεάζει όλη αυτή η κουβέντα για τις συντάξεις τον χρόνο των εκλογών;
Καταρχήν πρέπει κυβέρνηση και θεσμοί να σταματήσουν να παίζουν με τους συνταξιούχους. Αδιανόητο να παίζουν αυτό το παιχνίδι στη πλάτη τους, και οι συνταξιούχοι να μην ξέρουν τι θα τους ξημερώσει, πότε και πόσο θα μειωθεί το εισόδημά τους. Ας αποφασίσουν το συντομότερο δυνατό τι θα κάνουν, αν και έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, θεωρώ ότι το θέμα του ασφαλιστικού θα είναι το κυρίαρχο με το οποίο θα πάμε στις εκλογές, θα κρίνει το χρόνο διεξαγωγής τους, αλλά και το αποτέλεσμά τους.
-Βλέπετε εκλογές τον Μάιο;
Πιστεύω ότι θα πάμε σε κάλπες νωρίτερα από το Μάιο. Διότι ίσως η κυβέρνηση αναγκαστεί να πάρει διαφορετικές αποφάσεις από αυτές που επιδιώκει. Δεν ξέρω αν τα πράγματα θα εξελιχθούν με τον τρόπο τον οποίο τα σχεδιάζει σήμερα.
* O Γιώργος Κουτρουμάνης, πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης
