Η «αγάπη» των οπαδών του ερυθρού ολοκληρωτισμού για τον ελεύθερο, αδέσμευτο και ανεξάρτητο Τύπο, σήμερα είναι γνωστή, καθώς έχουν αποχαρακτηριστεί πολλά έγγραφα της εποχής του 1917 - 1918, όταν η κυβέρνηση των Μπολσεβίκων, καταλαμβάνοντας δια των λογχών της εξουσία και καταργώντας την πρώτη και μοναδική, μέχρι τότε, ελεύθερη εκλεγμένη κυβέρνηση ενός πολυκομματικού κοινοβουλίου.
Η φίμωση κάθε άλλης φωνής, πολλώ δε μάλλον, αντιπολιτευτικής ή κριτικής, εκλαμβάνονταν από τους Μπολσεβίκους ως εχθρική πράξη, μην μπορώντας να αντέξουν την κριτική, την πολυφωνία και τον διάλογο, αφού τα θεωρούσαν εμπόδια για τα μοχθηρά τους σχέδια.
Λίγες μόνο ημέρες μετά την βίαιη και παράνομη κατάληψη της εξουσίας, ένα από τα πρώτα διατάγματα που δημοσιοποίησαν ήταν και εκείνο της απαγόρευσης των αντιπολιτευόμενων εφημερίδων.
Την ιστορία του Τύπου τους πρώτους μήνες της μπολσεβίκικης εξουσίας μπορείτε να την διαβάσετε εδώ
Σήμερα, δημοσιεύουμε το κείμενο του Διατάγματος, το οποίο αποτελεί πολύτιμη ιστορική πηγή, για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι κομμουνιστές εξ αρχής, αντιλαμβάνονταν την ελευθερία του Τύπου, του Λόγου και της συνείδησης.
* * *
Διάταγμα του Σοβιέτ των Λαϊκών Κομισάριων περί Τύπου
27 Οκτωβρίου 1917
Στην δύσκολη αποφασιστική στιγμή του πραξικοπήματος και των ημερών που ακολούθησαν, η Προσωρινή Επαναστατική Επιτροπή, υποχρεώθηκε να λάβει μία ολόκληρη σειρά μέτρων εναντίον του αντεπαναστατικού Τύπου διαφόρων αποχρώσεων.
Αμέσως, απ’ όλες τις πλευρές ακούστηκαν κραυγές πως η νέα, σοσιαλιστική εξουσία παραβίασε, κατ’ αυτόν τον τρόπο, την βασική αρχή του προγράμματός της, επιβουλευόμενη την ελευθερία του Τύπου.
Η εργατική και αγροτική κυβέρνηση επισείει την προσοχή του πληθυσμού στο γεγονός ότι στην κοινωνία μας, πίσω από αυτό το φιλελεύθερο παραπέτασμα, ουσιαστικά κρύβεται η ελευθερία των προνομιούχων τάξεων, οι οποίοι κατέχουν στα χέρια τους την μερίδα του λέοντος του Τύπου, σκοπίμως δηλητηριάζουν τα μυαλά και προκαλούν σύγχυση στην συνείδηση των μαζών.
Ο καθένας γνωρίζει πως ο αστικός Τύπος είναι ένα από τα πανίσχυρα όπλα της μπουρζουαζίας. Ιδιαίτερα σε κρίσιμες στιγμές, όταν η νέα εξουσία, η εξουσία των εργατών και των αγροτών, μόλις έχει αρχίσει να σταθεροποιείται, είναι αδύνατον να αφήσει εξ ολοκλήρου αυτό το όπλο στα χέρια του εχθρού, την στιγμή που δεν παύει να είναι λιγότερο επικίνδυνο από τις βόμβες και τα πολυβόλα. Να γιατί ελήφθησαν τα προσωρινά και έκτακτα μέτρα περιορισμού του οχετού και της συκοφαντίας, στα οποία πρόθυμα θα έπνιγε την νίκη του λαού ο κίτρινος και πράσινος Τύπος. Μόλις σταθεροποιηθεί η νέα τάξη, κάθε διοικητικό μέτρο περιορισμού του Τύπου θα σταματήσει∙ θα καθιερωθεί η πλήρης ελευθερία στο πλαίσιο της ευθύνης έναντι των δικαστηρίων, σύμφωνα με τον πιο ευρύ και προοδευτικό νόμο.
Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπ’ όψιν πως οι περιορισμοί στον Τύπο, ακόμη και σε κρίσιμες στιγμές, επιτρέπονται μόνο στο πλαίσιο των απολύτως αναγκαίων, το Σοβιέτ των Λαϊκών Κομισάριων αποφασίζει:
Γενική θέση περί Τύπου
1) Υπόκεινται σε κλείσιμο μόνο τα όργανα Τύπου, τα οποία: α) καλούν σε ανοιχτή αντίσταση και ανυπακοή στην εργατική και αγροτική κυβέρνηση, β) σπέρνουν την σύγχυση μέσω της συκοφαντικής διαστρέβλωσης των γεγονότων, γ) καλούν σε πράξεις εμφανώς εγκληματικές, δηλαδή σε πράξεις ενέχουσες ποινικό χαρακτήρα.
2) Απαγόρευση κυκλοφορίας οργάνων του Τύπου, προσωρινή ή μόνιμη, μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση του Σοβιέτ των Λαϊκών κομισάριων.
3) Η παρούσα απόφαση έχει προσωρινό χαρακτήρα και θα καταργηθεί με ειδικό διάταγμα, μόλις ομαλοποιηθεί η κοινωνική ζωή.
Ο πρόεδρος του Σοβιέτ των Λαϊκών Κομισάριων
Βλαντίμιρ Ουλιάνοφ (Λένιν)
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο 1 της «Εφημερίδας της προσωπικής εργατικής και αγροτικής κυβέρνησης» στις 28 Οκτωβρίου 1917
Δημοσιεύτηκε: Ιζβέστια, 1917. 28 Οκτωβρίου. Συλλογή Νόμων Νο 1, σελ. 7
