Ήταν φθινόπωρο του 2018, όταν ο πρύτανης της Σορβόνης δέχθηκε ένα αίτημα. Η μικρόσωμη Ελληνίδα με τα κοντά μαλλιά προσπαθούσε εδώ και ώρα να του εξηγήσει για ποιο λόγο είναι αναγκαίο να της γράψει μια βεβαίωση, όπου θα πιστοποιούσε πως το διδακτορικό της, εκείνο που είχε κάνει πριν μερικές δεκαετίες, ήταν αυθεντικό! Στη συνέχεια, αφού ο πρύτανης έγραφε τη βεβαίωση, έπρεπε να τη βάλει σε έναν σφραγισμένο φάκελο -όχι, δεν μπορούσε να την παραδώσει στην Ελληνίδα, αυτό απαγορευόταν- και να τη στείλει συστημένη σε μια ελληνική υπηρεσία, στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου στην Ομόνοια, με την παράξενη ονομασία «ΔΟΑΤΑΠ».|
Ο πρύτανης της Σορβόνης κοιτούσε εμβρόντητος. Στην αρχή δεν καταλάβαινε. «Δηλαδή εννοείτε ότι το ελληνικό κράτος και αυτό το ΔΟΑΤΑΠ δεν εμπιστεύονται το διδακτορικό της Σορβόνης;». Στη συνέχεια του πέρασε από το μυαλό ότι επρόκειτο για κάποια φάρσα. Και στη συνέχεια απλώς προσπαθούσε να μη γελάσει. Το ίδιο ακριβώς προσπαθούσαν και οι υπάλληλοι της γραμματείας, όταν η μικρόσωμη Ελληνίδα τούς ζήτησε να της βρουν την αναλυτική της βαθμολογία για κάθε ξεχωριστό έτος που σπούδασε εκεί και για κάθε ξεχωριστό μάθημα που παρακολούθησε! Πώς ήταν δυνατόν να μην τους κάνει πλάκα; Μόνο το γεγονός ότι είχε ταξιδέψει η ίδια αυτοπροσώπως, τους δημιουργούσε κάποιες επιφυλάξεις ότι το αίτημά της μπορεί να ήταν σοβαρό. Εντάξει, ήταν και αυτή η αγωνία στο πρόσωπό της, ανάμικτη με αμηχανία. Αλλά ποιος είναι δυνατόν να ζητάει όλα αυτά για να πειστεί ότι ένα πτυχίο και ένα διδακτορικό είναι αληθινά; Από ποια καφκική γραφειοκρατική πραγματικότητα είχε ξεπηδήσει όλο αυτό;
Εχθρός του κακού είναι το χειρότερο!
Η απάντηση στην απορία της γραμματείας της Σορβόνης, όπως και στις απορίες δεκάδων πανεπιστημίων του εξωτερικού που δέχονται παρόμοια αιτήματα από Ελληνες πρώην φοιτητές τους, βρίσκεται πίσω από ένα γραφείο δημόσιας υπηρεσίας, 2.867 χιλιόμετρα μακριά από το Παρίσι. Και ως φορέας αυτής της καφκικής πραγματικότητας, θα ένιωθε μεγάλη ικανοποίηση αν μάθαινε την αναστάτωση που έχει προκαλέσει σε αυτούς τους «φλώρους» στο εξωτερικό. Που νομίζουν ότι μπορούν να τα βάλουν με την εξουσία του ελληνικού Δημοσίου. Ή μάλλον καλύτερα, με την καχυποψία του ελληνικού Δημοσίου, προς κάθε τι που δεν είναι ντόπιο. Γιατί, για τον ΔΟΑΤΑΠ, πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ, τα πτυχία είναι σαν τα αρνιά το Πάσχα. Μόνο τα ελληνικά εμπιστεύονται.
Όλοι οι υπόλοιποι έπρεπε να περάσουν από μια διαδικασία κατά την οποία, εκτός από τη συστημένη βεβαίωση από τον πρύτανη και την αναλυτική βαθμολογία, έπρεπε επίσης να προσκομίσουν μεταφρασμένο το πτυχίο τους από κάποια επίσημη υπηρεσία (κατά προτίμηση από αυτήν του υπουργείου Εξωτερικών). Λες και κάποιο ελαφρώς σαδιστικό μυαλό ήθελε να τους τιμωρήσει επειδή σπούδασαν στο εξωτερικό και δεν εμπιστεύθηκαν τα «ντόπια» μαθησιακά προϊόντα.
Όμως, ούτε αυτό δεν ήταν αρκετό. Γιατί μπορεί ο ΔΟΑΤΑΠ να λειτουργεί σαν μικρό χωριό που αντιστέκεται με νύχια και με δόντια σε οποιαδήποτε καινοτομία ή σε οτιδήποτε δεν μιλάει ελληνικά, αλλά πρόσφατα υιοθέτησε ένα από τα -απεχθή γι’ αυτούς- φιλελεύθερα ρητά. Συγκεκριμένα, το ρητό που λέει ότι «ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο». Γιατί αυτό δεν ισχύει μόνο για τα θετικά επιτεύγματα. Ισχύει και για τα καψώνια.
Και έτσι, από τις 26 Ιουνίου 2020, μόλις 11 μέρες μετά το άνοιγμα των αεροδρομίων που είχαν κλείσει λόγω της πανδημίας, αποφασίζει, στην 11η συνεδρίαση της Ολομέλειας του Διοικητικού Συμβουλίου, ότι όποιος σπουδάζει εξ αποστάσεως σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, απλώς έχασε! Το πτυχίο του, αυτό που σκόπευε να πάρει δίνοντας εξετάσεις στην Ελλάδα, σε ειδικό εξεταστικό κέντρο που θα είχε ορίσει το πανεπιστήμιο του εξωτερικού, δεν πρόκειται να αναγνωριστεί ποτέ.
Με άλλα λόγια: Την εποχή που η 4η βιομηχανική επανάσταση πλησιάζει στην κορύφωσή της, που οι μετακινήσεις μειώνονται χάρη στις τηλεδιασκέψεις και που η έννοια της «εικονικής αίθουσας» έχει δώσει πρόσβαση σε δεκάδες φοιτητές να παρακολουθούν παραδόσεις χωρίς τη φυσική τους παρουσία (γλιτώνοντας έξοδα και χρόνο), ο ΔΟΑΤΑΠ τούς γυρίζει υποχρεωτικά πίσω στην εκπαιδευτική πλειστόκαινο.
Με άλλα λόγια, ένας φοιτητής που σπουδάζει εξ αποστάσεως σε κάποιο πανεπιστήμιο της Αμερικής -ή έστω της Κύπρου- θα πρέπει να ταξιδέψει εκεί 4 φορές τον χρόνο για τις εξετάσεις! Και αν προσθέσουμε σε αυτό και τις ομαδικές συναντήσεις που μέχρι τώρα γινόταν σε εικονικές αίθουσες μια φορά τον μήνα (για τις οποίες επίσης ο ΔΟΑΤΑΠ απαιτεί φυσική παρουσία πλέον), μιλάμε για 14 εισιτήρια τον χρόνο! Συν τα έξοδα διαμονής. Με άλλα λόγια, μιλάμε για εκπαιδευτικό σαμποτάζ. Το ίδιο θα ήταν αν η Ολομέλεια του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΟΑΤΑΠ έβγαζε ευθέως μια ανακοίνωση που θα προέτρεπε τους φοιτητές εξ αποστάσεως να τα παρατήσουν. Ή να ζήσουν στο εξωτερικό. Γιατί εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε-σπούδασε.
«Χαριτωμένη» λεπτομέρεια Νο 1: Στις διαμαρτυρίες των κυπριακών κυρίως πανεπιστημίων, που αντιμετωπίζουν μετά τη συγκεκριμένη απόφαση σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας, η απάντηση του ΔΟΑΤΑΠ ήταν ξεκάθαρη: «Αμα θέλετε φοιτητές, να τους κάνετε τα εισιτήρια να έρχονται εκεί»…
«Χαριτωμένη» λεπτομέρεια Νο 2: Ο ίδιος ο ΔΟΑΤΑΠ πάντως, από τις 20 Μαΐου 2019, φρόντισε να χρησιμοποιήσει κάποια από τα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής εποχής προς όφελός του. Η υποβολή των αναγκαίων δικαιολογητικών -όπως γράφει η ανακοίνωση στο site του- θα γίνεται «μόνον ηλεκτρονικά» (γραμμένο με κεφαλαία και μαύρα γράμματα).
Νόμος είναι το δίκιο του ΔΟΑΤΑΠ!
Πρακτικά, η απόφαση της 26ης Ιουνίου, που στην ουσία ακυρώνει την έννοια της εξ αποστάσεως φοίτησης, δικαιολογείται από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του «Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης», ως «ερμηνεία του νόμου». Πρόκειται για τον νόμο 3328/2005, που αφορά τον ΔΟΑΤΑΠ ως οργανισμό. Στον συγκεκριμένο νόμο, στο άρθρο 4 όπου τίθενται οι «προϋποθέσεις αναγνώρισης τίτλων», αναφέρεται ότι η «ισοτιμία» αναγνωρίζεται εφόσον η διάρκεια των σπουδών, η διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης και οι όροι αξιολόγησης, προαγωγής και αποφοίτησης των σπουδαστών πληρούν τις απαιτήσεις των πανεπιστημίων και των τεχνολογικών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης της ημεδαπής.
Και αμέσως παρακάτω: «Εξαιρούνται από την προϋπόθεση της διαδικασίας της διδασκαλίας και μάθησης τα ιδρύματα τύπου ''ανοικτού πανεπιστημίου'' (open university), ''σπουδών εξ αποστάσεως'' (distance learning) και ''εξωτερικών πτυχίων'' (external degrees), υπό τον όρο ότι τα συγκεκριμένα ιδρύματα έχουν ειδικό πρόγραμμα σπουδών για τον σκοπό αυτό, ότι ολόκληρη η διαδικασία παροχής τέτοιου τύπου προγράμματος γίνεται αποκλειστικά από το ίδρυμα που απονέμει τον τίτλο και όχι από άλλο με οποιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενο με αυτό ίδρυμα και ότι η αξιολόγηση, προαγωγή και αποφοίτηση γίνονται με βάση διαφανείς και αδιάβλητες διαδικασίες, ανάλογες με αυτές που ισχύουν στα άλλα προγράμματα σπουδών με παρακολούθηση».
Ε, αυτό το τελευταίο, το «ανάλογες με αυτές που ισχύουν στα άλλα προγράμματα σπουδών με παρακολούθηση», ήταν το σημείο που το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να ερμηνεύσει εντελώς παράλογα ως «θα το κάνετε όπως σας λέμε εμείς, γιατί έτσι μας γουστάρει». Και στις θυελλώδεις διαμαρτυρίες που ξεσηκώθηκαν, να απαντήσει απλά ότι «είναι θέμα ερμηνείας του νόμου…». Με άλλα λόγια, από τότε που βγήκε η έννοια της «ερμηνείας του νόμου», ο νόμος γίνεται «πασπαρτού». Οσο κι αν το σύνολο του νομικού κόσμου τραβάει τα μαλλιά του, όσο κι αν αυτή η ξαφνική «επικαιροποίηση του πλαισίου» (όπως αναφέρεται στο site του ΔΟΑΤΑΠ) ήρθε μια 15ετία ισχύος του νόμου. Η νέα διοίκηση, που διορίστηκε με τη νέα κυβέρνηση, αποφάσισε να προχωρήσει σε κάτι που μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από τα υγρά ιδεοληπτικά όνειρα του Νίκου Φίλη ή του Κώστα Γαβρόγλου. Ονειρα, στα οποία κάθε τι ξένο προς τα «δημόσια ιδρύματα της ημεδαπής» πρέπει να εξοβελίζεται στο πυρ το εξώτερον. Και όσοι σχετίζονται με αυτό, να τιμωρούνται.
Δεν είναι τυχαίο ότι παρόμοια «ερμηνεία» του αντίστοιχου νόμου, από τον αντίστοιχο ΔΟΑΤΑΠ, έχει γίνει μόνο στην Ουγγαρία του Ορμπαν. Ερμηνεία που την οδήγησε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αλλά στο παράλληλο σύμπαν της νέας καφκικής πραγματικότητας, η οπισθοδρόμηση δεν θα γίνεται πλέον με θόρυβο. Θα γίνεται με μικρές, γραφειοκρατικές ρυθμίσεις. Με την τακτική της «δολιοφθοράς». Που θα χρησιμοποιούν αυτή την άτεγκτη, σκληρή γλώσσα των εγκυκλίων και των «αποφάσεων», που ερμηνεύουν τους νόμους κατά το δοκούν.
Από πλευράς του υπουργείου Παιδείας, τον χειρισμό του θέματος που έχει προκύψει ανέλαβε ο υφυπουργός Βασίλης Διγαλάκης. Ο οποίος, όπως δήλωσε στον «Φ», βρίσκεται σε συζητήσεις με τη διοίκηση του ΔΟΑΤΑΠ, προκειμένου να βρεθεί μια λύση. «Και όπως καταλαβαίνετε, όσο διαρκούν οι συζητήσεις δεν θα ήθελα να κάνω καμία άλλη δήλωση για το θέμα που έχει προκύψει», ήταν τα ακριβή λόγια του.
«Ας πρόσεχες»…
Ίσως βέβαια, στον αγώνα για ακόμα μεγαλύτερο κράτος «καψωνιού» να μη χωρούν κομματικά στεγανά. Και ο αγώνας για ακόμα περισσότερη εχθρότητα προς τον πολίτη να διατρέχει οριζόντια όλες τις παρατάξεις. Άλλωστε, το ΔΙΚΑΤΣΑ παλιότερα και ο ΔΟΑΤΑΠ τώρα, είναι χρήσιμοι μόνο σε όσους έχουν ανάγκη την επίσημη κρατική αναγνώριση του πτυχίου τους για χρήση στο ΑΣΕΠ. Η για ακαδημαϊκούς λόγους, δηλαδή για εργασία στα ελληνικά πανεπιστήμια. Διότι, ποτέ κανένας εργοδότης του ιδιωτικού τομέα δεν ζήτησε πιστοποίηση της ισοτιμίας (ή της αντιστοιχίας) ενός διδακτορικού από τη Σορβόνη.
Οπότε, κατά κάποιον τρόπο ο ΔΟΑΤΑΠ θεωρεί τον εαυτό του κάτι σαν «τεστ αποφασιστικότητας». Που μόνο όσοι αποφασισμένοι να περάσουν τις δοκιμασίες και τις ταπεινώσεις που τους υποβάλλει θα ανήκουν στους εκλεκτούς που θα μπορέσουν να διεκδικήσουν μια θέση στο Δημόσιο, όπου το πτυχίο είναι προαπαιτούμενο. Κάτι σαν τη Σφίγγα, που θέτει το αίνιγμα σε όσους θέλουν να προχωρήσουν. Και μόνο όσοι μπορέσουν να το απαντήσουν, συνεχίζουν. Αν και το πραγματικό αίνιγμα είναι ένα: Ποια λογική μπορεί να βρίσκεται πίσω από μια τέτοια απόφαση; Είναι απλή ιδεοληψία; Είναι ένα είδος παραζάλης από τη δύναμη ερμηνείας του νόμου, τύπου «αφού μπορούμε να το αλλάξουμε, ας το κάνουμε»; Ή είναι κάτι άλλο που ακόμα δεν έχει διαφανεί; Κοινώς, ποιος ωφελείται από αυτή τη ρύθμιση;
Πάντως, σε επίπεδο Σφίγγας ήταν και ο τρόπος που αντιμετώπισαν όσους διαμαρτυρήθηκαν τηλεφωνικά για την απόφαση που τους αποκλείει από την «εξ αποστάσεως» φοίτηση από τον περασμένο Ιανουάριο (δηλαδή δεν αναγνωρίζεται καν το προηγούμενο εξάμηνο, όπου οι εξετάσεις δόθηκαν σε ειδικά εξεταστικά κέντρα στην Ελλάδα, αφού αυτή ήταν ακόμα η «κανονικότητα»). Στις διαμαρτυρίες, λοιπόν, γιατί η «ερμηνεία του νόμου» έχει αναδρομική ισχύ, σχεδόν μισό χρόνο πριν από την επίσημη ανακοίνωση της απόφασης, η απάντηση που δόθηκε ίσως διεκδικεί μια εμβληματική θέση στο μουσείο Τζορτζ Οργουελ: «Ισχύει αναδρομικά, γιατί η απόφαση υπήρχε στο μυαλό της επιτροπής από τον περασμένο Ιανουάριο»!
Και στις δικαιολογημένες αιτιάσεις της διαμαρτυρόμενης, ότι τώρα καλείται να επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό με ένα ξαφνικό έξοδο μετάβασης στην Κύπρο για εξετάσεις (σ.σ. σπουδάζει εξ αποστάσεως στο Πανεπιστήμιο Κύπρου), η απάντηση απέκτησε εμβληματικό χαρακτήρα. Συνοψίζοντας τις σχέσεις πολίτη - κράτους από ιδρύσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας. Διότι ο υπάλληλος, αφού πρώτα της πρότεινε (σε φάση δημιουργικής λογιστικής) να πάει και να έρθει αυθημερόν στην Κύπρο, όταν άκουσε την ενδιαφερόμενη να του λέει ότι δεν αντέχει το έξοδο για τα εισιτήρια, την κατακεραύνωσε: «Και τι θέλετε; Να σας λύσουμε εμείς τα οικονομικά σας;».
Συμπέρασμα - Πρόταση
'Ισως σε μια επόμενη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΟΑΤΑΠ να αποφασιστεί ότι οι βεβαιώσεις από τους πρυτάνεις των ξένων πανεπιστημίων πρέπει να είναι γραμμένες από πένα με φτερό που χρησιμοποιεί ειδική μελάνη (για να μην μπορεί να τις αλλοιώσει ο εξ ορισμού κακόβουλος πτυχιούχος). Και να έρχονται σφραγισμένες σε φάκελο με βουλοκέρι, όπως τον 17ο αιώνα. Γιατί όχι;
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε το Σαββατοκύριακο 1-2 Αυγούστου
